Bréf (SG02-40)

• Handrit: SG02-40 Bréf frá Guðbrandi Vigfússyni, prófessor, Oxford
• Safn: Þjóðminjasafn Íslands
• Dagsetning: 1. júní 1860
• Bréfritari: Guðbrandur Vigfússon
• Staðsetning höfundar: Kaupmannahöfn
• Viðtakandi: Sigurður Guðmundsson
• Staðsetning viðtakanda: Reykjavík

---

• Lykilorð: kvenbúningur, Íslendingasögurnar, Ornkneyingasaga, myndir
• Efni: „Minnst er á kvenbúninginn. Síðan koma búningsögulegar athuganir - krókfaldur - út frá Íslendingasögunum. Guðbrandur segist hafa bent Dasent, sem er að gefa út Ornkneyingasögu og vantar myndir í hana, á Sigurð. Bréfinu fylgir miði - áframhaldandi hugleiðingar út frá brefínu um krókfaldinn með hendi Sigurðar.“ Sarpur, 2015
• Nöfn tilgreind: Sir George Webbe Dasent

---

Texti:

Bls. 1

Sarpur: Menningarsögulegt gagnasafn – © Rekstrarfélag Sarps.

Kmhöfn 1. Júni 1860.

Góði vin!

Eg minnist nú að eg á þér skrifað, og hefi ekki leyst

spurníngar þínar, sem eg vona þú fyrirgefir mér.

Mig gleðr að heyra, að þér gengr betr en við raunar

gátum vonast að koma á fallegum búníngi; allt

vill lagið hafa, og svo líka kvennfólkið, það vill

vera vel búið, og kvennfólkið er þar að auki í mörgu

þjóðlegra enn við karlmennirnir; eg heyri hrósað

hvað faldurinn sé fallegr, og svo þegar um búið einsog

Sigurðr býr þau til, réttu handamjöll, það er yndi

að horfa á, það eitt vantar að þær gráti gulli að

Freyja sé komin sjálf.

Krókfaldurinn í Laxælu held eg heyri til upphaflegum

texta sögunnar, en eg held að sagan sé rituð um 1230-40.

nú er reyndar hin prentaða saga, þó hún sé eptir gam-

alli skinnbók frá byrjun 14. aldar, ekki óbreytt að öllu,

eg hefi fundið hér á yngra skinnhandriti, helming sögunn

ar í y upphaflegri mynd og betr orðaða, án Bolla-

þátts, sem síðar er við settr, en þar á er ekki þessi kafli

---

Bls. 2

Sarpur: Menningarsögulegt gagnasafn – © Rekstrarfélag Sarps.

því handritið er brot. Ágætt pappírshandrit af þessum flokki

nefnir krakfald en það mun ritvilla; kynni þó að vera rétt

því faldurinn átti eptir draumnum að vera vesallegr ómerki-

legr, krakalegr. - En ráddu nú sleggja hvað réttara muni. -

Í Njálu um hlaðbúinn kyrtil Hallgerðar finst í sömu

gömlu skinnbók sem Laxdæla er prentuð eptir frá byrj. 14. aldar

en það er ekki í hinu ágæta handriti sem sagan er prentuð

eptir, og sama kyns handritum. Eg held að það heyri

ekki til framtexta sögunnar, heldr sé innskot, því rit-

arinn hefir haft í huga hina hlaðbúnu skikkju sem

kemur rétt á eptir.

Hrafnssaga fannst á Vatnshornsbók skrifuð um

1400, brann 1728, hún hlýtr því að vera frá 1400

en afleitt heldr póetri; Eg held hún sé varla eldri en

frá enda 14. aldar.

Eg hefi skrifast á við Dasent í Lundúnum,

hann er að gefa út Orkneyingasögu sem eg hefi búið

undir prentun. Hann er mikið vel að sér; hann vill

meðal annars láta fylgja uppdrátt af höll Þorfinns jarls

(1014-64) og ^sem Arnór jarlaskáld sat gegnt í öndvegi sam-

kvæmt því sem Arnór segir. Hét ek þá er hvern vetr sát-

um. - Svo g og höll Páls jarls hundrað árum síðar

er Sveinn brjóstreip var drepinn af Sveini Ísleifarsyni?

---

Bls. 3

Sarpur: Menningarsögulegt gagnasafn – © Rekstrarfélag Sarps.

25. Octbr. 1195. Eg hefi vísað honum til þín; hann skrifaði mér

síðast, að hann færi heim til Íslands í sumar, nú hefir

hann ekki síðan skrifað. Þú gætir best gefið honum

skýringar um kafla, svo uppdrátturinn gæti orðið svo réttr

sem kostr er. Það væri gaman ef þú læsir vandlega

kapitulann í Aftns. Sveinn drap Svein nokkr

munur hefir eflaust verið á höll Páls og Þorfinns sem

var alveg í fornum konúngastíl, svo enda skáldin

vísa til vísu Arnórs um hallir fornkonúnga fyrir og

Ólafs kyrra (sjá Fagrskinnu um þetta.)

Þetta er nú nóg af þessu masi - Líði þér allar

stundir vel - Þinn einlægi vin

Guðbrandr Vigfússon

---

Bls. 4

Sarpur: Menningarsögulegt gagnasafn – © Rekstrarfélag Sarps.

S.T.

Herra Sigurði málara Guðmundssyni

Reykjavík

---

Meðfylgjandi miði

Sarpur: Menningarsögulegt gagnasafn – © Rekstrarfélag Sarps.

í handritum af Laxdælu stendur

imist krakfaldur eða krókfaldur

sem hvöru tveggju er rétt því krókur

og kraka er sama, og að kraka einn hlut

upp til d. af jafur?* batni er sama og að

krækja up, og kraka kalla men krókst

jaka eður jóru krák á lángri stöng er

men hafa í skipum, þar á skilt við

að men segja „að skip krakar niðri er

er það rekst í sjáfar botninn eður stings

með hönum, þar af er og kröku stjóri

eður kraka því þess konar stjórar

hafa útur sér á 3 vegu að neðan konu

eður uppur er krækjast í botninn ^{rangt af staur=kroku}

kraki í snorra eddu, hrólfssögu kraka,

þorsteinssögu siðuka, og Olafssögu Trygg en

skálk. útg og flateyarbók er kráku

eður krókligr en sum handrit hafa er óljós merking

og merkir líklega mjór eður herða lítinn

---

riss aftan á... ólæsilegt

---

• Skráð af: Heiða Björk Árnadóttir. Yfirfarið: Elsa Ósk Alfreðsdóttir
• Dagsetning: 07.2011

---

• Sjá einnig:
• Skýringar:

• Tilvísanir:

• Tenglar: