Lbs. 1494, 8vo. Bréf frá Sigurði Guðmundssyni málara til Jóns Sigurðssonar á Gautlandi

• Handrit: Lbs. 1494, 8vo. 9 bréf frá Sigurði Guðmundssyni málara til Jóns Sigurðssonar á Gautlöndum
• Safn: Landsbókasafn
• Dagsetning: 21. nóvember 1861 - 13. febrúar 1871
• Bréfritari: Sigurður Guðmundsson málari
• Staðsetning höfundar: Reykjavík
• Viðtakandi: Jón Sigurðsson á Gautlöndum
• Staðsetning viðtakanda: Gautlönd

---

• Lykilorð:
• Efni:
• Nöfn tilgreind:

---

Bls. 1

Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn.

               
Reykjavík 21 Nóvember 1861
               
góði vin
               
þegar við skildum seinast var lítið af
               
kveðjum sem þú manst eptir, þó ætlaði eg
               
að sitja firir þér, enn við fórustum samt hjá
               
og er því nauðsinlegt að endurnia kveðjurnar
               
af frægðarverkum mínum er lítið að segja
               
síðan, samt fór eg austur á þíngvöll og
               
var þar í 14 daga, og tók stórt og
               
nákvæmt kort af þingvelli og öllum
               
búðum og mannvirkjum sem þar finnast,
               
það kort ásamt með 12 mindum sem eru lík=
               
ar þeim sem þú sást hjá mér, fer nú eptir nokkra
               
daga til Lundúna, og mun það eptir stuttan
               
tíma verða prentað þar, eg vona því að þing
               
völlur verði nú smá samann kunnur þeim
               
mestu og bestu þjóðum, ásamt með okkar
               
fornu lögum sem eru óslítanleg frá þingvelli,
               
eg segi þér þessar fréttir sem þíngmanni Islendinga,
               
þú sérð af þessu að eg hefi þó komið nokkru til leiðar
               
síðan við skildum, en af því að mér er ekki síður
               
ant um að men þekki og viðhaldi vopnum Islend
               
ínga hinna fornu, þá treisti eg þér manna best að
               
sjá um að þau vopn er fundust hjá mívatni flækist
               
ekki til útlanda, svo þau alveg gleimist,

           ==Bls. 2==

               
það er og ætlan min að þau vopn irðu helst
               
að gagni ef þau kæmust til mín, enn annars
               
til lítils gagns, af því fáir stunda þess konar
               
nemað eg, eg treisti nú bæði uppa dreingskap
               
og tröllskáp þinn að þú kæmir því til leiðar
               
að eg við tækifæri fái þessi popn vopn
               
og skal eg reina til að sjá um að það verði
               
landinu eitthvað til gagns, firir géfðu nú
               
alt ruglið þin vin
               
Sigurðr Guðmundsson

Bls. 1

               
Reykjavík 24 Martz 1862
               
Goði vin!
               
Eg þakka þér firir þitt góða
               
bréf, af mér hefi eg lítið að segja
               
síðan seinast, samt hefi eg verið
               
með í að koma á fót alveg þjóð
               
-legri Cómedu sem leikin var hér
               
í vetur og hét Útilegumennirnir
               
til þess varð eg að mála u stór og mikil
               
málverk kletta, og þjófahellir,
               
fjöll, og jökla, ár og dali, grasa
               
heiðar og fleira, það er sú firsta
               
reglulega íslendsku Comedia sem
               
hér hefir verið leikin. sleppum því.
               
af því sem eg gat um við þig seinast
               
er það að segja að það er komið vel
               
og lukkulega til Lundúna og sá sem
               
fékk það er vel ánægður og hefir
               
borgað það vel, en nær það kémur

Bls. 2

               
firir almenníngs sjónir læt eg ósagt,
               
en samt verður þess valla lángt
               
að bíða first. Enskir eiga hlut að máli
               
Eg vil ekki annað en senda þér
               
mindirnar þó eg géri það sárnauð
               
ugur, því eg hefi ekki gétað tekið
               
mind af þeim því eg hefi ekki mátt
               
vera að því, og þikir mér því stór skaði
               
og ábirgð að senda þær, ef eitthvað af
               
hinu kinni að hafa glatast, eður ef
               
þær kinnu að glatast sem þó gétur skéð,
               
enn alt firir það géri eg þettað í þeirri
               
von að eg fái sjálfa gripina. þó
               
það sé nokkuð mikið sagt þá er eg sann
               
færður um að þessir hlutir eru að
               
svo stöddu best komnir hjá mér, því
               
eg á talsvert fleira af þess konar og skal
               
ekkert af því gánga útur landinu
               
að mér lifandi og valla dauðum, það
               
væri það sorglegasta teikn tímans ef
               
ef þessi fundur skildi gánga útur

Bls. 3

               
landinu og til Dana sem hafa
               
ruið landið af öllu þess konar í mörg ár,
               
svipt okkur öllum okkar sögu hand
               
ritum, svo men géta nú ekki í sjálfum
               
höfuð stað landsins seint eitt einasta hand
               
rit á skinni þótt útlendir ferðamen
               
biðja um það, eg gét roðnað af að hugsa
               
til þess, enn hér á ofan vilja men senda
               
þeim alt sem men finna af forngripum
               
af biggingum kvennsilfri og vopnum etc.
               
til hvurs?til þess að Islendingar standi
               
uppi eins og staurar eða askar og verði að fara
               
til Dana til þess að þekkja sjálfa sig og
               
háttu forfeðra sinna, en hverju launa Danir
               
þetta þeir hæða okkur firir heimsku okkar
               
og dugleii og reina okk til að svipta
               
okkur allri okkar frægð en það verður
               
þeim of þúngur steinn að velta, því
               
Enskir eru nú farnir að bera skjöld
               
firir okkur, en hvað á nú þettað leingi að
               
gánga tímin er komin að þessari óöld
               
verður að linna annað hvort með góðu
               
eða illu men verða nú sjálfir að fara að
               
safna forngripum sínum og bókum ef

Bls. 4

               
ef men vilja heita þjóð og ef men vilja
               
skilja sögu landsins men verða að taka ein
               
hverjar fastar ákvörðanir í þessu máli
               
og það skal verða reint trúðu mer!
               
Eg treisti uppá þig að þú stirkir mig og
               
annan góðann mann í þessu máli sem þú
               
þekkir vel og heiðrar, bæ eg treisti þér bæði
               
sem þíngmanni og grjótkál íslendskunnar
               
þar nirðra og annars dugnaðar.
               
viðvíkjandi mindinni af Islandsku bún
               
ingnum, þá er mér ómögulegt að senda hana
               
núna en þá seinna sé það áríðandi, en
               
valla kémur mikið út af því því eg hefi
               
opt reint það áður og er eg fusari á að
               
hjálpa um uppdrætti og þess konar, eg
               
er ekki vonlaus um að eg géti komið
               
búningnum til ykkar í sísluna, því eg
               
veit ekki betur en að okkar til von
               
-andi Síslumanskona sé að taka upp
               
búningin og ber það vel í veiði. nú er
               
ekki meir að segja að sinni eg ætla að lifa
               
við þá von að landið missi ekki þessa
               
gripi eins og aðra fleir, þangað til eg sé bréf
               
frá þér. vinsamlegast þinn
               
Sigurðr Guðmundsson

Bls. 1

           
Reykjavík 7 apríl 1863
           
Góði vin
           
Þú munt hafa lesið í þjóðolfi
           
hugvekjuna til íslendinga er eg samdi
           
í firra og lísínguna á Mývatnsfundinum
           
það hefir verkað nokkuð, menn hafa síðann
           
sent mér hittog þettað Helgi Sigursson á
           
Jörfa hefir nýlega gefið Islandi 15
           
forna hluti sem birju forngripasafns.
           
I hamingju bænum passaðu uppa Mývatns
           
fundin og alt það smáa eins og briniu og
           
hnífablöðin ef þau eru enn til og
           
alt gamalt sem þú verður var við.
           
en hvort þú géfur mér það eða Islandi
           
þá gétur það orð jaft landinu til nota
           
eg skal vandlega sjá um það sem eg næ
           
í að það verði sem hagannlegast landinu
           
til gagns. Gufuskipið er ekki enn
           
komið, svona er reglusemi stjórnarinnar!
           
þið þingmennirnir megið fara að taka í
           
lurginn á henni ennþá einu sinni
           
enn það sér ekki svart á svörtu

Bls. 2

               
lítið hefi eg afrekað síðann seinast
               
enda er það ekki neitt komið firir
               
almennings sjónir, eina stóra altaris-
               
töflu hefi eg málað líka þeirri í
               
dómkirkjunni nú hefi eg ekki
               
meira að segja lifðu vel og heill
               
þin vin
               
Sigurðr Guðmundsson

Bls. 1

           
Reykjavík 12 Nofember 1863
           
Góði vin!
           
þú veist að eg er altof forn í skapi
           
og að eg hefi skjaldann mörg ræðu efni
           
nemað forneskju, og ætla eg strax að snúa
           
mer að því - fornmenjasafninu miðar altaf
           
á fram þó mátt sé í birjuninni sem von er
           
ímsir hafa géfið því góða hluti síðann við
           
skildum, og verður því lauslega líst í blöðonum
           
eitt af því er gamall tiil hnífur alveg heill
           
og merkur. oss hefir og verið lofað ímsu sem ekki
           
er enn komið til safnsins þar á meðal eru
           
2 spjóts oddar að austan og 1 sverð eða
           
sax, sem fanst firir austann <add>núna</add> í ganngonum
           
það er að mestu heilt og með heilum að mestu, bæði
           
hjj hjöltum og meðal kaflananum. svo nú
           
fáum vér <add>strax</add> fullann skáp af fornvopnum
           
þettað finst mér góð birjun ef það heldur lengi
           
áfram sama striki Arngrímur okkar hefir
           
lofað mér að reina að útvega safninu eða
           
mér. korða gamlana eða sverð er til er
           
nálægt körum, ef að hann ekki skildi vera
           
einfær um að ná því úr ómildru hödum, þá vil eg
           
biðja þig að hjálpa hönum ----

Bls. 2

               
Safninu hefir og verið lofað miklu af
               
gömlum prentstílum og hnútum og
               
mindum sem okkar elstu bækur vóru
               
prentaðar með, og er sumt af því frá dögum Guðbrandar biskups. þettað
               
safn er í sinni tegund bæði skjald-
               
gjæft og merkilegt seinna, firir sögu 
               
landsins.
               
firir laungu hefi eg komið rækilega
               
firir öllu því sem bæði þú og aðrir
               
hafa géfið og er það nú geimt í
               
kirkjuloptinu í læstum púltum
               
með glerloki yfir. svo allir
               
géta séð það án þess að hreifa það.
               
eg veit að eg þarf ekki að minna þig á
               
Gautlandafundin brínið og hnífsblaðið
               
og beinin <add>af hundi og manni</add> eg man ekki hvort þú
               
sagðir að nokkuð væri til eða fáanlegt
               
af manna beinonum frá baldursheimi
               
sem þá hefði verið mjög æskilegt
               
margra hluta vegna, en ef eitthvað
               
fæst niður á að þeim sé ekki ruglað

Bls. 3

                   
samann, og má binda miða á hvert
                   
bein og skrifa þar á hvaðann þau
                   
eru --
                   
við treistum þér sem þeim besta
                   
bjargvætt safnsins þar nirðra og
                   
vonum að sjá línu frá þér
                   
um þettað og eins væri gótt að fá 
                   
að vita hvar ímislegt er ef þú
                   
sæir eitthvað gamalt eða merkilegt
                   
þó menn ekki gæti átt von á að fá það
                   
handa safninu.
                   
af mér eða öðrum hefi eg ekkert
                   
merkilegt að segja að frá skildu því
                   
að Jon Arnason hefir miklu betri
                   
heilsu <add>en áður</add> síðann að hann kom frá Englandi
                   
fyrirgefðu nú alt ruglið þinn vin
                   
Sigurðr Guðmundsson

Bls. 1

               
Reykjavík 3 November 1864
               
Góði vin
               
Eg þakka þér kærlega fyrir þitt góða síðasta
               
bréf af 1 júní - smátt geingur með forngripa
               
safnið enn þó ekki ver enn búast má við í sam
               
ann burði við annað hér á landi Nú eru
               
kominn til safnsins hátt á annað hundrað
               
No. og þá er miklu lofað sem ekki er enn
               
komið, því við höfum ekki penínga til
               
að ná því, nú höfum við enn á ný skrifað
               
til stjórnarinnar um stirk og hefi eg leitað
               
til kunningja minna þar itra að fá þá til
               
að stirkja okkur við stjórnina og af sjálfs-
               
dáðum, og er það helst farmaðurinn
               
fyrir forngripasafninu í Höfn
               
sem hefir ekki af sagt mér um stirk, hann
               
hann hefir meðal annars lofað mér að
               
senda mér nokkuð af vopnum í vor
               
og imislegt einkannelga nokkuð af
               
kopar og stein vopnum, sem tíðkuðust
               
laungu fyrir krist, og væri fróðlegt að fá
               
þau til samann burðar, því þess kins vopn
               
finnast aldrei her á landi því þau eru
               
eldri bæði <add>enn</add> Islands og Noregs bigging.
               
þessu er að sömu lofað enn ekki búið að
               
fá það, og hefi <add>og</add> góða von ef hann lifir.
               
Ef að þettað fer eptir vonum þá er það
               
mikil hvöt fyrir Islendinga að liggj ekki á
               
sínu liði, eg vil biðja þig að reina til að
               
fá sverðið frá Bjarnastöðum með öllu móti
               
sem hægt er, í sumar hefi eg feingið ágætt
               
sverð að austann að eg held frá 13 öld

Bls. 2

               
1 spjóts odd fra landnámstíð 2 morð hnífa
               
með hjöltum annann frá 13 eð 13 öld enn
               
hinn frá 15 eða 16 öld frétt hefi eg til
               
að króka spjót hafi fundist í haust í
               
húnavatnssíslu enn ekki hefi eg enn feingið
               
það, og sá sem fann það var búinn að brjóta
               
af því annann krókinn því hann vildi
               
smíða úr því, fornar tölur hefi eg og feingið
               
úr steinasegrvi líkar þeirri sem fanst í Baldurs-
               
heimi (hvað varð af henni)? og margt fleira
               
hefi eg feingið, þakksamlega tækjum við á
               
móti drikkjarhorninu sem þú lofar okkur
               
Gott væri og að fá trafa öskjurnar er þú
               
gétur um að til séu á næstu bæ eg hefi í sumar
               
feingið einar þess kins - dósirnar sem þú
               
talar um væri nauðsinlegt að fá því þær
               
eru eflaust einkennilegar - biblíann sem
               
þú talar um er víst ágætur gripur sinnar teg
               
undar og eins hríngurinn í kirkju hurðinni
               
á Skútustöðum enn um altaris töbluna kæri
               
eg mig ekki að svo stöddu, enn vert væri að
               
geima hana vel þakksamlega tökum við
               
á móti öllum snepplum af kálfskinnsblöðum
               
hvort sem eru kaupbréf eða landamerkjabréf
               
því það á eins vel heima hjá oss eins og
               
hjá þeim itra því þeir hafa ef til vill
               
feingið helst til mikið af því og öðru
               
sem heldur hefði þá átt að verá Stipts
               
bókasafninu - imislegt þess kins höfum
               
við feingið í sumar til safnsins.
               
alls konar hlutir sem þú talar um og
               
sem nokkuð er við eru nauðsinlegir

Bls. 3

               
til safnsins til dæmiss út skornir
               
kistlar, stokkar, skápar, trafakebli,
               
prjóna stokkar, þilstokkar, tórar
               
rúmbríkur, rúmfjalir, spónastokkar
               
eru mikið sjaldgjæfir órðnir, alt þett-
               
að lisir háttum og inventarium og
               
amboðum og húsbúnaði fyrri alda-
               
manna og er mjög fróðlegt og nauðsin
               
legt á safnið og höfum við feingið
               
imislegt af því,
               
það er satt sem þú segir að vest er
               
að ná því eða fá það flutt til safnsins
               
allra helst þegar aungvir eru peníngar
               
þannig höfum við fjölda út um landið
               
sem oss hefir verið lofað enn sem við
               
ekki gétum náð eg held að best hefði
               
verið að bæði þú og fleiri (ef þeir vildu
               
vera svo góðir) söfnuðu firirir safnið á
               
einum stað sem mestu af því sem fólk
               
vill géfa til safnsins, því þá er það
               
þá bæði frelsað frá eiðileggingu og eins
               
er því þó óhættara fyrir útlendum
               
ferðaslæpíngum, og mætti þá smátt og
               
smátt sæta lagi að ná því því eg bíst
               
við að hér eptir muni Franska her-
               
skipið árlega koma við á Akureyri
               
þó það hindraðist í sumar og mætt senda
               
með því (þá með bréfum með, og fullri
               
utaná skript því annars væru þeir vísir
               
til að stela því) það gétur og verið að
               
skip sem heira til Ensku versluninni
               
komi við á Húsavík það hefir verið í
               
orði og væri þá miklu hægra að koma þess
               
háttar ef það vær sem flest geimt á einum
               
stað heldur enn að smala því samann

Bls. 4

               
víðsvegar.
               
það var einu sinni á orði að þið ætluð-
               
uð að biggja þíng hús eða skimti hús í
               
þíngey er það satt? ef það væri þá er
               
það mín ósk að þú passir uppá að menn
               
þá biggi sem minst ofaní fornmenjar
               
ef þær eru þar til dæmis búðir eða dómhring
               
ef hann sest þar eg vildi óska að eg hefði
               
lísing af þeim stað, og rétt hefði verið
               
af okkar sveitúngum að fá Arngrím
               
til að taka kort af þeim stað með út
               
mældum öllum búðum og dómhring-
               
um ef það sést enn, því mart froðl-
               
egt glatast við að þess háttar er ekki gért,
               
því opt má margt læra af fornum
               
húsa rústum sem mönnum er því
               
miður ókunnugt --- heðann er
               
ekkert að fretta nema alþíngiss
               
kostningar Guðjonsen er orðinn þing
               
maður fyrir þessa síslu og Jakobsen eins
               
og þú sérð og Steffan Thórdersen er sagt
               
að egi að verða það og sumir segja Páll 
               
frá Hörgsdal egi að verða það það er
               
eins og það eigi að verða drikkju manna
               
þing og ekki sé eg til hverra gæða
               
þessar breitingar eiga að miða í landi
               
voru, fyrir gefðu nú alt ruglið
               
þinn vin Sigurðr Guðmundsson

Bls. 1

               
Reykjavík 17 apríl 1865
               
Góði vin!
               
Héðann er lítið að frétta síðann seinast
               
eg skrifaði þér, og ætla eg því strax að byrja
               
á aðal efninu, safninu miðar eins og þú
               
gétur ímindað þér lítið áfram því alt
               
vantar: penínga, hús, og skápa þá hlutirnir
               
fáist, enn samt má maður ekki þreitast að
               
útvega hlutina því ef öngvir eru hlutirnir
               
þarf einginn og ville inginn útvega skáða úndir
               
það sem ekkert er, og ef einvir eru hlutir
               
og skápar þarf ekkért hús menn verða
               
því smá samann að neiða menn til
               
að útvega þettað alt samann með því
               
að halda safninu áfram hvað sem tautar
               
maður veit ekkert um hvaða svar maður fær
               
útann lands frá enn sem komið er
               
als hefir safnið nú feingið 2013 Nr og 
               
eru margir hlutir í sumum Nr. þettað er
               
ekki mikið enn tímin hefir líka verið
               
stuttur síðann safnið var stofnað
               
enn hér um bil eins miklu er lofað og
               
komið er, enn mart sem hægt er að fá
               
ef menn hefðu peninga að ná því.
               
eg held að það sé hagannlegast sem eg gat
               
um við þig í haust að ein stakir menn safni
               
að sér forngripum í sveitonum fyrir

Bls. 2

               
safnið og að safnið sæti hentugleikum
               
að ná því enda mundi því opinbera
               
þikja skömm að ekki að leggja fé til að
               
ná þeim hlutum er það vissi að safnið
               
ætti út um landið. eg vil því biðja þig að
               
safna að þér því sem þú gétur fyrir safnið,
               
og <add>því</add> sem þú gast um í brefi þínu til mín,
               
og eins hundsogmans beinonum, sem væri gott
               
að taka úr jörðu sem first ef unt væri
               
enn meinin megia ekki ruglast samann
               
eg mane kki eptir hvort eg spurði þig um
               
hvort glertalann væri til, er fanst hjá
               
Baldursheimi eg bið þig fyrir að grenslaast
               
eptir því því hún væri merk,
               
enn skjaldann er ein báran stök segir máltæ
               
kið eg hefi heirt að þið ætluðuð að biggja
               
þinghús eða skýli á þíngey enn verði
               
af því vil eg biðja þig að sjá um að það hús
               
verði ekki bigt ofan í neinar fornmenjar
               
sem þar kunna að vera dómhringa eða
               
búðir og að sjá um að því verði sem
               
minst brjálað ef unt er. eg skrifa þetta
               
til vonar og vara þó mér sé nær að halda
               
að menn láti þess konar staði ligg<add>ja</add> milli
               
hluta á þessum Brasilíu tímum!
               
það væri mjög æskilegt að þið létuð
               
Arngrím gíslason taka sem ná

Bls. 3

               
kvæmast kort yfir staðinn með
               
máli af búðum og dómhringum
               
ef til er (skallinn skildi þá ekki reka
               
hann til Brasilíu eg hefi lítil skeiti 
               
feingið frá hönum) mér væri mjög kjært
               
ef þú gætir útvegað mér lísing á lagi
               
á dómhringnum í þingey og þvermál
               
á hönum, og hvort nokkuð sést vatla
               
fyrir toptum innan í honum eða fer
               
hirndum stöpli eða upphækkun,
               
eins vildi eg vita hvað margar búðir eru
               
þar, og hvað stórar þær stæðstu <add>eru</add> og
               
hvort þær eru í einu lagi eða tvennu
               
eða með dyrum á miðjum enda <symbol>ferningur opinn á vinstri vegg</symbol> þannig,
               
eða á hlið <symbol>ferningur með op á neðri lengdarlínu</symbol>, eða þannig <symbol> ferningur með op hjá vinstra horni á neðri lengdarlínu</symbol>
               
eg vil vita þetta í samannburði við þingvöll.
               
eg vildi óska að Eddu handritið sem
               
Arngrímur veit af lenti ekki annar-
               
staðar enn á <add>forngripa</add> safninu ef maðurinn sem
               
á það skildi farga því, því þar á best
               
við að það sé í þessu stefnu er svo mart
               
sem þarf að tala um að það er ógjörningur
               
fyrir þá sem einginn peninga ráð hafa.
               
og hefi eg nú kvabbað við þig meira en öllu
               
góða hófi gégnir og bið þig að forláta
               
þinn vin Sigurðr Guðmundsson

Bls. 4

               
P.S.
               
gufu skipið er komið og við höfum
               
feingið afsvar frá stjórninni um
               
stirk, og þá skrifaði forstöðu maður
               
Forngripasafnsins með mælingu með bæna
               
skránni, hvað er nú eptir að géra þegar
               
stjórnun er svona, setja þjóðina á þíngið
               
bara til að stríða henni, svo hún fái
               
að neita í þriðja sinn. því það gérir hún,
               
enn við verðum eins að halda áfram
               
samt til þrautar, því vera má að hún
               
ætlist til að við þreitumst svo Danir
               
nái þessum fáu fornmenjum, aumt er að
               
vita að almenníngur skuli nú vera bæði
               
svo aumur og viljalaus því lítilsamskot
               
 gætu hjálpað í bráð og hver veit nema
               
við neiðustum til að taka til þess því
               
ekki bíst eg við að landsmenn vilji þettað mál
               
hætti svo búið enn ekki verður mikið gért
               
með tómar hendur.
               
S. G.

Bls. 1

           
Reykjavík 19 mars 1866
           
Góði vin!
           
Ekki þarf eg eins og þú að óttast að þettað  bréf
           
verði skammdegis eða mirkraverk enn hitt er
           
eg hræddari um að það kunni að verða tegund
           
af góuvæl enda hefir hér verið stóreflis
           
söngur (Consert) sem sumir kalla Góuvæl.
           
eg þakka þér fyrir að þú manst eptir forngripasafninu
           
það hefir lítið aukist í vetur samt er komið nokkuð
           
töluvert á fjórða hundrað Nr. það sem mest hindrar
           
safnið er peningaleisið og þar næst það að oss
           
geingur svo ervitt að fá auglíst í blöðonum
           
enda þarf miklu meira að skrifa um safnið.
           
Eg stend alveg ráðalaus uppi hvað safnið 
           
snertir enn vil samt ekki mörgum til eptirlætis
           
hætta við það. þú biður mig um vísbending
           
hvað þú eigir að géra við þá forngripi sem þú
           
hefir safnað mér er það sjálfum óljóst. samt
           
held eg það væri best að koma því á Akureyri
           
ef þú þekkir þar nokkurn áreiðannlegann mann
           
sem passar það og sem mundi hugsa um að senda
           
það með skilum með Frakkneska herskipinu sem
           
líklega kemur þar árlega, enn ef illa fer þá er
           
eins hægt að senda það þaðann til hafnar og
           
væri þá óhultast að senda það Páli Sveinssyni
           
bókbindara hann stæli því valla enn eg læt

Bls. 2

               
ósagt um marga aðra þó góðir þykist,
               
enn auðvitað er að það verður dýrara að senda
               
það til Hafnar og ekki eins óhult og með herskipinu
               
því óvíst er hvaða <add>árs</add> tíma það irði sent upp hingað
               
og hver sér um það eða flitur það borgunarlaust
               
sem það tel eg víst að Frakkar flitj það borgunar
               
laust eða als ekki, enn hvert sem þettað irði
               
sent til hafnar eða með herskipinu þá væri
               
hnauðsinlegt að slá kassa utanum helst
               
alla hlutina eða að minsta kosti alla þá
               
smærri og hina líma seðla þar utaná með fullri
               
utanáskript og þar irðu að filgja með greini
               
leg adresse bréf því annars eru bæði þeir 
               
itra, og eins Frakkar (eða þeirra undirtillur)
               
vísir til að stela því enn hér er nú eptir
               
það sem verst er og það er það hver borgar
               
kassann og fyrirhöfnina og fluttningum
               
ef þarf safnið á ekki einn skilding
               
við forstöðu mennirnir fáum ekkert fyrir
               
okkar ómak enn verðum að borga sjálfir
               
alt ef nokkuð er gért póst bréf og sending
               
ar með postum skápa undir hlutina ef
               
maður á að géta sint þá etc. eg er nú farinn
               
að láta mér hægt um að púnga út fyrir stjórn
               
ina og þjóðina eg hefi að minsta kosti gert
               
það hvað tímann snertir meira enn eg

Bls. 3

               
hefi efni á enn tíminn er peningar
               
enn peninga hefi eg als ekki til. þa eg vildi
               
enda gétur stjórninn til eilífðar níðst á
               
einstökum mönnum ef hún kémst upp á það 
               
og er það til eingra framfara nema að fæla alla frá að reina nokkuð. Eg sé því ekki
               
annað ráð safnsins vegna enn að þeir sem eru
               
svo dreinglindir að vilja géfa safninu hluti
               
slái samann og kasti í sameiningu umbúðir
               
og fluttnning sem þarf því ef við ættum að
               
borga mikið af fluttning á morgum stórum
               
hlutum úr okkar eginn vasa þá irði það
               
ókljúfandi fyrir oss þettað verður það
               
eina tiltækilega fist stjórninn gérir ekkert
               
og almenningur vill ekki skjóta samann
               
handa safninu. þú gerir það sem þér þikir
               
tiltækilegast. síra Gunnar á Hálsi hefur
               
hefir skrifað mér að hann hafi falað Bjarna
               
staða sverðið handa safninu enn hann
               
er víst hættur við það eptir að hann veit
               
að þú hefir það undir höndum og vilt
               
láta safnið fá það ilt þikir mer ef
               
Arngrím okkar vill ekki minda þingstað
               
inn í þingey það hefði verið mjög gott 
               
enn svona fer með allar til raunir okkar
               
á meðann það opinbera borgar ekkert
               
og allir vinna fyrir gíg.

Bls. 4

               
Eg vildi biðja þig fyrir að komast
               
eptir hverninn þessum haug á Tjörnesi
               
(Einbúa) er varið, og hvort kopar
               
hringurinn sem þú komst með og
               
sem fanst í þeim haug er fundinn
               
með nokkru öðru til dæmis manna beinum
               
og so hvort það er áreiðannlegt að
               
hann sé fundinn þar, því eg hefi
               
nílega feingið sem á að hafa fundist
               
á Tjörnesi í svokölluðum Voladalshaug
               
mönnum hættir við að gleima að taka 
               
fram hvort það erusarphaugar, ösku
               
haugar, <add>eða fjóshaugar</add> sorphaugar, eða dauðsmans-
               
haugar sem menn finna í eða hólar.
               
þettað þarf að taka fram í blöðonum
               
enn það er ekki hægt fyrir rúm
               
leisi, við verðum nú að reina hvað 
               
við gétum bjargast þangað til að
               
gufu skipa ferðirnar komast á ásamt
               
með frétta fleginrnum sem sagt er að
               
bráðum egi að koma? þinn
               
Sigurðr Guðmundsson

Bls. 1

               
Reykjavík 12 september 1870
               
Góði vin
               
Nú er eg búin að fá stóra borðan enn
               
mig vantar að vit hvor hann er fundin og
               
hvur géfur hann - nú er safnið búið
               
að fá dálítið af peningum, líka er eg þegar
               
búin að útvega safninu all gott herbergi, svo
               
nú er mest unidir því komið hvernin alþíða
               
tekur í málið mér finst að menn séu
               
farnir að gleima safninu að minsta kosti
               
er alt daufara en first og er það
               
undarlegt því nú first er safnið farið að
               
fá afl og ætti það ein mitt að uppörva
               
náungann. til að stirkja það sem mest
               
safnið hefir nú rúm 800Nr ---
               
Hvurnin líst þér nú á pólitíkina Benedikt
               
er leistur úr hafti sumir óska að stjorninni
               
verði það jafn heilla drjúgt og Asum
               
varð það þegar hund<add>urinn</add> garmur losnaði
               
og fenrisúlfurin hver veit nema Jónn
               
Ólafsson l verði þeim fenrisúlfur ef
               
hann losnar, alténd gétur hann orðið
               
andleg Blekksprútte sem gruggar póli-
               
tíkina fyrir Doushinum nú er farið að
               
lifna í kolonum jeg held að það ætli

Bls. 2

               
að verða ofan á að öll þjóðin sigli
               
á Dani, með gapandi höfðum og ginandi
               
trjónum og það er víst réttast því hvað á
               
þettað þjark leingi að gánga, ein kynslóðin
               
deyr á fætur annari en ekkert geingur
               
áfram - förum að accordera við Norðmenn
               
og sínum oss líklega til að vilja verfa landið
               
undan Dönum - sínum oss líklega til að 
               
verfa alla verslun undan þeim það er
               
makleg hefnd sem þeir þá finna til, og
               
sem við virkilega gétum, enn við
               
verðum þá að neita okkur um ýmislegt
               
smávegis einkum Kaffe sem er mesti
               
penínga þjófurin og það er gérandi
               
til þess að komast undan rassinum á
               
kaup mönnum - Eg held það sé réttast
               
að láta alt skríða til skorar við höfum
               
ekkert að missa, allra síst þegar Norðmenn
               
og þjóðverjar eru með okkur - Islendíngar
               
ættu að rifja upp fyrir sér og börnum sínum
               
öll níðingsverk Dana á oss - komi
               
hatur þá kémur einhver dugnaður
               
„opt bítur sú tíkin sem undir liggur“
               
við skulum reina að halda uppi verðugum
               
hróðri þeirra Dönsku Islendinga og embætttis
               
manna sem vilja svíkja okkur enn látum
               
þá ekki verða af sæla hér með enda eg
               
þessa sundurlausu þanka þinn
               
Sigurðr Guðmundsson

Bls. 1

               
Reykjavík 13 februar 1871
               
Góði vin!
               
Eg þakka þér fyrir þitt síðasta góða bréf og
               
skýrsluna um korðann - Eg sé að þér hefir
               
þótt eg vera of harðorður við alþiðu útaf áhuga
               
leisinu á forngripasafninu, enn eg held að það
               
sé ekki, þú mátt ekki mið alla við þig og þá sem
               
bestir eru, eða þær sveitir sem best hafa stirkt
               
safnið, því margir eru þeir sem alveg fyrirlíta
               
safnið eins og aðra heimsku eða verra, þeir halda
               
jafnvel að það se stofnað til að syna heimsku
               
og van kunnáttu Islendinga að synu leiti eins og
               
þjóðsögurnar, eða við gérum það til að græða
               
á því; þeir segjast því heldur brenna hlutina enn
               
láta okkur fá þá hvað sem í boði sé enn sumir vilja
               
láta yfir borga alt og það einkum síðann þeir vissu
               
að safnið fékk stirkinn frá stjórninni - eg verð
               
reindar að bæta því við að eg hefi orðið almennast
               
var við þennann hugsunar hátt á austurlandinu
               
enn minst fyrir norðann og vestann. um peninga
               
gjafir er yfir höfuð ekki að tala enn það er afsakan
               
legast því þeir eru ekki til; frá stjórninni fáum
               
við varla meiri peninga enn komið er, hér er því
               
fram vegis einúngis að byggja uppa velvild alþíðu
               
sem er því miður altof óalmenn, ólukkann er að
               
hér er um mjög áríðandi þjóðmál að tala, sem
               
verður að drífast fljótt áfram og með krapti
               
því það sem ekki er safnað á fáum árum hér frá
               
mun meiga heita tapað nema það sem jörðinn geymir,
               
eptir okkar stjórnar ásigkomulagi, þá er líklegt
               
að þettað mál eins og öll önnur verði að eingu
               
nema alþíða sinni því af alefli því stjórnin
               
og Danir gera ekkert verulegt hér eptir
               
nema eftil vill okkur til ils.

Bls. 2

               
Eg gjet ekkert sagt þér um Baldur annað
               
enn hann er dauður enn kvort hann geingur
               
aptur er óvíst, Jón Ólafsson er flúinn til
               
Björgvinar og higg eg Dönum þikt þiki
               
hann sér óarfur <add>þar</add> eins og eyki kálfann kaus þul
               
þorleifsskúnna þann skrifar þar dynjandi
               
skammir um Dani og það juxu vel verri
               
enn í Baldri, þar eru jafn vel tínd samann
               
flest forn og nú Isl. skammarirði um Dani
               
og kaupmenn kallaðir „prifilig érðaðar blóðsugur
               
stjórnarinnar etc. þar er og forsvar um
               
Havstein og Benidikt Sveinsson, Danir
               
fóru eitthvað að mögla á móti þessum knútum
               
enn feingu það í staðinn að sá Norski ritstjóri
               
skammaði þá bæði fyrir hönd Isl. og
               
Norðmanna og for svaraði Jón og nærri
               
því yfir gékk hann í skömmum, hann
               
þættist meðal annars þekkja velvilja Dana
               
til Norðmanna bæði að fornu og nýju
               
hann hefði verið eins og kærleiki Ulfsins
               
til sauðarins það mun vera komið reglu
               
legt hatur milli Björgvinar manna og
               
Dana út af Islandi og það verður víst
               
ófögur rimma í blöðonum í vetur ef
               
það heldur svona áfram það vesta er
               
að Jón Ólafsson er hálf stefnulaus og
               
skrifar í sumu falli ágætilega um okkar
               
það þarf altaf að skrifa gætilega í blöð og
               
kunna að þegja á réttann tíma - það held
               
jeg það verði fallegt frelsi sem stjórnin lætur
               
okkur fá? nú fer að sjá á klaufirnar á því

Bls. 3

               
hér hefir ekkert gerst síðann, nema það að
               
þjóðólfur er þá loxins búin að taka sér stefnu
               
ef svo gétur heitið, það er fyrst að spana upp dón-
               
ana hér á móti lögxunum, og bæar stjórninni og
               
á beinlínis á móti alþingi, síðann að óníta allar
               
bæna skrár frá landsmönnum viðvíkjandi Stjornarbót
               
inni með því að géra heirum kunnugt að það sé ekki
               
annað en sviksamlegar verfingar úr Jóni Sigurðsyni
               
sem alþíða annars ekkert meini með, með þessu öllu
               
á í einu að vikja land, þing, þjóð, og okkar besta mann
               
bara til að geta hefnt sín, eða af öfund, eða af því að
               
ekki er leitað til ráða þjóðólfs með alt, eg segi ekki
               
meir, enn ef Islendingar og einkum Norðlendingar
               
þola þettað, þá þola þeir alt, og munu eingrar svi-
               
virðingar reka - einkvör strútattur varað gelta
               
í síðasta þjóðólfi það er eins og þeir þikist hafa
               
náð óiggjandi taumfestu á Jóni Sigurðssoni og öllum
               
hans flokk þið megið fara að sjóða samann duglega
               
taung til að brjóta með törnurnar úr „konúngs
               
handonum„ og lækka í þeim rostann.
               
Hvað liður verslunar samtökonum hjá ukkur?
               
það er okkar annað pólitíska mál sem verður að
               
drífast með odd og egg helst svo að maður reki
               
alla Danska kaupmenn úr landi, með því gérum
               
við Dönum skaða, og veikjum þá, enn gérum okkur
               
töluvert hættulega í þeirra augum, því það
               
sínir fram kvæmd ilsku og hörku, og að þeir hafa
               
ekki ábata á ad egna okkur upp við sig.
               
Norðmenn hafa verið her núna með skip og koma
               
bráðum aptur oskandi væri að þeir feingju
               
verslanir kríngum alt land hvör veit nema
               
þá feingjust smá samann gufu skipa ferðir
               
kringum landið og kæmist það á þá gætu menn
               
farið að halda úti ærlegum blöðumm enn

Bls. 4

               
fyr ekki; samt mætti hafa þau dalitið skárri
               
enn þau eru því þau eru sam nemd
               
viðurstigð stefnulaus, óærleg, og jafn vel
               
sigral flagg, og skjöldur föðurlandssvikara
               
menn hafa viljað koma hér upp blaði enn
               
það er svo örðugt að það verður valla neitt
               
úr því. Benidikt Sveinsson hefir leingi
               
verið í mála stússi austur í Skaptafellssyslu
               
hann er að mestu hættur að drekka um stund,
               
er altaf á rassinum enn kemst það þó ekki
               
alveg eg gét ekki meira sagt um hann
               
kaupmönnum og embættismönnum liður
               
eptir hætti allir hafa sinn djöful
               
að draga nú man eg ekki meir
               
lifðu svo vel og heill þinn
               
Sigurðr Guðmundsson

Bls. 1

attandix
Jón Guðmundsson biður
kjærlega að heilsa þér og
þakkar þér firir til skrifið,
en þá einkanlega firir það
að þú virðir meir á valdar
persónur til dæmis mig meir
enn sjálfan alþingiss forsetan.
Sigurðr Guðmundsson
_________________________________________________
til Herra alþingissmans
Jóns Sigurðssonar
á Gautlöndum

---

• Gæði handrits:
• Athugasemdir:
• Skönnuð mynd: handrit.is

---

• Skráð af:: Elsa Ósk
• Dagsetning: 3. júlí 2013

---

Skýringar

<references group="sk" />

Tilvísanir

<references />