Lbs1464,4to

Úr Sigurdurmalari
Útgáfa frá 24. ágúst 2011 kl. 12:59 eftir Eoa2 (spjall | framlög) Útgáfa frá 24. ágúst 2011 kl. 12:59 eftir Eoa2 (spjall | framlög)
Fara í flakkFara í leit
  • Handrit: Lbs 1464 4to; Bréf til Sigurðar málara Guðmundssonar frá: Gísla Konráðssyni (4 bréf), Gísla Brynjúlfssyni (1 bréf), Jóni ritstjóra Guðmundssyni (1 bréf), P. Jónssyni í Hofdölum (2 bréf), Ólafi Sigurðssyni í Ási (1 bréf), síra Davíð Guðmundssyni (1 bréf), Dr. Guðbrandi Vigfússyni (1 bréf), Magnúsi Andréssyni á Kópsvatni (1 bréf), síra Eiríki Kúld (1 bréf), síra Sigurði Gunnarssyni á Hallormsstað (1 bréf), Steingrími Thorsteinsson (1 bréf), síra Eggert Ó. Briem (1 bréf), síra Mattíasi Jochumssyni (1 bréf), Indriða Einarssyni (4 bréf).
  • Safn: Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn
  • Dagsetning:
  • Bréfritari:
  • Staðsetning höfundar: XXX
  • Viðtakandi: Sigurður Guðmundsson málari
  • Staðsetning viðtakanda: Reykjavík

  • Lykilorð:
  • Efni:
  • Nöfn tilgreind: XXXXXXX

(Titill 1)

  • Texti:

Lbs 1464 4to, Kph 01. júní 1858


bls.1
<placename>Kph</placename> <date when="1858-06-01">1. júní 1858</date>
Sigurðr minn góði!

Mér þótti slæmt, er eg kom heim og
fékk að vita að þú hefðir beðið mín, en
orðið að fara svo búinn. ávísunina
til Jóns Guðmundssonar legg eg nú hér
innaní, og skal eg senda honum
peningana með næstu postskipa-
-ferð, serðu því og að þér tjáir ei að
vitja þeirra fyrr enn seinni hluta
júlímánaðar, en þá vona eg og þú getir
fengið þá. Heilsaðu frá mér heima,
Melsteð gamla He?., og líði þér sjalfum
vel og einkum - farðí happaferð!

þinn
Gísli Brynjúlfsson

Lbs 1464 4to, Ási 17 janúar 1859


bls. 1

Ási 17. dag Janúarm. 1859

Elskulegi frændi!

Eg þakka þér fyrir bréfiðí vorið var, þó þú gætir
ekki gjört neitt af því sem eg bað þig, þá géf eg þér
enga sök á því, fyrst svo fór, sem fór, að allt láns-
traust bilaði og hef eg nú reint að fá það aptur frá
öðrum síðan. Eg hripa þér þessar línur af því,
eg hefi séð bréf til móður þinnar frá þér, hvarí þú segist
vera nýkominn til Víkur svo eg vona þú sért þar enn,
og óska eg það yrði þér happasælt, og þú þurfir ekki
að kaupa þér fæði fyrir 4$ til ríkisdals um daginn, í
vetur, og horaðist þó niður. Nú gjöri eg ráð fyrir þú
sért, orðinn lækningamaður, svo okkur komi ekki betur
saman enn fyrri; að sönnu neita eg ekki að lækna megi
fjárkláðann, enn eg neita að það lukkist á Íslandi, vegna
ásigkomulagsins, samgángna og fjárfjölda, svo munu
víðast vera grunnhyggnir menn, eða þá trassar í bland.
Annars held eg að norðurland kannské frýist í þetta
sinn, því ekki er nú eptir óskorið í Húnavatnssýslu af
grunuðu fé nema ærnar á Vatnssnesi, og mun þó
eitthvað verða reint við þær að fá þær skornar í vetur,
þótt stjórnin sé okkur mótfallin og yfirvöld megi ekki
hlutast til þess lengur. Það er nú verið að svara
nokkrum hluta skaðabótanna um þessar mundir, og
ætla allir að unna Húnvetningum þeirra vel, því þeir
hafa mikið lagt í sölurnar, það er hérum 18 hvort
kindarverð, í allt, og það er ekki mikið, ef við frelsumst.


bls. 2
Hvaða stefna mál þetta tekur á alþingi í sumar, má
hamingjan ráða, enn sömu ráð muna norðlendingar viðhafa
sem hingað til, fyrst um sinn, enn sunnlendingar og
hvatamenn þeirra hafa ábyrgð á því, ef þeir vilja kvelja
okkur með varðakostnaði svo árum skiptir, og það sjálfum
sér til margfaldlegs tjóns.
Ég er nú orðinn sáttur við þig með búningsritgjörðina
og var það í rauninni strax, þó ég fynndi smávegis að
því við þig fyrst, mig langaði að vita hvort eg græddi
ekkert á því, og eg fiskaði nokkuð, þú sagðir mér ýmislegt
af þjóðsiðum, og líka af ritdómum annara um okkar, það
er bezta bréfið sem eg hef séð frá þér. Já eg segi þér
satt, mig gleður það að nokkru leiti, að þú ert farinn að
fá áhangendur af úngum og fögrum helztu stúlkum okkar,
þær eru farnar að koma sér upp gamla þjóðbúningana, og
er það munun, þó hann kosti meira fyrst enn að vera að
þessum breitingum á hverju ári, og vera þó einlægt í rassin-
um á tíðinni. Enn því er miður, þær skilja þig ekki allar
rétt; eg hef til a.m. heirt af einni stúlku sem giptist í haust
og brúkaði fald og hún hafði gamla baldíraða kragann um
hálsinn, eins og siður hefur verið, enn undir honum einfaldann
kraga hvítann, útá miðjar axlir; Var það ekki axarskapt?
Sendu mér nú með næstu ferð, stúlku í faldbúningi,
ekki þarf hún samt að vera nema á bréfi, svo vel úr garði
gjörða sem þú getur, og eptir þinni beztu fegurðartilfinningu,
og þá ríður nú á þér takist vel, því með henni mætti mikið


bls.3
lagfæra: sjálfur skaltu ráða, hvort þú lætur hana vera með
höfuðdúk eða ekki, enn um hann munu þær fáan hafa góða
eða rétta hugmynd; eg veit, að sönnu, að þetta er vandaverk
enn þú ættir nú líka að vera farinn að géta gjört þau.
Þinn einl. frændi
Ó. Sigurðsson


Lbs 1464 4to, München 16. ágúst 1859


Bls 1
Besti vin
Eg þakka þér alúðlega bréf þitt sem eg enn hefi ósvarað
því eg hugsaði að héðan mundu eg hafa eitthvað nýtt að
segja. - Eg var á leiðinni suðr híngað einn dag í Nürnberg;
eg hafði hlakkað mikið til að sjá þá borg, og þegar eg sá hana, þá
var hún þó öllu forneskjulegri en eg hafði hugsað mér. Þessi borg er
ein sér á öllu Þýskalandi, einsog hana hefði dagað uppi frá 16. öld
tvöfaldr múr um alla borgina, og á innri brúninni turnar með
vígskörðum, eg gekk um morguninn umhverfis alla borgina. gegn-
um borgina rennur á, og þar sem borgarmúrinn er gjör yfir hana með
tvennum skinbogum. Í bænum er borg (fell) og er þaðan víðsýnt þar
er höll konúngs, þegar hann kemur til bæjarins. Hús og stræti er flest
f Bygt í fornum stíl. 2 kirkjur eru þar ágætastar Lorenso og Seb-
alduskirkja, einhverjar hinar fegurstu menjar af gotneskum stíl
í Þýskalandi. Eg stóð einsog eg væri negldr fastr niðr þegar eg sá
þessi musteri. Þó fer af öllu Sebaldusskrín sem stendr inní kirkju-
nni í kórnum, gjört í gotneskum stíl af Peter Vischer á árunum
1508-19; þar eru líkneski postulanna skornar<add>in</add> út með undra hagleik,
og svipurinn mjög líkr og postulum Thorvaldsens; neðst í horni einu
stendr meistarinn með leðrpruntu einsog hann var búinn í miðju
sinni. Fyrir utan kirkjuna stendr <emph>fagri brunnr</emph> (sehoner?
Brunnen) í gotneskum stíl, og í kringum brunninn fjöldi af girð


bls. 2
konum með vatnslaupa á herðum sér. þessir laupar vóru einsog
strokkr í lögun, og sumir með skurði, eg stóð lengi og horfði á þetta, og
datt í hug Rebekka við Gunniun. Eg óskaði að við hefðum mátt
hafa höfðaskipti daginn sem eg var í Nürnberg. Þó þú værir 2 mánuði
í Nürnberg þá yrðir þú ekki fullsaddr af að sjá þann bæ hann er
gimsteinn allra bæja fyrir fornfræðinga, því svo má heita að hvert hús
hafi eitthvað til síns ágætis. Bærinn er allr protestantiskr að eins lítil
kirkja er katólsk [Frauenkirke]. þar eru og stórar verksmiðjur, einhverjar
hin mesta járnsteypusmiðja sem til er, og býr þar völundr í hverju húsi.
Í München hefi eg nú verið hálfan mánuð. Maurer hefir gengið
með mér og leitt mig við hönd sér til að sýna mér söfn og dýrgripi bæjar-
ins. Her eru tvenn málverkasöfn [Pinabotek] hið forna og nýja.
Eg sá fyrst hið forna. gimsteinninn í safni eru 2 salir með málverkum
eftir Rubens einan t.d. dómsdagr, hann mér skauti næsta skelk
í bringu að sjá þetta voðalega málverk, og opið helvíti vinstra meginn
Meistaranum hefir tekist það miklu betr en að lýsa sælu réttlátra hægra
megin. Þar er og fjöldi mynda eftir Albert Dürer og læriföður
hans Wolgumuth. Mer dáist eg að hve vel safninu er skipað
og í því bera öll söfn hér af öðrum söfnum á Þýskalandi t.d. í Berlín
það er sem menn lesi æfisögu íþróttanna, þegar menn ganga gegnum
salina, stig <add>fyrir stig</add>, og hér er ekki síðr auðugt af myndum frá eldstu tíðum
meðan allt var í bernsku. Í glyptotekinu er merkastr Eginn
salrinn; þar eru allar myndirnar frá musterinu í Egína einsog
Thorvaldsen hefir endrbætt þær, þó er þess getið við hverja mynd
hvað fornt sé og hvað nýtt einsog við endrbættann texta í sögubók


bls.3
Lokr eru þar í nokkrum sölum myndir frá vorum tímum og þar á
meðal nokkrar eptir Thorvaldsen hann sjá fyrst hve mjög þær standa á baki
hinum fornu þegar menn hafa gengið gegnum hina fornu sali og
koma nú að síðustu í hina nýju. V<add>Á v</add>eggir og rofr eru skrifaðir skrifaðar
myndir<add>sögur</add> úr goða og hetjusögum grikkja eptir Cornelius, það er sitt
hvað að sjá þau<add>ær</add> eðr handverk Constantins Hansens í Kmh. á há-
skólanum. - Í nýja málverkasafninu eru og margar undrafagrar
myndir. það er merkilegt að sjá muninn, hve stirðar og litdaufar að eru
myndir hinna eldri manna sem fæddir eru í lok 18. aldar hjá hinum
ýmsum myndum. þú skyldir sjá myndirnar hérna, að menn kunnu hér
öðruvísi að blanda litum en á Charlottenborg. þá litafegrð sem hér
er á myndum hafða eg enga hugmynd um áðr en eg kom híngað. Hes ...
gekk mér í augu dauði Vallensteins eptir Piloty úngan mann, ....
Syndaflóðið eptir Schons/Schorn stórt málverk og á flestum myndum má sjá að h...
er góðr skóli. - Af mér er allt gott að segja en ekkert [ilet], hvorki til
lífs né sálar. - Lifðu allar stundir vel
þinn einlægr vinr
Guðbrandr Vigfússon
Eg á að bera þér alúðarkveðju frá Maurer.

Frá síra Sigurði Gunnarssyni á Hallormsstað

Lbs 1464 4to, Hallormsstað 26 apríl 1873


bls.1
Virðulegi nafni!

Mig minnir *** þú hvor við annan og
því minnir lögmál ætla eg eigi að gleyma þessa
stund. Veit eg þú virdir? mer á hægran? þó eg
hafi lítið efni til að skrifa þér, um ekki svo mikið
sem það að minnast á fornmenjar sem eg veit
þér er kjærast. Eg segi um þær eins og sumir hirðu
lausir menn um kyrkjurækni: “Eg hafði svo mörgu
að gegna, að eg komst ekki til að fara til kirkjunnar,
og það er nú satt: Eg hefi vafizt í svo margt, að eg
komst eigi til að sinna fornmenjum. Enda er
hér lítið til af þeim. Sigmundr Mattíasson
er beztr allra hér til þess, því hann er opt
sinn maðr á vetrum, fer um sveitir með
bænr og grefur upp fornkvæði og sýngur ***
Hann er maðr vel greindr og vel að sér, vin-
sæll og fróðleiksgjarn. Fjölin hennar frá 1627,
útskornu, flækist alltaf hjá mér. Aldrei er sinna
né nenning að koma henni suðr. Póstskips
ferðir hingað eru flestum hinar ónýtustu, því
fair komengir? úr megin byggðinni fara nokk-
urn tíma á Djúpavog og það er til neins að gera
sér þarflitla ferð þangað um 2 til 3 argar dagleiðir
menn komast eigi beint af augum um austrland.
Ekki átti þetta að vera helzta umtalsefnið, heldr
að tala við þig um málverk. Eg vil koma því upp


bls. 2
að þú, og enginn annar, máli handa okkur
altaristöflur, þar sem þær vantar og ráð
eru til að kaupa. Þó eg eigi um 400rd hjá Hall
ormstaðakirkju, sem eg ætla að gefa henni upp
bráðum (hún getr hvort, sem er, aldrei borgað
þá) þá langar mig til að útvega henni altaris
töflu. – Eins er þingmúlakirkja töflulaus.
Skrifaðu mér, með hvaða verði þú gætir mál-
að og selt altaristöflur í smákirkjur.
það er skömm að því að nokkur skuli hér
kaupa þessháttar frá Dönum, þegar við
eigum í landinu lista málara. – Við breytum
þar beint eftir því sem við lærðum hjá dönum, er
þeir fyrirlíta vora menn, sem byggt geta hér stein-
hús og timburhús fullt eins vel og þeirra og láta
sína menn lifa og græða á okkar húsum.
Vel líkar mér íslenzki búnaðrinn þinn á kon-
um, nema dalfrinn, því eg vandist uðrum
miklu fallegri í æsku minni. þinn faldr þykir
mér líkast krókhnífli og eiga að heita hnífill
en eigi „sveigr“. Og blæuna vil eg því sýðr
og þykir mörgum hún prýða. Kalla búnaðrinn
þinn mundi mér líka allvel, ef hann væri eigi
svo asnalega víðr um hné svo hann slitn-
ar á gangi – enda er hann mjög ólíkukr þeim
sem var í minni æsku. Ætlar þessi belg-


bls. 3
buxnabuningur hafi verið hér nema á 15. og 16
öld tekin eptir hollendingum sem verzluðu
hér? það veizt þú allt bezt af myndum og
menjum.
Þú er einn hinn ramasti islendingur, það veit
eg, hrinn og óblandinn – og hefir eitt sinn rit-
að ágætlega um kvennbúnað. Eins ættirðu
að rita um kallabúnað. En að þú skulir eiga
sá út í blöðin sífeldum greinum um alls -
konar útlent apasmíð og háttu, eptir sönum
sem okkur er til svívirðingar – svo sem
titla, nöfn, feðrunga skammfeðrunga og
þvílíkt. Er það eigi hraparleg minkun, að menn
skuli kenna sig við afa og forfeðr, eptir dönum,
þegar menn eiga ágætustu feður, svo sem synir
þjóðsnillingsins Sveinbjarnar Egilssonar er
kalla sig syni Egils í Njarðvík en eigi Sveinbjarn-
ar eins og þeir skammist sín fyrir hann,
að meyar kenni sig við forfeðr og nefni sig sömu
og konur við forfeðr manna sinna og nefnist
synir þeirra. Er þetta eigi óþolandi asnaskapr
af ... íslenzkum lýð. Þú getr ?? því
skrifar þú eigi um þetta? Mig hefir sárlangað
til þess nafni minn! að gera þessa heimsku -
sem hæðilegasta. En eg segi þér það satt, að er flestr
í svo margurannir? fyrir náungann, að eg sé mér
sé mér sjaldan færi til að rita nokkuð í ró, nú
orðið. Ef þú værir hjá mér einn mánuð, þá


bls. 4
mundirðu trúa mér og játa þá, að eg er mikill iðju
maðr – þó of fátt verið, af iðjunni að miklum notum.
Nú held eg þér þykji dana ráðgjafar og Hilmar
vor færa sig upp á skaptið. Ójá! Það gera þeir og
þó óska eg helzt þeir gjöri það miklu betr – ráði her
einir öllu og afmái þetta auððvirðilega og bráðónýta
þing, gefi allr engan gaum að konum okkar eða til-
lögum. það vantar nú ekki stórmikið á að þetta
sé komið í lag. þessi formáta griml hangir uppi
og hriktir í hverju horni. það þarn nú ekki nema
lítin áblástr af syðaustri til þess hún hrapi,
og hún þarf að hrapa og það sem fyrst. þá fáum
við okkar þjóðrétt og það sem honum heyrir til
þá fyrst eru danir orðnir sér til fullkominnar
minkunar og opinberrar. þetta lagast allt
nafni minn á einum tugi ára. Hér er óvana
lag?hreifing meðal manna og er slíkt nýlunda
á austurlandi, því hér er hinn meinlausasti
og sinnuminnsti lýður og allr enginn sem vekr
eða hvetur – telja miklu heldr til rósemi og hlýðni.
Hreifingingin er komin að norðan og með norð-
anfara. I norðurlandi er óblandað norrænt
þjóðerni. Við austfirðingar erum eitthvað
blandaðir Íra kyninu þrællyndr – þó engan
veginn eins og sunnlendingar – en við erum
komnir af þessum hvítu mönnum, þessum miklu
spektarmönnum í fornöld. þó má eg eigi telja mig
með þeim, Eg er norðlendingur í allar ættir, frændi
þeirra Tryggva og Eggerts af föður ætt beggja -- sn
Halldoru á Hofi að okkur föður ættum – og ótal
margra norðlendinga og á enga austfirska
frændr. En eg hefi verið á austurlandi 43 ár


bls. 5
kom hingað á 18 ári, svo eg hefi inndrukkið
spektan og meinleysis eðli þeirra – svo hér er
nú valla nokkurt meinlausara og þolinmóðara
dýr en eg. þetta mun vera ærið nóg um mig sjálfan.
Eg heyri hér utan að mér- enginn talar enn um það
við mig að menn vilji eigi heyra né sjá þessi nýu
lög – ætli að afsegja sveitastjórnarlöginn - búnaðar
skólalög og vilja afmá ????????? – segja nú
sé það komið fram sem þeir hafi ???? að
alþing sé einasta til bólunnar?, til að margþyngja
á alþýðu og kúga landið og svolæti? nú ráðgjafar
Dana sér, til að kvelja enn meira. Svona dæmir al
þýða hérna. þú getr nærri hún lætr þingmenn sína eigi
heyra slíkt. að vísu hefir hún eigi kosið þá – þeir eru
kosnir af fáum hræðum, sem einhver hefir
komið til þess – en hún álítr þá eina í tölu skæmann-?
anna sem kvelji líga. Svonner andinn her ??
niðri. það getr verið 1 af 10 til 20 fullorðinna
kallmanna sem hafi betra álit. Enginn embættis
maðr hér þekkir þetta betr enn eg, því eg er alla tíð
alþýðu maðr og samryndr henni, svo hún er ??
við mig. - En eg vil hvergi koma framkvetjandi
til neins, sem menn eru eigi fram um af eigin hvötum
og það sé þarað minn álitlega ?? gagnlegt. Verði
menn hér móti því, að kjósa menn og kosta á þingvöll
hvet eg lítið til þess – því eg hefi fyrr vegist að
fundr þar varð að engu gagni og var þó enn
meiri spenna enn nú, og vondar tíðir - undirstaða
alls þessa svívirðilega þófs sem nú hefir staðið
nærri fjórðung aldar, Dnum til ævarandi
ámælis og vanvirðu. – gránufélag? er að breiðast
hingað og eflist hér nokkuð. það fer hægt og sígandi


bls. 6
það líkar mér vel. gæti það smá eflst á 2-3 ár-
um svo að þá kæmist upp húsin? – væri eg anægðr
við erum sízt eins stórhuga og B???gringar
Eg er hræddr um þeir taki sig of geyst og geti
steypst – þá mminnst varir. berdrnar? dafna
Tryggur held eg held eg verði happadrjúg, meðan
hann nýtr við.
Svo hætti eg þessu fánýta stagli og bið þig að
fara í málið og verða á betra veg fyrir
þínum einlægum
vin og nafna
Sigurði Gunnarssyni
á Hallormsstað
26-4-73.


Lbs 1464 4to, Garði 2. nóvember 1872

bls. 1
<emph>Til Sigurðar málara.</emph>

Marg-marg-marg-margheiðraði málari!
Nú þarf jeg að leyta til þín, sém optar, af því að jeg
veit svo lítið. Spursmálið er um búninga, sem koma
fyrir í "Dansinum í Hruna", jeg er nú nær því halfn-
aður með hann. Þar er smalabúsreið, og byrjar hún á því
því, að fólkið er að dansi; þá kemur Ógautan þangað
með prestinn í Hruna hálffullann, og fer að sýna honum
þetta. Smalahjúin syngja danskvæðið, eins og lög gjöra
ráð fyrir, en Ógautan stendur álengdar með presti, og
á milli versanna þá talar hann til prestsins, um leið
og hann bendir á þá dansandi, því að þeir sjást ekki
af smalafólkinu.
<emph>Ógautan:</emph> <add>(til prestsins)</add> Horfðu á þessa með <emph>rauða kotið</emph>, hvað hún
gengur öll til í mjöðmunum, þegar hún dansar;
hún er ekki sém bezt, ef jeg þekki rjett. (sungið næsta vers)
<emph>Ógautan:</emph> (til pr.) En þessi með <emph>græna lindann</emph>, hún er
allt að gæta að, hverjir horfi á sig; hún er regluleg
læða, en hún veit nú sínu viti. (sungið vers)
<emph>Ógautan:</emph> (til pr.) Horfðu á manninn með <emph>rauðröndóttu</emph>
<emph>skotthúfuna</emph>, og þá á <emph>græna pilzinu</emph>; hann er alltaf
á eptir henni, hún veit hvað það vill segja, en þorir
ekki að líta upp á hann. Hún er meinleysisgrey. skal
jeg segja þjer, og líður svo margt, sém hún leyfir ekki.
(þessi stúlka heitir Gunna smali! Svo er sungið næsta v.)


bls. 2
<emph>Ógautan:</emph> (til pr.) þú <add>sjerð</add> manninn í <emph>hárauðu buxunum</emph>
með <emph>háa fjaðrahattinn</emph>, hann er uppí mótinn þó hann
sje smali. maður <add>getur</add> strax sjeð, að hann er einn af þeim,
sem getur gengið fyrir hvers manns dyr, bara til að brosa.
þegar hann danzar, þá getur maður lesið úr andlitinu á
honum: "Og jeg vildi jeg mætti eiga ykkur allar". (Næsta v.)
<emph>Ógautan:</emph> (til pr.) Horfðu á stúlkuna í <emph>rauða pilzinu</emph> með <emph>háa</emph>
<emph>skrautafaldinn</emph>. <add>Gæ</add>ttu að, hvernig hún veltir vöngum
framan í þau með <emph>rauðröndótta skotthúfuna.</emph> - Sú er
sæt framan í hann, hún trippar öll á tánum. og þegar
hann lítur af henni, þá er hún alltaf að skoða sig. Hon-
um líkar það vel, þó hann sje allur við hina."
Segðu mjer nú allt um þetta. Getur nokkuð
af þessu staðið? Jeg þykist vita að þetta sje meira eða
minna vitlaust allt saman, og þess vegna vil jeg
biðja þig að setja eitthavð í staðinn fyrir þessa
búninga, sém getur gengið; sömuleiðis, ef þú hefðir
einhverja góða hugmynd aflögu (um þesskonar lát-
æði í dansi hjá hálfskikkanlegu fólki), þá getur þú
getið nærri, að mjer mundi ekki koma svofeld
vinarorð illa. Blessaður krítaðu mjer um búning-
ana og bætu einhverju við, sém fólk getur þekkt
sig sjálft í. -- Dansinn í Hruna, sém sjálf-
sagt er ofætlun fyrir mig, ... væri það jafnvel
fyrir marga unga menn; hann liggur þungt á
herðunum á mjer; jeg er einhvern veginn svo gerður,
að jeg get ekki hætt við það, sem byrja á, og þess vegna
held jeg áfram með hann; upphaf hans hefur ætt
sína að rekja til margra óþægilegra tilfinninga,
sem jeg kynntist við í fyrra, þegar jeg gat ekki
sofið, og var að ganga einn á kvöldum.


bls. 3
Dæmalaus þjóð er fauskurinn?, og dæmalaus borg er
Babylon við Eyrarsund! Khöfn vill vera Aþena norðurlanda,
en hún má nú fara að gæta að sjer, að hún verði ekki höfuð-
ból þess, sem er gagnstæætt því fagra. Af hinum óteljandi skemmti
stöðum, sem hjer eru getur maður ekki verið nema á þremur
Kl Leikh, Tívólí og kanske Casino). A Kl. leikhúsinu er sjaldan
leikið neitt sjérlegt núna, - nema Kaupm. í Venedig hef jeg sjéð,
og kannski grætt mikið á. - það er líklega af því að það
fagra passar ekki lengur við smekk lýðsins og tímann.
Á Tívólí fundust mjér skemmtanirnar vera sálarlausar
að söngnum undanskildum, hundakunstum leikfimismanna
Illuminationum etc fann jeg ekkert púður í, og ekkert, sem
getur haft nein áhrif á sálina. Á Casíno er publienn? svo
vitlaust, að það klappar mest fyrir smekkleysinu, og því,
sem er eptir þeirra smekk, þ.e. því, sem er dálítið dónal.
Svo það eitrar fyrir manni alla skemmtunina.
Hjér ganga tveir höfuðstraumar í gegnum
huga allra manna; þeir fara eins og vindurinn, að ann-
ar liggur ofar, og hinn neðar, og í gagnstæða átt.
Þetta er Kunstsandsinn, og Socialismen. <emph>Kunstsands-</emph>
<emph>inn</emph> gengur ekki nema gegnum skárri flokkinn, því
danirnir kæra sig ekkert um <emph>Kunst</emph>. En það er mest gam-
an að skoða, hvernig hann kemur fram. Í öllum búðar-
gluggum er fullt af gipsmyndum; og svo er nú fólk þá
að skoða þetta, og við þessháttar tækifæri hef jeg víst tvisv-
ar heyrt hjer um bil svona samtal og Östergate, jeg geng sjald-
annarstaðar en þar.
<emph>1.Bauni</emph>: þessi mynd er víst eptir Thorvaldsen.
<emph>2.Bauni</emph>: Nei hún er ekki eptir hann, hún er eptir (þennan eða hinn)
<emph>1.Bauni</emph>: Því læt jeg svona, það sjer hver heilvita maður, að
þetta eru ekki meitilfórnir hans.
Svona kemur nú Kunstsandsinn fram á Östergaðe!


bls. 4
Jeg hef líka sjeð hvernig þessi danski Kunstsandi kemur
fram á málverkasafninu í Christiansborg. þar sjezt önnur
hlið af honum. Þegar fólkið er búið að skoða nokkrar myndir
þá fer því að leiðast, og gengur fljótt yfir, og skoðar ekki
nema myndir eins og Herkules og Omfale, Mad Got?-
far og Josef, og lítur ekki við hinn, þetta gera hjer
bæði karlar og <emph>konur</emph>; þær eru sveimjer ekki eptirbátar
með <emph>Kunstsandsinu.</emph>
Um Socialistne-strauminn er lítið að segja, hann
kemur ekki fram í öðru, en dónarnir disputera á
brennivínsknæpum, og eru dæmalaust roggnir, og
þjappa orðunum út úr sjér; það á víst að gefa vitleysuna
sem þeir tala <emph>kraft</emph>
Þó ekki sjé mikið, þá hef jeg þó haft eitt gagn af
því að koma hingað: jeg hef lært að finna þetta nána
samband, sem er á milli myndasmíðar, málverka og skáld-
skapar í orðum. Mjer finnst að jeg geti notað málverk í
skáldskap; bæði til að sýna líkt ástand betur, en jeg
annars gæti gjört, og til að gefa mjer ýmsar Ideer sem
jeg ekki hef þekkt. Jeg hef sjeð mörg málverk, sem jeg
veit, að jeg mun aldrei gleyma, af því þær eru svo
skáldlegar og fallegar. Þó jeg hafi sjaldan verið í leikhúsinu
enn, þá þá get jeg samt sjeð, að jeg muni hafa gagn af því;
mest gagn hefur maður samt af, að sjá sín egin stykki
leikin, það þori jeg að segja.
Vertu nú sæll málari minn! og lifðu sem bezt
þú getur
I öllum guðs bænum skrifaðu mjer nú eitthvað um vikivakann
því Dansinn í Hruna hálfnaður, og jeg lýk við hann. Vertu sæll!
Skrifað í leiðindum á Garði - árið 1872 annan nóvemb.
Þinn einlægur
Indriði Einarsson



  • Gæði handrits:
  • Athugasemdir: Ath staðarheiti
  • Skönnuð mynd: handrit.is

  • Skráð af:: Elsa Ósk Alfreðsdóttir
  • Dagsetning:Júlí til Ágúst 2011

Sjá einnig

Skýringar

Tilvísanir

Tenglar