Lbs1464,4to

• Handrit: Lbs 1464 4to; Bréf til Sigurðar málara Guðmundssonar frá: Gísla Konráðssyni (4 bréf), Gísla Brynjúlfssyni (1 bréf), Jóni ritstjóra Guðmundssyni (1 bréf), P. Jónssyni í Hofdölum (2 bréf), Ólafi Sigurðssyni í Ási (1 bréf), síra Davíð Guðmundssyni (1 bréf), Dr. Guðbrandi Vigfússyni (1 bréf), Magnúsi Andréssyni á Kópsvatni (1 bréf), síra Eiríki Kúld (1 bréf), síra Sigurði Gunnarssyni á Hallormsstað (1 bréf), Steingrími Thorsteinsson (1 bréf), síra Eggert Ó. Briem (1 bréf), síra Mattíasi Jochumssyni (1 bréf), Indriða Einarssyni (4 bréf).
• Safn: Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn
• Dagsetning:
• Bréfritari:
• Staðsetning höfundar: XXX
• Viðtakandi: Sigurður Guðmundsson málari
• Staðsetning viðtakanda: Reykjavík

---

• Lykilorð:
• Efni:
• Nöfn tilgreind: XXXXXXX

---

(Titill 1)

• Texti:

Lbs 1464 4to, Kph 01. júní 1858

---

bls.1

               
<placename>Kph</placename> <date when="1858-06-01">1. júní 1858</date>
               
Sigurðr minn góði!
               

               
Mér þótti slæmt, er eg kom heim og 
               
fékk að vita að þú hefðir beðið mín, en
               
orðið að fara svo búinn. ávísunina
               
til Jóns Guðmundssonar legg eg nú hér
               
innaní, og skal eg senda honum
               
peningana með næstu postskipa-
               
-ferð, serðu því og að þér tjáir ei að
               
vitja þeirra fyrr enn seinni hluta
               
júlímánaðar, en þá vona eg og þú getir
               
fengið þá. Heilsaðu frá mér heima,
               
Melsteð gamla He?., og líði þér sjalfum
               
vel og einkum - farðí happaferð!
               

               
þinn
               
Gísli Brynjúlfsson

Lbs 1464 4to, München 16. ágúst 1859

---

Bls 1

               
Besti vin
               
Eg þakka þér alúðlega bréf þitt sem eg enn hefi ósvarað
               
því eg hugsaði að héðan mundu eg hafa eitthvað nýtt að
               
segja. - Eg var á leiðinni suðr híngað einn dag í Nürnberg;
               
eg hafði hlakkað mikið til að sjá þá borg, og þegar eg sá hana, þá
               
var hún þó öllu forneskjulegri en eg hafði hugsað mér. Þessi borg er
               
ein sér á öllu Þýskalandi, einsog hana hefði dagað uppi frá 16. öld
               
tvöfaldr múr um alla borgina, og á innri brúninni turnar með
               
vígskörðum, eg gekk um morguninn umhverfis alla borgina. gegn-
               
um borgina rennur á, og þar sem borgarmúrinn er gjör yfir hana með
               
tvennum skinbogum. Í bænum er borg (fell) og er þaðan víðsýnt þar
               
er höll konúngs, þegar hann kemur til bæjarins. Hús og stræti er flest
               
f Bygt í fornum stíl. 2 kirkjur eru þar ágætastar Lorenso og Seb-
               
alduskirkja, einhverjar hinar fegurstu menjar af gotneskum stíl
               
í Þýskalandi. Eg stóð einsog eg væri negldr fastr niðr þegar eg sá
               
þessi musteri. Þó fer af öllu Sebaldusskrín sem stendr inní kirkju-
               
nni í kórnum, gjört í gotneskum stíl af Peter Vischer á árunum
               
1508-19; þar eru líkneski postulanna skornar<add>in</add> út með undra hagleik,
               
og svipurinn mjög líkr og postulum Thorvaldsens; neðst í horni einu
               
stendr meistarinn með leðrpruntu einsog hann var búinn í miðju
               
sinni. Fyrir utan kirkjuna stendr <emph>fagri brunnr</emph> (sehoner?
               
Brunnen) í gotneskum stíl, og í kringum brunninn fjöldi af girð

---

bls. 2

               
konum með vatnslaupa á herðum sér. þessir laupar vóru einsog
               
strokkr í lögun, og sumir með skurði, eg stóð lengi og horfði á þetta, og
               
datt í hug Rebekka við Gunniun. Eg óskaði að við hefðum mátt
               
hafa höfðaskipti daginn sem eg var í Nürnberg. Þó þú værir 2 mánuði
               
í Nürnberg þá yrðir þú ekki fullsaddr af að sjá þann bæ hann er
               
gimsteinn allra bæja fyrir fornfræðinga, því svo má heita að hvert hús
               
hafi eitthvað til síns ágætis. Bærinn er allr protestantiskr að eins lítil
               
kirkja er katólsk [Frauenkirke]. þar eru og stórar verksmiðjur, einhverjar
               
hin mesta járnsteypusmiðja sem til er, og býr þar völundr í hverju húsi.
               
Í München hefi eg nú verið hálfan mánuð. Maurer hefir gengið
               
með mér og leitt mig við hönd sér til að sýna mér söfn og dýrgripi bæjar-
               
ins. Her eru tvenn málverkasöfn [Pinabotek] hið forna og nýja.
               
Eg sá fyrst hið forna. gimsteinninn í safni eru 2 salir með málverkum
               
eftir Rubens einan t.d. dómsdagr, hann mér skauti næsta skelk
               
í bringu að sjá þetta voðalega málverk, og opið helvíti vinstra meginn
               
Meistaranum hefir tekist það miklu betr en að lýsa sælu réttlátra hægra
               
megin. Þar er og fjöldi mynda eftir Albert Dürer og læriföður
               
hans Wolgumuth. Mer dáist eg að hve vel safninu er skipað
               
og í því bera öll söfn hér af öðrum söfnum á Þýskalandi t.d. í Berlín
               
það er sem menn lesi æfisögu íþróttanna, þegar menn ganga gegnum
               
salina, stig <add>fyrir stig</add>, og hér er ekki síðr auðugt af myndum frá eldstu tíðum
               
meðan allt var í bernsku. Í glyptotekinu er merkastr Eginn
               
salrinn; þar eru allar myndirnar frá musterinu í Egína einsog
               
Thorvaldsen hefir endrbætt þær, þó er þess getið við hverja mynd
               
hvað fornt sé og hvað nýtt einsog við endrbættann texta í sögubók

---

bls.3

               
Lokr eru þar í nokkrum sölum myndir frá vorum tímum og þar á
               
meðal nokkrar eptir Thorvaldsen hann sjá fyrst hve mjög þær standa á baki
               
hinum fornu þegar menn hafa gengið gegnum hina fornu sali og
               
koma nú að síðustu í hina nýju. V<add>Á v</add>eggir og rofr eru skrifaðir skrifaðar
               
myndir<add>sögur</add> úr goða og hetjusögum grikkja eptir Cornelius, það er sitt
               
hvað að sjá þau<add>ær</add> eðr handverk Constantins Hansens í Kmh. á há-
               
skólanum. - Í nýja málverkasafninu eru og margar undrafagrar
               
myndir. það er merkilegt að sjá muninn, hve stirðar og litdaufar að eru
               
myndir hinna eldri manna sem fæddir eru í lok 18. aldar hjá hinum
               
ýmsum myndum. þú skyldir sjá myndirnar hérna, að menn kunnu hér
               
öðruvísi að blanda litum en á Charlottenborg. þá litafegrð sem hér
               
er á myndum hafða eg enga hugmynd um áðr en eg kom híngað. Hes ...
               
gekk mér í augu dauði Vallensteins eptir Piloty úngan mann, ....
               
Syndaflóðið eptir Schons/Schorn stórt málverk og á flestum myndum má sjá að h...
               
er góðr skóli. - Af mér er allt gott að segja en ekkert [ilet], hvorki til
               
lífs né sálar. - Lifðu allar stundir vel
               
                                       þinn einlægr vinr
               
                                                   Guðbrandr Vigfússon
               
Eg á að bera þér alúðarkveðju frá Maurer.
           

Lbs 1464 4to, Garði 2. nóvember 1872

bls. 1

               
<emph>Til Sigurðar málara.</emph>
               

               
Marg-marg-marg-margheiðraði málari!
               
 Nú þarf jeg að leyta til þín, sém optar, af því að jeg
               
veit svo lítið. Spursmálið er um búninga, sem koma
               
fyrir í "Dansinum í Hruna", jeg er nú nær því halfn-
               
aður með hann. Þar er smalabúsreið, og byrjar hún á því
               
því, að fólkið er að dansi; þá kemur Ógautan þangað
               
með prestinn í Hruna hálffullann, og fer að sýna honum
               
þetta. Smalahjúin syngja danskvæðið, eins og lög gjöra
               
ráð fyrir, en Ógautan stendur álengdar með presti, og
               
á milli versanna þá talar hann til prestsins, um leið
               
og hann bendir á þá dansandi, því að þeir sjást ekki
               
af smalafólkinu.
               
<emph>Ógautan:</emph> <add>(til prestsins)</add> Horfðu á þessa með <emph>rauða kotið</emph>, hvað hún
               
gengur öll til í mjöðmunum, þegar hún dansar;
               
hún er ekki sém bezt, ef jeg þekki rjett. (sungið næsta vers)
               
<emph>Ógautan:</emph> (til pr.) En þessi með <emph>græna lindann</emph>, hún er
               
allt að gæta að, hverjir horfi á sig; hún er regluleg
               
læða, en hún veit nú sínu viti. (sungið vers)
               
<emph>Ógautan:</emph> (til pr.) Horfðu á manninn með <emph>rauðröndóttu</emph>
               
<emph>skotthúfuna</emph>, og þá á <emph>græna pilzinu</emph>; hann er alltaf
               
á eptir henni, hún veit hvað það vill segja, en þorir
               
ekki að líta upp á hann. Hún er meinleysisgrey. skal
               
jeg segja þjer, og líður svo margt, sém hún leyfir ekki.
               
(þessi stúlka heitir Gunna smali! Svo er sungið næsta v.)

---

bls. 2

               
<emph>Ógautan:</emph> (til pr.) þú <add>sjerð</add> manninn í <emph>hárauðu buxunum</emph>
               
með <emph>háa fjaðrahattinn</emph>, hann er uppí mótinn þó hann
               
sje smali. maður <add>getur</add> strax sjeð, að hann er einn af þeim,
               
sem getur gengið fyrir hvers manns dyr, bara til að brosa.
               
þegar hann danzar, þá getur maður lesið úr andlitinu á
               
honum: "Og jeg vildi jeg mætti eiga ykkur allar". (Næsta v.)
               
<emph>Ógautan:</emph> (til pr.) Horfðu á stúlkuna í <emph>rauða pilzinu</emph> með <emph>háa</emph>
               
<emph>skrautafaldinn</emph>. hæ<add>Gæ</add>ttu að, hvernig hún veltir vöngum
               
framan í þau með <emph>rauðröndótta skotthúfuna.</emph> - Sú er
               
sæt framan í hann, hún trippar öll á tánum. og þegar
               
hann lítur af henni, þá er hún alltaf að skoða sig. Hon-
               
um líkar það vel, þó hann sje allur við hina."
               
      Segðu mjer nú allt um þetta. Getur nokkuð
               
af þessu staðið? Jeg þykist nú vita að þetta sje meira eða
               
minna vitlaust allt saman, og þess vegna vil jeg nú
               
biðja þig að setja nú eitthavð í staðinn fyrir þessa
               
búninga, sém getur gengið; sömuleiðis, ef þú hefðir
               
einhverja góða hugmynd aflögu (um þesskonar lát-
               
æði í dansi hjá hálfskikkanlegu fólki), þá getur þú
               
getið nærri, að mjer mundi ekki koma svofeld
               
vinarorð illa. Blessaður krítaðu mjer um búning-
               
ana og bætu einhverju við, sém fólk getur þekkt
               
sig sjálft í. -- Dansinn í Hruna, sém sjálf-
               
sagt er ofætlun fyrir mig, ... væri það jafnvel
               
fyrir marga unga menn; hann liggur þungt á
               
herðunum á mjer; jeg er einhvern veginn svo gerður,
               
að jeg get ekki hætt við það, sem byrja á, og þess vegna
               
held jeg áfram með hann; upphaf hans hefur ætt
               
sína að rekja til margra óþægilegra tilfinninga,
               
sem jeg kynntist við í fyrra, þegar jeg gat ekki 
               
sofið, og var að ganga einn á kvöldum.

---

bls. 3

               
Dæmalaus þjóð er fauskurinn?, og dæmalaus borg er
               
Babylon við Eyrarsund! Khöfn vill vera Aþena norðurlanda,
               
en hún má nú fara að gæta að sjer, að hún verði ekki höfuð-
               
ból þess, sem er gagnstæætt því fagra. Af hinum óteljandi skemmti
               
stöðum, sem hjer eru getur maður ekki verið nema á þremur
               
Kl Leikh, Tívólí og kanske Casino). A Kl. leikhúsinu er sjaldan
               
leikið neitt sjérlegt núna, - nema Kaupm. í Venedig hef jeg sjéð,
               
og kannski grætt mikið á. - það er líklega af því að það
               
fagra passar ekki lengur við smekk lýðsins og tímann.
               
Á Tívólí fundust mjér skemmtanirnar vera sálarlausar
               
að söngnum undanskildum, hundakunstum leikfimismanna
               
Illuminationum etc fann jeg ekkert púður í, og ekkert, sem
               
getur haft nein áhrif á sálina. Á Casíno er publienn? svo
               
vitlaust, að það klappar mest fyrir smekkleysinu, og því,
               
sem er eptir þeirra smekk, þ.e. því, sem er dálítið dónal.
               
Svo það eitrar fyrir manni alla skemmtunina.
               
    Hjér ganga tveir höfuðstraumar í gegnum
               
huga allra manna; þeir fara eins og vindurinn, að ann-
               
ar liggur ofar, og hinn neðar, og í gagnstæða átt.
               
Þetta er Kunstsandsinn, og Socialismen. <emph>Kunstsands-</emph>
               
<emph>inn</emph> gengur ekki nema gegnum skárri flokkinn, því
               
danirnir kæra sig ekkert um <emph>Kunst</emph>. En það er mest gam-
               
an að skoða, hvernig hann kemur fram. Í öllum búðar-
               
gluggum er fullt af gipsmyndum; og svo er nú fólk þá
               
að skoða þetta, og við þessháttar tækifæri hef jeg víst tvisv-
               
ar heyrt hjer um bil svona samtal og Östergate, jeg geng sjald-
               
annarstaðar en þar.
               
<emph>1.Bauni</emph>: þessi mynd er víst eptir Thorvaldsen.
               
<emph>2.Bauni</emph>: Nei hún er ekki eptir hann, hún er eptir (þennan eða hinn)
               
<emph>1.Bauni</emph>: Því læt jeg svona, það sjer hver heilvita maður, að 
               
þetta eru ekki meitilfórnir hans.
               
Svona kemur nú Kunstsandsinn fram á Östergaðe!

---

bls. 4

               
Jeg hef líka sjeð hvernig þessi danski Kunstsandi kemur
               
fram á málverkasafninu í Christiansborg. þar sjezt önnur
               
hlið af honum. Þegar fólkið er búið að skoða nokkrar myndir
               
þá fer því að leiðast, og gengur fljótt yfir, og skoðar ekki
               
nema myndir eins og Herkules og Omfale, Mad Got?-
               
far og Josef, og lítur ekki við hinn, þetta gera hjer
               
bæði karlar og <emph>konur</emph>; þær eru sveimjer ekki eptirbátar
               
með <emph>Kunstsandsinu.</emph>
               
      Um Socialistne-strauminn er lítið að segja, hann
               
kemur ekki fram í öðru, en dónarnir disputera á
               
brennivínsknæpum, og eru dæmalaust roggnir, og
               
þjappa orðunum út úr sjér; það á víst að gefa vitleysuna
               
sem þeir tala <emph>kraft</emph>
               
      Þó ekki sjé mikið, þá hef jeg þó haft eitt gagn af
               
því að koma hingað: jeg hef lært að finna þetta nána
               
samband, sem er á milli myndasmíðar, málverka og skáld-
               
skapar í orðum. Mjer finnst að jeg geti notað málverk í
               
skáldskap; bæði til að sýna líkt ástand betur, en jeg
               
annars gæti gjört, og til að gefa mjer ýmsar Ideer sem
               
jeg ekki hef þekkt. Jeg hef sjeð mörg málverk, sem jeg
               
veit, að jeg mun aldrei gleyma, af því þær eru svo
               
skáldlegar og fallegar. Þó jeg hafi sjaldan verið í leikhúsinu
               
enn, þá þá get jeg samt sjeð, að jeg muni hafa gagn af því;
               
mest gagn hefur maður samt af, að sjá sín egin stykki
               
leikin, það þori jeg að segja.
               
     Vertu nú sæll málari minn! og lifðu sem bezt
               
þú getur
               
I öllum guðs bænum skrifaðu mjer nú eitthvað um vikivakann
               
því Dansinn í Hruna hálfnaður, og jeg lýk við hann. Vertu sæll!
               
  Skrifað í leiðindum á Garði - árið 1872 annan nóvemb.
               
                    Þinn einlægur
               
                            Indriði Einarsson

---

• Gæði handrits:
• Athugasemdir: Ath staðarheiti
• Skönnuð mynd: handrit.is

---

• Skráð af:: Elsa Ósk Alfreðsdóttir
• Dagsetning:Júlí til Ágúst 2011

---