Fundur 19.jan., 1865
Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn.
- Handrit: Fundarbók Kvöldfélagsins 1861-1866
- Safn: Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn
- Dagsetning: 19. janúar 1865
- Ritari: Árni Gíslason
- Staðsetning höfundar: Reykjavík
- Viðstaddir: XXX
- Lykilorð:
- Efni:
- Nöfn tilgreind: XXX
- Texti:
Ár 1865, 19 janúar fundur haldinn í Kvöldfjelaginu
Ræddi Sigurður Guðmundsson fyrst umhvað valdi því að
ýmisl búningar myndist hjá hinum ymsu þjóðum
og af hvaða rótum hann sje sunnin tók hann
fyrst fram að loptslag og efni til klæðanna valdi
búningunum t a m í heitu löndunum brúki menn
hvítt lín sökum þess það kasti best frá sjer hitanum. Græ-
lendingar skinnföt sökum þess þeir hafi mest af því
efni og a norðulondum brúki menn ull sökum
loptslagsins. Litirnir standi einkum í sambandi
við trú og stórkostlega sögulega viðburði og enfremur
sjeu búningarnir einskonar skáldskapur þjóðanna sem
komi þanninn fram í klæðaburðinum. Að oðru leiti
hljóti þjóðirnar að hafa ymisl buninga eptir eðli sínu, eins og þær
hefi sín hvert mál og sín hvert mataræði og yfir höfuð
ólíka hætti.
Viðvikjandi því af hverjum rótum íslenskur þjóð-
búningur væri runnin sagði hann að kvennbúníngur
komin syðst úr Asíu. Faldurinn t.a.m. væri hinn
sami sem dansmeyar á elstu tímum hefðu haft hjá
Hindúum og væri hið elsta hofuðfat í heimi og
hefði flutst frá Indlandi norðeptir Kákasusfjöllum
og hingað á Norðurlönd. Síðan, eða af faldi þessum
hefði myndast Frygiska húfan og svo hjálmarnir
Arabisku og Grisku og svo frv. Hin somu einkenni sjeu
en hjá Tyrkjum allt fram á þessa daga sem verið hafa
á Islandi á 14 öld. Slörið sje austurlenzkt feldar-
dálkar möttla kyrtlar sömuleiðis, og einnig hjá grikkjum
og Rómverjar. Fornbuningar Grikkja og Rómverja hefði
verið öldungis hinn sami og hjá Norðmonnum í
fornöld að fráteknu því að norðmenn höfðu þröngar
buxur en Rómverjar ekki, en herbúningurinn hefði
verið nokkuð ólíkar. Hríngabrynjur Norðmanna
hefði verið komnar frá Kákasus og Russlandi.
Við hinn íslenzka kallmanna búning sem nú er sje ekkert þjóðlegt
eða einkennilegt nema ef til vill skórnir (íslenzku). Þeir
sjeu gamlir og hafi verið brúkaðir víða um heim á mið
öldunum. Mývatnshettan sje ef til vill mjög gömul og
einkennileg. Kyrtlar kvenna hafi að miklu leiti verið norrænir
og teknir saman með sprotabelti. Sprotabeltin hefði haft bæði
kallmenn og konur. Hann lýsti og hvernin kýll hefði verið
og sagði hann upprunalega hefði komið af nauðsyn vegna
herklæðanna, og hann hefði haldist við á Islandi alt
fram á 18. öld. – Hinn almenni breiði faldur hefði
ekki verið fyrri til en um 1778 og hefði fyrst komið
á suðurland að norðan og ekki orðið almennur fyrr en
eptir 1800. Skotthúfur sjeu ekki eldri en 100 ára en hvaðan
hún sje runnin sje bágt að segja en svo mikið sje víst
að það sje upprunalega kallmanns húfa eins og skóla
piltar á Hólum hafi haft. Kvennpeisan upphluturinn
og millurnar sjeu Hollenzkur búningur. – Kallmanns
búning Islendinga einkennir ekkert, en kvennbúning einkennir
það einkum að hann er eldri en búningur annara þjóða, og fald-
urinn frá hinum fornum asiatisku þjóðum. – Svuntan sje
ekki eldri en frá 17 öld. –
Gísli Magnússon tók fram að tímabilið fra 5tu til 8. 9. eða 10du
aldar sje ókunnugt, og hjelt jafnvel að faldurinn þó hann
upprunalega hefði verið indverskur, hefði hann ekki farið
þaðan beinlínis austurleiðina gegnum Kákasus á Norður
lönd heldur hefði ef til vill fluttst til Norðurlanda á
þessu ókunna tímabili frá Rómverjum yfir Mið Europu.
Hann talaði og um vesti og svuntu ofl. og bar þá fram
þá getgátu hvert orðið skotthúfa væri ekki „Skozk húfa“.
Frummælandi tók fram að þó tímabilið frá 5-9 öld hafi verið ókunnugt
þá bendi þó margar fornmenjar á allar ferðir frá Asíu hafi
gegnið gegnum Rússland og yrði hann að vera á sinni fyrri
meiningar. Enfremur sje það merkilegt að byggingar forn-
manna sjeu öldungis eins og byggingar Kínverja sem
væri ólíkur bæði gotneska stílnum (sem væri miklu ýngri)
og Rómveska stílnum. Vel gæti verið að skotthúfan væri Skozk
að uppruna þó sjer væri það ekki kunnugt.
Kristján Jónsson gaf fjelaginu 2 kvæði „Hið deyandi barn“
eptir Andersen og „Astargnoðin“ eptir T. Moore.
Á næsta fundi: Þorsteinn Jónsson um Rhematisme. –
Andmælendur
og Pjetur Guðmundsson um Rímnabragina. Andmælendur:
Fundi slitið
/ Á. Gíslason
- Athugasemdir:
- Skönnuð mynd:
- Skráð af:: Eiríkur
- Dagsetning: 7. desember 2011
