Fundur 17.apr., 1869
| Fundir 1869 | ||||
|---|---|---|---|---|
| 14.jan. | 21.jan. | 28.jan. | ||
| 4.feb. | ||||
| 4.mar. | 11.mar. | 18.mar. | ||
| 1.apr. | 17.apr. | |||
| 18.nóv. | 26.nóv. | |||
| 3.des. | 10.des. | •1870• | ||
- Handrit: Fundarbók Kvöldfélagsins 1861-1866
- Safn: Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn
- Dagsetning: XXX
- Ritari: XXX
- Staðsetning höfundar: Reykjavík
- Viðstaddir: XXX
- Lykilorð:
- Efni:
- Nöfn tilgreind: XXX
Texti
Bls. 1 (Lbs 487_4to, 0072r)
17. dag Aprílm var fundr haldinn á nú og var fram-
haldið umræðunni um breyting á kennslunni í gömlu
malunum.
Jón Bjarnason. Segist að nokkru leyti hafa haft breyt-
inguna á kennslunni frá G.M. fekk hugmynd þá um
þetta í 4. bekk, spurði þá G M hvernig honum litist
á, styrktist þarvið í skoðun sinni. I höfuðefnum
voru engin motmæli. Aðeins fá atriði er vill tala
um. Er G M. bar saman nýju og gömlu öldina þótti
honum og halda of mikið með hinu gmala. En
h s. JB getr ei fallið frá sinni skoðun, því þó menn
segi að menn geti producerað meira á nyrro en
siðari tímum þarsem gáfur á öllum tímum eru líka
og reynsla eldri tíma hjálpar hinum yngri til að
producera betra; er satt í ymsum materiel vís-
indum, en á sér ei stað í því hrein auðlega;
en tekr gilt orð þeirra merku manna, er tala
um fornöldina og allir mekir seinni menn
játi að fornöldin sé svo merkileg að fram hjá úr
þeim berður eigi komist; slíkt höfuð sem
Plato er ei skapað á nyrri öldum. Sannarleg
Geni þurfa enga reynslu, því guðdómurinn talar
í gegnum þá. Geta skeikað í formell tilliti. G M.
sagði að skáldin væri framurskarandi bæði í fornöld
Bls. 2 (Lbs 487_4to, 0072v)
og í nyrri tíð, en þessi tímina nyrri tíma hafa
þó játað að þau hefðu ei getað komst afram
án þess að hjálpast af hinum gömlu eða eldri
Mér datt í hug Matt. Joch. er hann í formálanum
er að bera saman eldri og yngri tímann. - Hvenær
geta menn vænt þess að Islendingar produceri
slík verk eins og Njála Egilssaga og Grettla. - Eg
gjörði mynnst úr Cesar af þeim rithofundum er eg
þekkti. Eg hafði ei á móti Cesar sem manni en
rit hans þótti mér ei menntandi sem bæri í vel-
dubbuðum skóla. Flestir betri dómarar um Cesar
lasta hann fremur, er þeir tala um hann sem pri-
vatmann. Momsen þjóðverji nýðir alla jafnvel Cice-
ro. En einn af þeim fáu mönnum sem hann lofar
er Cesar, sem hann gjörir að <unclear>hleati</unclear>. Ceasar á gott
skilið af heiminum og bókmenntunum líka, en
samt vildi svo sletulega til að bokasafnið í Alex
andriu eyðilagðist algjörlega er hann var í Egyptalandi
þó kann það að hafa leitt ósjálfrátt af honum.
Er G M. talaði um mildi hinna mikla manns sem
Cesar og Napoleons. Cesar hrósaði ser af því að
hafa drepið á aðra milljón manna ö ekki <unclear>humanl</unclear>
fyrra líf Cesars þekkja allir að gjörðir hans í Gallí-
líka. Samband Cesars við Callellíu er ei fag
urt. - Eitthvað er hann við samsæri hans flæktur
Bls. 3 (Lbs 487_4to, 0073r)
Að Cesaroniani er vilja hreinsa málið séu andlausir
og bokstafskjánar finnst mér rétt, því l og neita að
murelus sé Ciceronianus í þeim skilningi, er
eg brúkaði það og gilti á hans öld; Muretus
sagðist ei vera Ceceromianum þottist er hann
spumti sig mest að hann væri að stæla aðra
latinska rithöfunda. Tilfærir demi upp á
sljófleika <unclear>Amretusar Ceserocrei</unclear> fegurri en Murd
óformlegu tilliti en andinn er slappari
Gísli Magnússon. Agreiningur er ei eins mikill
í rauninni eins og í orðunum. Mín meining var ei
að ríra ágæti fornmanna. En misskiln. í kennsluaðferð
er það að meta svo sem einskis svo sem seinni menn
vil ei hvekka forna náminu en orfa yngra námið.
Rætur Ciceros eru agætar sak; en mælskumenn á
nyrri öldum þekkja menn ei eins. Eg hefi heyrt Leh-
mann er hann var sakaður við stjórnina; hans
ræða var svo vel orðuð að Cecero gjörði það ei betur
Manrað skrifaði polih Flyveblade í byrjun stjórnar
Cleo 8. supprimerað. - Báða tímana á að nota til-
hlýðilega. Þegar við höfum eitthvað getum við ekki
brúkað það. - Horaz kvartar yfir að sé misdæmdr
Socratesar dreginn. - Menn sem hafa hafið sig
á fornöld sjáum við eigi nema í þeirri gloríu. Hinir
yngri menn eru of nærri til þess að dæma rétt
um þá. - Hvar hafa menn annan eins mann
fyrir eitt fodurland eins og Jón Sigurðsson og með
Bls. 4 (Lbs 487_4to, 0073v)
öðrum eins árangri. - Því allri virðingu fyrir Cesari
og Demastenes munu þeir ei hafa gjört meira fyrir sín
lönd en Jón Sigurðsson fyrir sitt. Menn hafa sögur
í fornöld okkar betri en vér nú getum framleitt. -
Homer er oviðjafnanlegr. það er satt. Hvað höfum
vér fengið í staðinn? Huslestrarbækr og tímarit og
sálma, sem fornmenn ei höfðu. - Frummælandi
talar um Cesar. Hann er tekinn til lesturs ei vegna
innihaldsins heldur vegna málsins. Það þykir kostr
að lesa höfund sem skrifar vel og það eru varla
lesandi aðrir en Cesero og Cesar. - Cesar sem prívarm
Ríldenl. Samsæri Rutillium er komið til vor verra
en það máksé hefir verið. Cesar mun hafa eins og
Catminn þótt eitthvað að, og viljað láta Catíllína ríða
á vaðið og sjá hvað setur. Cesar vildi eitthvað hins til
við samsærismennina, sem margir hverjir munu hafa
ætlað ríkum betur en nú ætla menn það er synd að
kenna Cesar um að bokasafnið í <unclear>Rmchion</unclear> brann.
h er í hemaði brennur eitthvað í borginni og bóka-
safnið brann. Sesar stærði sig af að hafa drepið 1 1/2 mill
líkt og að vera góður fiskimaður á Íslandi og stæra
sig af að hafa drepið 1 1/2 þusund þorska tíðarand-
inn. Murctus sagðist ei vera ciceromianor; Bjarni amtmaður
sagðist ei vera <unclear>skard</unclear>. - Definitio Numretusar á sögu
er sönn og ekki sönn. Það þarf skóla sem getur sameinað
hin gömlu og nyju menntun svo að hvorttveggja
Bls. 5 (Lbs 487_4to, 0074r)
geti orðið til gagns og góðs.-
JBjarnason. Eg tek in fornoldina fram yfir nyju öld-
ina í öllu tilliti. Nyja oldin er langtum fremri í
materiesku tilliti og þó eru í materiel tilliti verk sem
eru óviðjafnanleg. Ronstin, byggingarlistin á mið-
öldunum. En í auðlegu tiliti motmæli og að hinir
nyrri menn standi jafnt eldri mönnum. Jón Sigurðs-
son hefir glamrað meir í pólítísku en pneomatiska.
Við höfum engan mann er skrifi aðrar eins sögur og
Njála. Vjer eigum að stunda fornoldina vegna hins
auðlegs nyja timann vegna hins materielle.-
Næst "Hvaða mál eru það önnur en gömlu málin
sem nauðsynlegt er fyrir menntaðan íslending
að kunna frummæladni Jacob Pálsson og sam-
eina þarvið samanburð á fornöldinni og nýju
oldinni. - Andmælendur Eiríkur Briem og Gísli
Magnússon. Fundi slitið
HEHelgesen
- Athugasemdir:
- Skönnuð mynd:
- Skráð af: Eiríkur, olga (Wiki)
- Dagsetning: 01.2013
Sjá einnig
Skýringar
<references group="sk" />
Tilvísanir
<references />
