„1850“: Munur á milli breytinga
Úr Sigurdurmalari
Fara í flakkFara í leit
Ekkert breytingarágrip |
Ekkert breytingarágrip |
||
| (36 millibreytinga eftir 2 notendur ekki sýndar) | |||
| Lína 1: | Lína 1: | ||
{{Ár| | {{Ár| | ||
[[1847]]|[[1848]]|[[1849]]|[[1850]]|[[1851]]|[[1852]]|[[1853]]| | [[1847]]|[[1848]]|[[1849]]|[[1850]]|[[1851]]|[[1852]]|[[1853]]| | ||
[[ | [[1840–1849]]|[[1850–1859]]|[[1860–1869]]| | ||
[[18. öldin]]|[[19. öldin]]|[[20. öldin]]| | [[18.öldin]]|[[19.öldin]]|[[20.öldin]]| | ||
}} | }} | ||
==Frjettir== | ==Frjettir== | ||
[[File:Charlottenborg_Nyhavn_ca._1850.png|200px|thumb|right| Charlottenborg - Nyhavn ca. 1850.]] | |||
*'''Frjettir frá nýári | *'''Frjettir frá nýári 1850 til nýárs 1851''' [http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=1996257 Skírnir, 25. árg. 1851] | ||
==Atburðir á Íslandi== | |||
* 10. ágúst [http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=2035019 Þingvallafundurinn] | |||
* „Dætrum veittur sami erfðaréttur og sonum. (Áður erfðu dætur einn þriðja hluta en synir tvo þriðju)“ ([http://kvennasogusafn.is/index.php?page=artoel-og-afangar Kvennasögusafn Íslands]) | |||
'''Úr ''Reykjavík 1786 – 1936'', e. Dr. Jón Helgason:''' | |||
== | '''1850.''' Skólapiltauppþot gegn skólameistara, [http://is.wikipedia.org/wiki/Sveinbj%C3%B6rn_Egilsson dr. Sveinb. Egilssyni], í janúar, svo að alt skólahald lendir í ólestri það sem eftir er vetrar. | ||
<ref group="sk"> | |||
Þessi atburður er oft nefndur "Pereatið" eftir slagorði nemendanna (''Pereat'': lat. "farist hann.") Tveir þeirra sem fremst fóru urðu síðar félagar Sigurðar Guðmundssonar í Kaupmannhöfn, þeir [[Steingrímur Thorsteinsson]] og [[Arnljótur Ólafsson]]. (Hvorugur varð hins vegar félagi í Kvöldfélaginu.) Sjá t.d.: | |||
[http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=2009182 Klemens Jónsson. "Pereatið 1850" ''Skírnir'', 88. 'árg. 01.04.1914. bls. 166-181] & [http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=2009276 "Pereatið 1850 (nl.)" 01.08.1914 bls. 256-268] (Greinin dregur taum yfirvalda býsna sterklega.) | |||
</ref> | |||
Seinna um vorið gerir séra Sveinbj. Hallgrímsson helgispjöll í dómkirkjunni, er hann í messulok tekur til máls af norðursvölum og skorar á viðstaddan biskup að útvega söfnuðinum nýjan prest í stað hins skipaða dómkirkjuprests, séra Ásmundar. Nýr stiftamtmaður, Jörgen Trampe greifi, skipaður og kemur út um sumarið. Talsverð ókyrrð óg ólga í bænum alt þetta ár. ''Íbúatala 1149'' (bls. 77.) | |||
| Lína 19: | Lína 29: | ||
'''Dáin''' | '''Dáin''' | ||
== Atburðir Erlendis== | == Atburðir Erlendis== | ||
* | * 30. janúar: Danska Ríkisþingið sett í fyrsta sinn | ||
* 4. október: Loka-orrustan í fyrra Slésvíkurstríðinu [http://da.wikipedia.org/wiki/Tre%C3%A5rskrigen (Treårskrigen 1848-1850)] er háð í Frederiksstad | |||
| Lína 30: | Lína 40: | ||
'''Dáin''' | '''Dáin''' | ||
* | * 20. janúar: [http://da.wikipedia.org/wiki/Oehlenschl%C3%A4ger Adam Gottlob Oehlenschläger] (14. 11. 1779 – 20. 1. 1850) | ||
==Sigurður Guðmundsson málari og Kvöldfélagsmenn== | ==Sigurður Guðmundsson málari og Kvöldfélagsmenn== | ||
* | * 5. april: Guðmundur Ólafsson, faðir Sigurðar málara, látinn. | ||
*[[1_bréf_(SG-02-159)|Bréf frá Sigurði Péturssyni, bónda og hreppstjóra, Ási]] | |||
==Bókmenntir== | ==Bókmenntir== | ||
| Lína 40: | Lína 50: | ||
===Á Íslandi=== | ===Á Íslandi=== | ||
[[File:Jon_Thoroddsen-Piltur_og_stulka_1850.png|150px|thumb|right| Jón Thoroddsen, ''[http://baekur.is/bok/000209560/Piltur_og_stulka Piltur og stúlka: dálítil frásaga]''. Kaupmannahöfn, 1850.]] | |||
* Jón Þórðarson Thoroddsen, [http://baekur.is/bok/000209560/Piltur_og_stulka ''Piltur og stúlka''] | |||
* | * ''Bandamannasaga'' | ||
* A. C. Luplan, ''Nokkur orð um jarðepli, æfi þeirra, yrkingu og nytsemi og fáeinar varúðarreglur móti jarðeplasýki''. [[Magnús Grímsson]] þýddi. | |||
* ''[http://books.google.is/books?id=mkwTAAAAMAAJ&pg=PR1#v=onepage&q&f=false Strengleikar eða Lioðabok: en samling af romantiske fortællinger efter bretoniske folkesange]'' | |||
* Sveinbjörn Hallgrímsson (1815-1863), ''Nýársgjöf 1851 handa Íslendingum''; ''Frumvarp til Grundvallarlaga Íslands'' | |||
* ''[http://books.google.is/books?id=zWgJAAAAQAAJ&pg=PR1#v=onepage&q&f=false Snót: nokkur kvæði eptir ýmiss skáld]'' | |||
* ''Skýrsla um gjafir sem skotið hefur verið saman í Vesturamtinu til aðstoðar hinum særðu'' | |||
* ''Nákvæm lýsing á peningum, vigt, máli og fl. í Danaveldi og nokkrum öðrum ríkjum: með töflum, reglum, sem einkum eru hentugar við reikning í huganum, og dæmum'' | |||
* ''Nafna-skrá þeirra í suðuramtinu, er gefið hafa særðum og munaðarlausum í Danmörku 1848 og 1849: ásamt Skilagrein fyrir því er gefið hefir verið, samantekið af Þórði sveinbjarnarsyni'' | |||
* ''Frumvarp til laga um stöðu Íslands í fyrirkomulagi ríkisins og um ríkisþingskosningar á Íslandi; Grundvallarlög Danmerkur ríkis; Ástæður til lagafrumvarps um stöðu Íslands í fyrirkomulagi ríkisins og um kosningar á Íslandi til ríkisþingsins'' | |||
===Erlendis=== | ===Erlendis=== | ||
*'''Hinar helstu bækur, er prentaðar hafa verið í Danmörku frá vordögum | * [http://en.wikipedia.org/wiki/Nathaniel_Hawthorne Nathaniel Hawthorne] (1804-1864) - ''[http://en.wikipedia.org/wiki/The_Scarlet_Letter The Scarlet Letter]'' | ||
*'''Hinar helstu bækur, er prentaðar hafa verið í Danmörku frá vordögum 1849 til vordaga 1850.''' [http://timarit.is/view_page_init.jsp?gegnirId=000536603 Skírnir, 24. árg. 1850] | |||
*'''Hinar helstu bækur, er prentaðar hafa verið í Danmörku frá vordögum 1850 til vordaga 1851.''' [http://timarit.is/view_page_init.jsp?gegnirId=000536604 Skírnir, 25. árg. 1851] | |||
* | * | ||
== | ==Leiklist== | ||
===Á Íslandi=== | ===Á Íslandi=== | ||
===Erlendis=== | ===Erlendis=== | ||
* | * Henrik Ibsen, ''Catilina'' | ||
* Henrik Ibsen, ''Kjæmpehøjen'' | |||
== Annað == | == Annað == | ||
* | * | ||
---- | |||
==Sjá einnig== | |||
==Skýringar== | |||
<references group="sk" /> | |||
==Tilvísanir== | |||
<references /> | |||
==Tenglar== | |||
[[Category: | [[Category:1850-1859]][[Category:19.öldin]][[Category:Tímaás]][[Category:All entries]] | ||
Nýjasta útgáfa síðan 9. október 2015 kl. 08:45
| Ár |
| Áratugir |
| Aldir |
Frjettir
- Frjettir frá nýári 1850 til nýárs 1851 Skírnir, 25. árg. 1851
Atburðir á Íslandi
- 10. ágúst Þingvallafundurinn
- „Dætrum veittur sami erfðaréttur og sonum. (Áður erfðu dætur einn þriðja hluta en synir tvo þriðju)“ (Kvennasögusafn Íslands)
Úr Reykjavík 1786 – 1936, e. Dr. Jón Helgason:
1850. Skólapiltauppþot gegn skólameistara, dr. Sveinb. Egilssyni, í janúar, svo að alt skólahald lendir í ólestri það sem eftir er vetrar. [sk 1] Seinna um vorið gerir séra Sveinbj. Hallgrímsson helgispjöll í dómkirkjunni, er hann í messulok tekur til máls af norðursvölum og skorar á viðstaddan biskup að útvega söfnuðinum nýjan prest í stað hins skipaða dómkirkjuprests, séra Ásmundar. Nýr stiftamtmaður, Jörgen Trampe greifi, skipaður og kemur út um sumarið. Talsverð ókyrrð óg ólga í bænum alt þetta ár. Íbúatala 1149 (bls. 77.)
Fædd
Dáin
Atburðir Erlendis
- 30. janúar: Danska Ríkisþingið sett í fyrsta sinn
- 4. október: Loka-orrustan í fyrra Slésvíkurstríðinu (Treårskrigen 1848-1850) er háð í Frederiksstad
Fædd
Dáin
- 20. janúar: Adam Gottlob Oehlenschläger (14. 11. 1779 – 20. 1. 1850)
Sigurður Guðmundsson málari og Kvöldfélagsmenn
- 5. april: Guðmundur Ólafsson, faðir Sigurðar málara, látinn.
- Bréf frá Sigurði Péturssyni, bónda og hreppstjóra, Ási
Bókmenntir
Á Íslandi
- Jón Þórðarson Thoroddsen, Piltur og stúlka
- Bandamannasaga
- A. C. Luplan, Nokkur orð um jarðepli, æfi þeirra, yrkingu og nytsemi og fáeinar varúðarreglur móti jarðeplasýki. Magnús Grímsson þýddi.
- Strengleikar eða Lioðabok: en samling af romantiske fortællinger efter bretoniske folkesange
- Sveinbjörn Hallgrímsson (1815-1863), Nýársgjöf 1851 handa Íslendingum; Frumvarp til Grundvallarlaga Íslands
- Snót: nokkur kvæði eptir ýmiss skáld
- Skýrsla um gjafir sem skotið hefur verið saman í Vesturamtinu til aðstoðar hinum særðu
- Nákvæm lýsing á peningum, vigt, máli og fl. í Danaveldi og nokkrum öðrum ríkjum: með töflum, reglum, sem einkum eru hentugar við reikning í huganum, og dæmum
- Nafna-skrá þeirra í suðuramtinu, er gefið hafa særðum og munaðarlausum í Danmörku 1848 og 1849: ásamt Skilagrein fyrir því er gefið hefir verið, samantekið af Þórði sveinbjarnarsyni
- Frumvarp til laga um stöðu Íslands í fyrirkomulagi ríkisins og um ríkisþingskosningar á Íslandi; Grundvallarlög Danmerkur ríkis; Ástæður til lagafrumvarps um stöðu Íslands í fyrirkomulagi ríkisins og um kosningar á Íslandi til ríkisþingsins
Erlendis
- Nathaniel Hawthorne (1804-1864) - The Scarlet Letter
- Hinar helstu bækur, er prentaðar hafa verið í Danmörku frá vordögum 1849 til vordaga 1850. Skírnir, 24. árg. 1850
- Hinar helstu bækur, er prentaðar hafa verið í Danmörku frá vordögum 1850 til vordaga 1851. Skírnir, 25. árg. 1851
Leiklist
Á Íslandi
Erlendis
- Henrik Ibsen, Catilina
- Henrik Ibsen, Kjæmpehøjen
Annað
Sjá einnig
Skýringar
- ↑ Þessi atburður er oft nefndur "Pereatið" eftir slagorði nemendanna (Pereat: lat. "farist hann.") Tveir þeirra sem fremst fóru urðu síðar félagar Sigurðar Guðmundssonar í Kaupmannhöfn, þeir Steingrímur Thorsteinsson og Arnljótur Ólafsson. (Hvorugur varð hins vegar félagi í Kvöldfélaginu.) Sjá t.d.: Klemens Jónsson. "Pereatið 1850" Skírnir, 88. 'árg. 01.04.1914. bls. 166-181 & "Pereatið 1850 (nl.)" 01.08.1914 bls. 256-268 (Greinin dregur taum yfirvalda býsna sterklega.)
