Munur á milli breytinga „Lbs1464,4to“

Útgáfa síðunnar 1. nóvember 2011 kl. 22:43

Handrit: Lbs 1464 4to; Bréf til Sigurðar málara Guðmundssonar frá: Gísla Konráðssyni (4 bréf), Gísla Brynjúlfssyni (1 bréf), Jóni ritstjóra Guðmundssyni (1 bréf), P. Jónssyni í Hofdölum (2 bréf), Ólafi Sigurðssyni í Ási (1 bréf), síra Davíð Guðmundssyni (1 bréf), Dr. Guðbrandi Vigfússyni (1 bréf), Magnúsi Andréssyni á Kópsvatni (1 bréf), síra Eiríki Kúld (1 bréf), síra Sigurði Gunnarssyni á Hallormsstað (1 bréf), Steingrími Thorsteinsson (1 bréf), síra Eggert Ó. Briem (1 bréf), síra Mattíasi Jochumssyni (1 bréf), Indriða Einarssyni (4 bréf).
Safn: Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn
Dagsetning:
Bréfritari:
Staðsetning höfundar: XXX
Viðtakandi: Sigurður Guðmundsson málari
Staðsetning viðtakanda: Reykjavík

Lykilorð:
Efni:
Nöfn tilgreind: XXXXXXX

(Titill 1)

Texti:

Lbs 1464 4to, Kph 01. júní 1858

bls.1
<placename>Kph</placename> <date when="1858-06-01">1. júní 1858</date>
Sigurðr minn góði!

Mér þótti slæmt, er eg kom heim og
fékk að vita að þú hefðir beðið mín, en
orðið að fara svo búinn. ávísunina
til Jóns Guðmundssonar legg eg nú hér
innaní, og skal eg senda honum
peningana með næstu postskipa-
-ferð, serðu því og að þér tjáir ei að
vitja þeirra fyrr enn seinni hluta
júlímánaðar, en þá vona eg og þú getir
fengið þá. Heilsaðu frá mér heima,
Melsteð gamla He?., og líði þér sjalfum
vel og einkum - farðí happaferð!

þinn
Gísli Brynjúlfsson

Lbs 1464 4to, Reykjavík 21. jan 1858

bls. 1
Kæri Sigurðr minn!
Gísli Brynjólfsson sendi
mér með síðasta Póstskipi 50 rd
sedel til yðar; eg veit að þér
eruð vestanlands, en hvar
fyrir vestan? eg get því ekki
verið að senda yðr þenna seðil
sem óvíst er um að þér gætið
fengið byttað eða hagnytt
yðr þar austra, og enda óvíst
eins að hitti yðr, og því ræð
eg af að leggja hér inn
avisun upp á apotkerann?
? ???? ???? á hólmi
nn að greiða yðr allt að
50rd ef yðr lægi á þar vestra,
hefi eg nú skrifað honum “??”
bréf og vona að hann verði
með til ???? – Eg þykist
(ATH: varðveitta bréfið endar svona óklárað. EÓA)

Lbs 1464 4to, Ási 17 janúar 1859

bls. 1

Ási 17. dag Janúarm. 1859

Elskulegi frændi!

Eg þakka þér fyrir bréfiðí vorið var, þó þú gætir
ekki gjört neitt af því sem eg bað þig, þá géf eg þér
enga sök á því, fyrst svo fór, sem fór, að allt láns-
traust bilaði og hef eg nú reint að fá það aptur frá
öðrum síðan. Eg hripa þér þessar línur af því,
eg hefi séð bréf til móður þinnar frá þér, hvarí þú segist
vera nýkominn til Víkur svo eg vona þú sért þar enn,
og óska eg það yrði þér happasælt, og þú þurfir ekki
að kaupa þér fæði fyrir 4$ til ríkisdals um daginn, í
vetur, og horaðist þó niður. Nú gjöri eg ráð fyrir þú
sért, orðinn lækningamaður, svo okkur komi ekki betur
saman enn fyrri; að sönnu neita eg ekki að lækna megi
fjárkláðann, enn eg neita að það lukkist á Íslandi, vegna
ásigkomulagsins, samgángna og fjárfjölda, svo munu
víðast vera grunnhyggnir menn, eða þá trassar í bland.
Annars held eg að norðurland kannské frýist í þetta
sinn, því ekki er nú eptir óskorið í Húnavatnssýslu af
grunuðu fé nema ærnar á Vatnssnesi, og mun þó
eitthvað verða reint við þær að fá þær skornar í vetur,
þótt stjórnin sé okkur mótfallin og yfirvöld megi ekki
hlutast til þess lengur. Það er nú verið að svara
nokkrum hluta skaðabótanna um þessar mundir, og
ætla allir að unna Húnvetningum þeirra vel, því þeir
hafa mikið lagt í sölurnar, það er hérum 18 hvort
kindarverð, í allt, og það er ekki mikið, ef við frelsumst.

bls. 2
Hvaða stefna mál þetta tekur á alþingi í sumar, má
hamingjan ráða, enn sömu ráð muna norðlendingar viðhafa
sem hingað til, fyrst um sinn, enn sunnlendingar og
hvatamenn þeirra hafa ábyrgð á því, ef þeir vilja kvelja
okkur með varðakostnaði svo árum skiptir, og það sjálfum
sér til margfaldlegs tjóns.
Ég er nú orðinn sáttur við þig með búningsritgjörðina
og var það í rauninni strax, þó ég fynndi smávegis að
því við þig fyrst, mig langaði að vita hvort eg græddi
ekkert á því, og eg fiskaði nokkuð, þú sagðir mér ýmislegt
af þjóðsiðum, og líka af ritdómum annara um okkar, það
er bezta bréfið sem eg hef séð frá þér. Já eg segi þér
satt, mig gleður það að nokkru leiti, að þú ert farinn að
fá áhangendur af úngum og fögrum helztu stúlkum okkar,
þær eru farnar að koma sér upp gamla þjóðbúningana, og
er það munun, þó hann kosti meira fyrst enn að vera að
þessum breitingum á hverju ári, og vera þó einlægt í rassin-
um á tíðinni. Enn því er miður, þær skilja þig ekki allar
rétt; eg hef til a.m. heirt af einni stúlku sem giptist í haust
og brúkaði fald og hún hafði gamla baldíraða kragann um
hálsinn, eins og siður hefur verið, enn undir honum einfaldann
kraga hvítann, útá miðjar axlir; Var það ekki axarskapt?
Sendu mér nú með næstu ferð, stúlku í faldbúningi,
ekki þarf hún samt að vera nema á bréfi, svo vel úr garði
gjörða sem þú getur, og eptir þinni beztu fegurðartilfinningu,
og þá ríður nú á þér takist vel, því með henni mætti mikið

bls.3
lagfæra: sjálfur skaltu ráða, hvort þú lætur hana vera með
höfuðdúk eða ekki, enn um hann munu þær fáan hafa góða
eða rétta hugmynd; eg veit, að sönnu, að þetta er vandaverk
enn þú ættir nú líka að vera farinn að géta gjört þau.
Þinn einl. frændi
Ó. Sigurðsson

Lbs 1464 4to, Espihóli 10. febrúar 1859

bls. 1
Góði frændi minn!
Hvað skyldirðu vera farinn að hugsa um mig
frændi góður? ætli þú sért ekki einatt búinn
að hugsa það, er þú sagðir, þegar eg var að
narra þig heim úr berjamóanum fyrir ofan
Hofsós, af því garnir mínar voru farnar
að gaula svo herfilega; færði eg mig nær
heimkynninu og þóttist finna þúfur
alþaktar berjum, en er þú komst að,
var ekki eitt einasta; varð þér þá
ekki annað að orðum en: „helvítis þrotið.“
Það væri reyndar ekki furða þótt þannig
væri frændi, en það er þér að nokkru
leyti sjálfum að kenna, því þú hefir
verið einsog þegar kría sest á stein, að
hún er óðara flogin upp aptr, og úr því
er nú ekki að henni að spyrja, eg hefi ekkert
vitað hvar þú hefir alið þrotið þitt,
fyr en eg snapaði það upp á skotspón
um að þú hefðir verið á Ytra hólmi um
póstgöngu í vetr og hefðir þá ætlað til
Rvíkr, ræðst eg því loks í að rita þér
þótt þú verðir nú ef til vill floginn eitt-
hvað um það hugvekja þessi kemst suðr,
þó trúi eg því varla, að þú vilir eigi
heldr hírast í húsaskjóli af eins er kalt
á þér og gjörist hér nyrðra, þar sem full-
frískir göngumenn verða að á á bæjun-

bls. 2
um til að hita sér á fótum svo ekki kali.
Loksins þakka eg þér þá fyrir sendinguna
í vor og það mikið, þykir mér þú vera hug-
ull og nærgætinn og minnugur, að þú
skulir muna eptir sjónleysi mínu og
undireins geta nærri hversu mikill
bagi mér muni vera að því á þeim
aldri, sem eg er á og eptir þeim út-
réttingum sem eg þyrfti að hafa,
enda hugsaði eg mér að eg skyldi nota
brillurnar eptir ávísan þinni þótt
sumartíminn væri reyndar síðr en
ekki lagaðr til þess, því bæði þarf þá
að heyja og svo er svo bjart þá, að ástar-
brellur þrífast varla; setti eg því brillur
upp, og ypti hátt, en er eg að morgni
dags í haust einu sinni nýrisinn úr
rekkju gekk út, mig minnir á álf-
reka, konu andi eða andskoti að þjóf-
andi í steinslíki, skotinn óvart á auga
mér og nef; skaðskemdi nefið og augað
minnar og það sem verst var, mölvaðist
annað glerið úr gleraugunum og
setti sundr hringinn utanum; en hitt
glerið er heilt; tilkynni eg þér þetta
eptir tilmælum þínum og vonast eptir
að þú efnir loforð þitt, er þú kvaðst
mundu hlaupa upp til handa og fóta,
ef þú fréttir bilun brillanna. þætti
mér afr vænt um að þú gætir gefið mér

bls. 3
eitt gler, því eg held að megi kveikja saman
spengur mínar, og þessu næst sendi eg þér
4 rd og bið þig að fá með næstu póstskips
ferð ný gleraugu handa mér frá Höfn,
því ekki býst eg við að þú hafir þar syðra
aflögu gleraugu. það vildi eg reyndar heldur
því þá gæti eg fengið þau með næsta
pósti. þegar eg er nú kominn á hempuna
sem ekki verðr í ár en vonandi úr því, þá
skal eg ekki gjöra svo lítið úr heilögum
anda að láta hann vera að skondra
með eins auðvirðileg bréf og
þetta, ætla eg að láta þrotin þau,
er páskar nefnast bera þau,
en heil. anda ætla eg að hafa
til að færa þér helveta mikil
hangikjötskrof og annað þess
kyns. Annars líðr mér dável; eg verð
hjá Briem næsta ár. Akreyri vil eg ekkert
umtalað að sinni.
Góði mundu eptir augunum g skrifaðu
mér með pósti.
Líði þér svo jafnan svo sem óskar
þinn elskandi frændi
DGuðmundsson
4rd áttu að taka
hjá Eggert Ólafssyni
skólapilti frá Grund,
eða eg bið hann að
fá þér þá ef þú ert
í Rvík.
Dg.

Lbs 1464 4to, München 16. ágúst 1859

Bls 1
Besti vin
Eg þakka þér alúðlega bréf þitt sem eg enn hefi ósvarað
því eg hugsaði að héðan mundu eg hafa eitthvað nýtt að
segja. - Eg var á leiðinni suðr híngað einn dag í Nürnberg;
eg hafði hlakkað mikið til að sjá þá borg, og þegar eg sá hana, þá
var hún þó öllu forneskjulegri en eg hafði hugsað mér. Þessi borg er
ein sér á öllu Þýskalandi, einsog hana hefði dagað uppi frá 16. öld
tvöfaldr múr um alla borgina, og á innri brúninni turnar með
vígskörðum, eg gekk um morguninn umhverfis alla borgina. gegn-
um borgina rennur á, og þar sem borgarmúrinn er gjör yfir hana með
tvennum skinbogum. Í bænum er borg (fell) og er þaðan víðsýnt þar
er höll konúngs, þegar hann kemur til bæjarins. Hús og stræti er flest
f Bygt í fornum stíl. 2 kirkjur eru þar ágætastar Lorenso og Seb-
alduskirkja, einhverjar hinar fegurstu menjar af gotneskum stíl
í Þýskalandi. Eg stóð einsog eg væri negldr fastr niðr þegar eg sá
þessi musteri. Þó fer af öllu Sebaldusskrín sem stendr inní kirkju-
nni í kórnum, gjört í gotneskum stíl af Peter Vischer á árunum
1508-19; þar eru líkneski postulanna skor~~nar~~<add>in</add> út með undra hagleik,
og svipurinn mjög líkr og postulum Thorvaldsens; neðst í horni einu
stendr meistarinn með leðrpruntu einsog hann var búinn í miðju
sinni. Fyrir utan kirkjuna stendr <emph>fagri brunnr</emph> (sehoner?
Brunnen) í gotneskum stíl, og í kringum brunninn fjöldi af girð

bls. 2
konum með vatnslaupa á herðum sér. þessir laupar vóru einsog
strokkr í lögun, og sumir með skurði, eg stóð lengi og horfði á þetta, og
datt í hug Rebekka við Gunniun. Eg óskaði að við hefðum mátt
hafa höfðaskipti daginn sem eg var í Nürnberg. Þó þú værir 2 mánuði
í Nürnberg þá yrðir þú ekki fullsaddr af að sjá þann bæ hann er
gimsteinn allra bæja fyrir fornfræðinga, því svo má heita að hvert hús
hafi eitthvað til síns ágætis. Bærinn er allr protestantiskr að eins lítil
kirkja er katólsk [Frauenkirke]. þar eru og stórar verksmiðjur, einhver~~jar~~
hin mesta járnsteypusmiðja sem til er, og býr þar völundr í hverju húsi.
Í München hefi eg nú verið hálfan mánuð. Maurer hefir gengið
með mér og leitt mig við hönd sér til að sýna mér söfn og dýrgripi bæjar-
ins. Her eru tvenn málverkasöfn [Pinabotek] hið forna og nýja.
Eg sá fyrst hið forna. gimsteinninn í safni eru 2 salir með málverkum
eftir Rubens einan t.d. dómsdagr, ~~hann~~ mér skauti næsta skelk
í bringu að sjá þetta voðalega málverk, og opið helvíti vinstra meginn
Meistaranum hefir tekist það miklu betr en að lýsa sælu réttlátra hægra
megin. Þar er og fjöldi mynda eftir Albert Dürer og læriföður
hans Wolgumuth. Mer dáist eg að hve vel safninu er skipað
og í því bera öll söfn hér af öðrum söfnum á Þýskalandi t.d. í Berlín
það er sem menn lesi æfisögu íþróttanna, þegar menn ganga gegnum
salina, stig <add>fyrir stig</add>, og hér er ekki síðr auðugt af myndum frá eldstu tíðum
meðan allt var í bernsku. Í glyptotekinu er merkastr Eginn
salrinn; þar eru allar myndirnar frá musterinu í Egína einsog
Thorvaldsen hefir endrbætt þær, þó er þess getið við hverja mynd
hvað fornt sé og hvað nýtt einsog við endrbættann texta í sögubók

bls.3
Lokr eru þar í nokkrum sölum myndir frá vorum tímum og þar á
meðal nokkrar eptir Thorvaldsen hann sjá fyrst hve mjög þær standa á baki
hinum fornu þegar menn hafa gengið gegnum hina fornu sali og
koma nú að síðustu í hina nýju. V<add>Á v</add>eggir og rofr eru ~~skrifaðir~~ skrifaðar
~~myndir~~<add>sögur</add> úr goða og hetjusögum grikkja eptir Cornelius, það er sitt
hvað að sjá þau<add>ær</add> eðr handverk Constantins Hansens í Kmh. á há-
skólanum. - Í nýja málverkasafninu eru og margar undrafagrar
myndir. það er merkilegt að sjá muninn, hve stirðar og litdaufar að eru
myndir hinna eldri manna sem fæddir eru í lok 18. aldar hjá hinum
ýmsum myndum. þú skyldir sjá myndirnar hérna, að menn kunnu hér
öðruvísi að blanda litum en á Charlottenborg. þá litafegrð sem hér
er á myndum hafða eg enga hugmynd um áðr en eg kom híngað. Hes ~~...~~
gekk mér í augu dauði Vallensteins eptir Piloty úngan mann, ~~....~~
Syndaflóðið eptir Schons/Schorn stórt málverk og á flestum myndum má sjá að h~~...~~
er góðr skóli. - Af mér er allt gott að segja en ekkert [ilet], hvorki til
lífs né sálar. - Lifðu allar stundir vel
þinn einlægr vinr
Guðbrandr Vigfússon
Eg á að bera þér alúðarkveðju frá Maurer.

Lbs 1464 4to, Hallormsstað 26 apríl 1873

bls.1
Virðulegi nafni!

Mig minnir *** þú hvor við annan og
því minnir lögmál ætla eg eigi að gleyma þessa
stund. Veit eg þú virdir? mer á hægran? þó eg
hafi lítið efni til að skrifa þér, um ekki svo mikið
sem það að minnast á fornmenjar sem eg veit
þér er kjærast. Eg segi um þær eins og sumir hirðu
lausir menn um kyrkjurækni: “Eg hafði svo mörgu
að gegna, að eg komst ekki til að fara til kirkjunnar,
og það er nú satt: Eg hefi vafizt í svo margt, að eg
komst eigi til að sinna fornmenjum. Enda er
hér lítið til af þeim. Sigmundr Mattíasson
er beztr allra hér til þess, því hann er opt
sinn maðr á vetrum, fer um sveitir með
bænr og grefur upp fornkvæði og sýngur ***
Hann er maðr vel greindr og vel að sér, vin-
sæll og fróðleiksgjarn. Fjölin hennar frá 1627,
útskornu, flækist alltaf hjá mér. Aldrei er sinna
né nenning að koma henni suðr. Póstskips
ferðir hingað eru flestum hinar ónýtustu, því
fair komengir? úr megin byggðinni fara nokk-
urn tíma á Djúpavog og það er til neins að gera
sér þarflitla ferð þangað um 2 til 3 argar dagleiðir
menn komast eigi beint af augum um austrland.
Ekki átti þetta að vera helzta umtalsefnið, heldr
að tala við þig um málverk. Eg vil koma því upp

bls. 2
að þú, og enginn annar, máli handa okkur
altaristöflur, þar sem þær vantar og ráð
eru til að kaupa. Þó eg eigi um 400rd hjá Hall
ormstaðakirkju, sem eg ætla að gefa henni upp
bráðum (hún getr hvort, sem er, aldrei borgað
þá) þá langar mig til að útvega henni altaris
töflu. – Eins er þingmúlakirkja töflulaus.
Skrifaðu mér, með hvaða verði þú gætir mál-
að og selt altaristöflur í smákirkjur.
það er skömm að því að nokkur skuli hér
kaupa þessháttar frá Dönum, þegar við
eigum í landinu lista málara. – Við breytum
þar beint eftir því sem við lærðum hjá dönum, er
þeir fyrirlíta vora menn, sem byggt geta hér stein-
hús og timburhús fullt eins vel og þeirra og láta
sína menn lifa og græða á okkar húsum.
Vel líkar mér íslenzki búnaðrinn þinn á kon-
um, nema dalfrinn, því eg vandist uðrum
miklu fallegri í æsku minni. þinn faldr þykir
mér líkast krókhnífli og eiga að heita hnífill
en eigi „sveigr“. Og blæuna vil eg því sýðr
og þykir mörgum hún prýða. Kalla búnaðrinn
þinn mundi mér líka allvel, ef hann væri eigi
svo asnalega víðr um hné svo hann slitn-
ar á gangi – enda er hann mjög ólíkukr þeim
sem var í minni æsku. Ætlar þessi belg-

bls. 3
buxnabuningur hafi verið hér nema á 15. og 16
öld tekin eptir hollendingum sem verzluðu
hér? það veizt þú allt bezt af myndum og
menjum.
Þú er einn hinn ramasti islendingur, það veit
eg, hrinn og óblandinn – og hefir eitt sinn rit-
að ágætlega um kvennbúnað. Eins ættirðu
að rita um kallabúnað. En að þú skulir eiga
sá út í blöðin sífeldum greinum um alls -
konar útlent apasmíð og háttu, eptir sönum
sem okkur er til svívirðingar – svo sem
titla, nöfn, feðrunga skammfeðrunga og
þvílíkt. Er það eigi hraparleg minkun, að menn
skuli kenna sig við afa og forfeðr, eptir dönum,
þegar menn eiga ágætustu feður, svo sem synir
þjóðsnillingsins Sveinbjarnar Egilssonar er
kalla sig syni Egils í Njarðvík en eigi Sveinbjarn-
ar eins og þeir skammist sín fyrir hann,
að meyar kenni sig við forfeðr og nefni sig sömu
og konur við forfeðr manna sinna og nefnist
synir þeirra. Er þetta eigi óþolandi asnaskapr
af ... íslenzkum lýð. Þú getr ?? því
skrifar þú eigi um þetta? Mig hefir sárlangað
til þess nafni minn! að gera þessa heimsku -
sem hæðilegasta. En eg segi þér það satt, að er flestr
í svo margurannir? fyrir náungann, að eg sé mér
sé mér sjaldan færi til að rita nokkuð í ró, nú
orðið. Ef þú værir hjá mér einn mánuð, þá

bls. 4
mundirðu trúa mér og játa þá, að eg er mikill iðju
maðr – þó of fátt verið, af iðjunni að miklum notum.
Nú held eg þér þykji dana ráðgjafar og Hilmar
vor færa sig upp á skaptið. Ójá! Það gera þeir og
þó óska eg helzt þeir gjöri það miklu betr – ráði her
einir öllu og afmái þetta auððvirðilega og bráðónýta
þing, gefi allr engan gaum að konum okkar eða til-
lögum. það vantar nú ekki stórmikið á að þetta
sé komið í lag. þessi formáta griml hangir uppi
og hriktir í hverju horni. það þarn nú ekki nema
lítin áblástr af syðaustri til þess hún hrapi,
og hún þarf að hrapa og það sem fyrst. þá fáum
við okkar þjóðrétt og það sem honum heyrir til
þá fyrst eru danir orðnir sér til fullkominnar
minkunar og opinberrar. þetta lagast allt
nafni minn á einum tugi ára. Hér er óvana
lag?hreifing meðal manna og er slíkt nýlunda
á austurlandi, því hér er hinn meinlausasti
og sinnuminnsti lýður og allr enginn sem vekr
eða hvetur – telja miklu heldr til rósemi og hlýðni.
Hreifingingin er komin að norðan og með norð-
anfara. I norðurlandi er óblandað norrænt
þjóðerni. Við austfirðingar erum eitthvað
blandaðir Íra kyninu þrællyndr – þó engan
veginn eins og sunnlendingar – en við erum
komnir af þessum hvítu mönnum, þessum miklu
spektarmönnum í fornöld. þó má eg eigi telja mig
með þeim, Eg er norðlendingur í allar ættir, frændi
þeirra Tryggva og Eggerts af föður ætt beggja -- sn
Halldoru á Hofi að okkur föður ættum – og ótal
margra norðlendinga og á enga austfirska
frændr. En eg hefi verið á austurlandi 43 ár

bls. 5
kom hingað á 18 ári, svo eg hefi inndrukkið
spektan og meinleysis eðli þeirra – svo hér er
nú valla nokkurt meinlausara og þolinmóðara
dýr en eg. þetta mun vera ærið nóg um mig sjálfan.
Eg heyri hér utan að mér- enginn talar enn um það
við mig að menn vilji eigi heyra né sjá þessi nýu
lög – ætli að afsegja sveitastjórnarlöginn - búnaðar
skólalög og vilja afmá ????????? – segja nú
sé það komið fram sem þeir hafi ???? að
alþing sé einasta til bólunnar?, til að margþyngja
á alþýðu og kúga landið og svolæti? nú ráðgjafar
Dana sér, til að kvelja enn meira. Svona dæmir al
þýða hérna. þú getr nærri hún lætr þingmenn sína eigi
heyra slíkt. að vísu hefir hún eigi kosið þá – þeir eru
kosnir af fáum hræðum, sem einhver hefir
komið til þess – en hún álítr þá eina í tölu skæmann-?
anna sem kvelji líga. Svonner andinn her ??
niðri. það getr verið 1 af 10 til 20 fullorðinna
kallmanna sem hafi betra álit. Enginn embættis
maðr hér þekkir þetta betr enn eg, því eg er alla tíð
alþýðu maðr og samryndr henni, svo hún er ??
við mig. - En eg vil hvergi koma framkvetjandi
til neins, sem menn eru eigi fram um af eigin hvötum
og það sé þarað minn álitlega ?? gagnlegt. Verði
menn hér móti því, að kjósa menn og kosta á þingvöll
hvet eg lítið til þess – því eg hefi fyrr vegist að
fundr þar varð að engu gagni og var þó enn
meiri spenna enn nú, og vondar tíðir - undirstaða
alls þessa svívirðilega þófs sem nú hefir staðið
nærri fjórðung aldar, Dnum til ævarandi
ámælis og vanvirðu. – gránufélag? er að breiðast
hingað og eflist hér nokkuð. það fer hægt og sígandi

bls. 6
það líkar mér vel. gæti það smá eflst á 2-3 ár-
um svo að þá kæmist upp húsin? – væri eg anægðr
við erum sízt eins stórhuga og B???gringar
Eg er hræddr um þeir taki sig of geyst og geti
steypst – þá mminnst varir. berdrnar? dafna
Tryggur held eg held eg verði happadrjúg, meðan
hann nýtr við.
Svo hætti eg þessu fánýta stagli og bið þig að
fara í málið og verða á betra veg fyrir
þínum einlægum
vin og nafna
Sigurði Gunnarssyni
á Hallormsstað
26-4-73.

Lbs 1464 4to, Kaupmannahöfn 5. nóvember 1870

bls. 1
Kaupmannahöfn 5 Nóv 1870
Góði vin!
eg þakka þér kærlega fyrir þitt góða bréf dags. 26 júlí,
og þótti mér fróðlegt að lesa það sem þú skrifar um ástandið og
hugsunarháttinn á Íslandi, - mér þótti það líka gleðilegt, því
það var með öðru vottur um að nú sé farið að bóla á meiri
manndáðaranda og ef til vill þjóðlegri sjálfstilfinningu, framar
en verið hefur, og má um það segja að býsna skal til batn
aðar, því andinn á hinum næstundanfarandi árum
var orðinn herfilega aumur og lítilmannlegur í flestum
greinum. Eg heyri sagt að hinir íslenzku kaupmenn
hérna berist illa af út úr verzlunarfréttunum heiman að,
þeir eru [samt hættir að hæðast að norska verzlunarfélaginu
eins og þeir gerðu fyrst, í sumar létu þeir berast út að
Norðmenn hefðu tapað svo miklu að þeir væru bálreiðir
við Isl. fyrir svik og óskil. Eg vona fyrir mitt leyti að það
muni fallast að bola alla hina eiginlegu einokunarkaup-
menn frá Islandi með þeirra hyski, og það væri jafnvel
velgjörningur við þá sjálfa, að losa þá frá veðskiptum við
það land og fólk, sem þeir hata og svívirða við öll tæki-
færi, og sem þeir hafa líkast meðfarið eins og þjófurinn
sem hleypti hestinum ofan í dýið og flóg af honum
hrygglengjuna í skæðaskinn handa sér. það er merkilegt
hvernig það er og hefir verið politík Dana alstaðar
að níða fólk niður í vésaldóm og hjálparlausa eymd,
svo þeir í næði gæti útsogið og útarmað það verjulaust,
og hrósað sér svo af því á eptir að þeir héldu í því
lífinu. Svona var aðferðin í Noregi fyrrum, svona er hún
á Islandi, Færeyjum og Grænlandi, og hvað okkur snertir,
þarf líklega langan tíma til að komast alveg úr þessu
aumkunnarlega horfi. En hálfnað er verk þá hafið er.
Um hið politiska er eg alveg óhræddur ef okkur að öðru
leyti tekst að ná góðum framförum. Krieger? er í djöfulgríð
að afsetja íslenzka embættismenn, sem hefðu átt að vera
afrettir fyrir mörgum árum síðan, og nú hefir hann
lagt fyrir ríkisdaginn frumvarp sem er að öllu eins og
Lehmanns frumvarpið og miðar til að innlima Island
í Danmörk; eg efast ekki um að það verði samþykkt
á ríkisdeginum og að hann dæmi okkur alveg

bls. 2
réttlausa í þjóðlegu tilliti, eg vildi nærri því óska þess
því við getum þá með mótmælum okkar sýnt þeim hvað
við hugsum hver um sig, og að það er ekki örfar
óeirðarflokkur sem vill að Island hafi fullkomið þjóðlegt
sjálfsforræði. Óskandi væri að menn á Islandi hefði gott
og frjálsmannlegt blað; þau sem nú eru, eru sumpart
of mögur og smekklaus, sumpart – og það er nærri því
allraverst – svo geitarlega huglaus og lítilrigld að
þau þora hvorki að mjæmta né skræmta, og regi eg
þetta þó einkum með tilliti til þjóðólfs, án þess eg að öðru
leyti vilji neita því að rritstjórinn sé í mörgum greinum
heiðarlegur maður. Þetta kann nú líka að lagast þegar
almenningur verður betur efnafær til þess að styrkja
blöðin, því það er annað en keppikefli að vera ritstjóri
nú um stundir. Ófrjóðsmið í skólanum, sem er svo auð-
-fundið, meir eða minna á flestum, ef ekki öllum sem
þaðan koma, held eg liggi hvað mest í tíðarandanum,
sem er eða einkum hefir verið prósaiskur, og material
-istiskur; menn þykjast kenna hins sama hjá hinni
yngri stúdentakynslóð í Danmörk t.a.m. og Noregi.
stúdentastéttin er ekki [heldur lengur það sem hún var áður
sú eina menntaða stétt, hinar aðrar stéttir fá nú eða afla
sér sjálfar menntunar, sem opti ekki er minni að vöxtum
eða gæðum en sú sem skólasveinar og stúdentar fá,
og nú getur orðið herfilega rýr þegar kennararnir
eru grindamígar en lærisveinar þorskar eða dauðyfli.
Annari er það mín sannfæring að engin skóli hvað bölfaður
sem hann er, geti drepið anda eða þjóðartilfinningu í
lærisveini, sem er vel af guði gerður, og það er einmitt
einkenni á guði gáfum að þær, eins og gullið, verða
alltof tamar og sjálfum sér líkar í hvaða sora sem
þær velkjast. – Ekki hefir heyrst neitt af Jóni Ólafssyni
síðan hann kom til Noregs; kannski Norðmenn geti gert
mann úr honum, eða lagað hann, því þess þarf hann með.
Félagsritin koma líklega út að vori eins og vant er. Isl.
hér eru nú nærri allir í þeim, nema Gísli og Gröndal, sem
við ekki heldur viljum hafa. Milli Dana og Islendinga
er lítil sem engin umgengni. þeir sneiða hverjir hjá
öðrum, og yfirhöfuð að tala er það fleira sem
sundrar en samandregur. – Líklega fara Danir að
sjá að þeir ávinna lítið með því að skrifa skammir

bls. 3
í blöð um Jón Sig: og “Majoriteten”, hvernig líður Hoskjær?
eg spyr eg veit þó ekki, hvort hann er hér eða á Islandi.
það er falleg ókind. það er vonandi að hann verði settur í
eitthvert íslenzkt embætti.-
Miklir eru viðburðirnir í stríðinu milli Frakka og þjóð
-verja og er ekki annað líklegra fyrir manna sjónum en
að það endi með uppgangi þjóðverja. Hvað um Danmörk
verður, má hamingjan vita. það er ekki ólíklegt að
þeir neyðist fyr eða seinna til að ganga í þýzka
sambandið og verða [svo undirlægjur þjóðverja.
Nú man eg ekki fleira að spjalla í þetta skipti
og slæ því botninn í að sinni
þinn
Steingr. Thorsteinsson

Lbs 1464 4to, Höskuldsstöðum? 28. febrúar 1874

bls. 1
Háttvirti aðalgenius og erkigrúskari!
Amen. – Lengra kost eg ekki í
gær í bréfinu, og var búið við, að það yrði
ekki lengra. En nú er kominn sunnudagr
(1. marz), og eg er svo andagtugr, að eg
treysti mér til að halda áfram, enda fékk
eg þau tíðindi í dag, að nú get eg ávarpað
þið öðru og æðra nafni, nfl. “Ísafoldar”
ástkæri svo og æruverði faðir – í voninni!
þið glamrið þó sitt hvað þarna fyrir
sunnan – allínd? með tönnunum. Hér er
öðru að gegna á þessum norðrhjara
heimsins. Hér heyrist ekki svo mikið sem
fátæklegr þjóðelsku-fr.... – til eyrna-
gamans. Hórkonu skellirnir “eru hljóð-
lausir, og “bill-blómstrén” vaxa svo lágt,
að Heimdallr heyrir ekki. Eyrun eru hér
reyndar óþarfr limr, en munninn má ekki
missa frá matnum og sprittinu. það
er nú efst á broddi, að eg fari að sækja
héðan úr heiðríkju nægjuseminnar með
allt öfuguggalegt, og ??alda eitthvað þang-
að, sem heldr eru ský á lofti, og skuggar

bls. 2
heyrnina og eldingar sjónina, eða
svartar dulur, eða hornottir höfðingar
og önnur prýði. En í því efni þyrfti eg
að njóta þinna ráða. Um hvaða embætti
á eg að sækja í Rvík? Mér væri nokkuð
sama um, hvað það héti, nema eg
treysti mér ekki til að vera vatnberi
í hálku, enda er eg hvergi bryddr nema
í kollinum, og treysti mér ekki til að ganga
á honum. – Hvað segir þér hugr um þjóð-
hátíðina? – Uppbygging “Isafoldar” er fögr
hugmynd, og eg skyldi fúslega hafa látið
minn andlega φαλλος frjógva þá hug-
mynd, ef eg eigi væri dauðhræddr við
barnaveikina, sem er svo skæð á Íslandi
ekki sízt í blaðalífinu. þú ættir heldr
að búa til ofrlínn Ingólf til hátíða-
brigða, sem hefði sömu skapan og þú,
og gæti orðið ættfaðir næstu þúsund ára
kynslóðar á Íslandi. Láttu nú einu
sinni sjá, og vandaðu þig á málverk-
inu, og notaðu sparipensilinn, svo
að myndin verði lifandi.

bls. 3
Nú kemr ný og alvarleg blaðsíða. það er
líka mál komið að verða alvarlegr, þar
sem eg er nýkominn af kirkjusvellinu (í
bókstafleglegri merking) þar sem eg þurfti
að stikla á mannbroddum milli ungmenn-
anna, sem eg var að yfirheyra. Já, það
er alvarleg uppástunda, sem eg ætla að
stynja upp, nfl. sú að þú farir að bjóða
þig fram fyrir þingmann í vor í Skaga-
firði eða Húnaþingi. Hefir þér aldrei dott-
ið í hug að verða þingmaðr? þer væri
eigi vandara um enn öðrum, þó að “sá
gamli” lyki einhvern tíma upp höfuð-
skeljum mannanna á þingsalnum, og
kannaði kvarnirnar. það eru þó eng-
ar reglulegar þorskkvarnir í þínum
hausi, heldr gullkvarnir (grínkvarnir) sem
þú þyrftir ekkert að blygðast þín fyrir.
Eg er viss um, að þú segðir margt
þarfara, enn margr annar, er bezt
vera stjórnvitringr. þetta málefni
er falið þínum “geníugheitum” til
nánari íhugunar og eftirbreytni –

bls. 4
Gerðu nú betr við mig óverðugum
enn eg á skilið, og láttu einhvern tíma
línu hlaupa til mín, til þess að sann-
færa mig um, að þú sért æ hinn sami.
Fréttir af forngripasafninu eru mér æ
kærkomnar, þó að eg sé ónýtr í þess
þjónustu. það gleymist nú líklega að
mestu í Ameríku ærslunum, sem ætla að
gjöra alla vitlausa, og þjóðhátíðarandinn
verðr naumast svo ríkr, að hann komi
því að liði, þó að nú væri einmitt
rík ástæða til, að draga fram úr skúma-
skotunum allar menjar fornaldarinnar
þjóðinni til sóma og til endrminningar
um “feðranna fregn”, skjóttu að mér ein-
hverju snillyrði, sem eg geti tantað 2.
ágúst í sumar, og sendu mér þjóð-
frjálslegar nótur yfir “aldahroll” sem
til allrar óhamingju ekk verðr [almennilega
sunginn með hymnalagi.
Fyrirgefðu nú allt saman, og
vertu í góðum guðs og manna friði
fyrir mér, þangað til þú hefir skrifað mér næst.
þinn elskari og heiðrari
Eggert Ó Brím

Lbs1464 4to, xx 7. desember 1872

bls. 1
Elsku Siggi!
Síðan um daginn jeg kom
frá ykkur hef jeg verið að erfiða
upp á Útilegumennina og er
nú að enda uppkastið til
breytingarinnar. Eptir því formi
sem komið er, eru þeir
því nær allir breyttir, og
nafnið með, því nú kalla
jeg leikinn Skugga-Svein.
Sendu mér ef þú getur með
sömu ferðinni línu eða
orð um hvort þið munið
geta leikið, og þá hvenær,
því þið getið fengið handritið

bls. 2
ef þið viljið, þó ekki fyrr
en undir jólin. Sumu
mætti breyta seinna. Persón
urnar eru hinar sömu, nema
jeg sleppi Galdraheðni, og Geir
og Grana, en nota 2 aðra
Hórdóna nafnlausa á
einum eða tveim stöðum
til að auka effect. Kvæðin
hef jeg öll, nema þetta og/Ag?
Blindni og haturs! Ekki þyrfti
heldur ef leikið væri að syngja
allt kvæðið Látum af hárri
því þarð er allt of langt, en
jeg vil þó illa breyta því
nema jeg gjöri annað.

bls. 3
Fyrra ritið heldur sér annars
formáli? það er samið á þrekk
hvað sem maður brúkar í
þessu. þetta verður töluvert
lengra og mun taka upp
3-4 tíma að leika það með
öllum vísunum. -
Hvernig hafið þið það, sem
hjarið og í Bálatáptunum skralfið
fyrir hendan ána? Jeg hef
emjað síðan jeg komk
heim af blóðsýki á rassinum
og böl á ilinni?. Jeg má
muna tvennar tíðirnar
ef jeg kæmist í himnaríki.
Ertu enn að skrölta í einni

bls. 4
brókinni? Jeg er vanalega í
þrennum og drepst þó.
adieu!
Votre serviteurs?
chev ami?
Matheus.
Heilsaðu Helgasóninsió
og feginn vil jeg eiga ykkur að.
Sömuleiðis Bróður Brím og Bjarna
syninum spaka. – þitt er sár-
kalt sultarslím
á sálarhungursjaka.

Lbs 1464 4to, Garði 2. nóvember 1872

bls. 1
<emph>Til Sigurðar málara.</emph>

Marg-marg-marg-margheiðraði málari!
Nú þarf jeg að leyta til þín, sém optar, af því að jeg
veit svo lítið. Spursmálið er um búninga, sem koma
fyrir í "Dansinum í Hruna", jeg er nú nær því halfn-
aður með hann. Þar er smalabúsreið, og byrjar hún á því
því, að fólkið er að dansi; þá kemur Ógautan þangað
með prestinn í Hruna hálffullann, og fer að sýna honum
þetta. Smalahjúin syngja danskvæðið, eins og lög gjöra
ráð fyrir, en Ógautan stendur álengdar með presti, og
á milli versanna þá talar hann til prestsins, um leið
og hann bendir á þá dansandi, því að þeir sjást ekki
af smalafólkinu.
<emph>Ógautan:</emph> <add>(til prestsins)</add> Horfðu á þessa með <emph>rauða kotið</emph>, hvað hún
gengur öll til í mjöðmunum, þegar hún dansar;
hún er ekki sém bezt, ef jeg þekki rjett. (sungið næsta vers)
<emph>Ógautan:</emph> (til pr.) En þessi með <emph>græna lindann</emph>, hún er
allt að gæta að, hverjir horfi á sig; hún er regluleg
læða, en hún veit nú sínu viti. (sungið vers)
<emph>Ógautan:</emph> (til pr.) Horfðu á manninn með <emph>rauðröndóttu</emph>
<emph>skotthúfuna</emph>, og þá á <emph>græna pilzinu</emph>; hann er alltaf
á eptir henni, hún veit hvað það vill segja, en þorir
ekki að líta upp á hann. Hún er meinleysisgrey. skal
jeg segja þjer, og líður svo margt, sém hún leyfir ekki.
(þessi stúlka heitir Gunna smali! Svo er sungið næsta v.)

bls. 2
<emph>Ógautan:</emph> (til pr.) þú <add>sjerð</add> manninn í <emph>hárauðu buxunum</emph>
með <emph>háa fjaðrahattinn</emph>, hann er uppí mótinn þó hann
sje smali. maður <add>getur</add> strax sjeð, að hann er einn af þeim,
sem getur gengið fyrir hvers manns dyr, bara til að brosa.
þegar hann danzar, þá getur maður lesið úr andlitinu á
honum: "Og jeg vildi jeg mætti eiga ykkur allar". (Næsta v.)
<emph>Ógautan:</emph> (til pr.) Horfðu á stúlkuna í <emph>rauða pilzinu</emph> með <emph>háa</emph>
<emph>skrautafaldinn</emph>. hæ<add>Gæ</add>ttu að, hvernig hún veltir vöngum
framan í þau með <emph>rauðröndótta skotthúfuna.</emph> - Sú er
sæt framan í hann, hún trippar öll á tánum. og þegar
hann lítur af henni, þá er hún alltaf að skoða sig. Hon-
um líkar það vel, þó hann sje allur við hina."
Segðu mjer nú allt um þetta. Getur nokkuð
af þessu staðið? Jeg þykist nú vita að þetta sje meira eða
minna vitlaust allt saman, og þess vegna vil jeg nú
biðja þig að setja nú eitthavð í staðinn fyrir þessa
búninga, sém getur gengið; sömuleiðis, ef þú hefðir
einhverja góða hugmynd aflögu (um þesskonar lát-
æði í dansi hjá hálfskikkanlegu fólki), þá getur þú
getið nærri, að mjer mundi ekki koma svofeld
vinarorð illa. Blessaður krítaðu mjer um búning-
ana og bætu einhverju við, sém fólk getur þekkt
sig sjálft í. -- Dansinn í Hruna, sém sjálf-
sagt er ofætlun fyrir mig, ~~...~~ væri það jafnvel
fyrir marga unga menn; hann liggur þungt á
herðunum á mjer; jeg er einhvern veginn svo gerður,
að jeg get ekki hætt við það, sem byrja á, og þess vegna
held jeg áfram með hann; upphaf hans hefur ætt
sína að rekja til margra óþægilegra tilfinninga,
sem jeg kynntist við í fyrra, þegar jeg gat ekki
sofið, og var að ganga einn á kvöldum.

bls. 3
Dæmalaus þjóð er fauskurinn?, og dæmalaus borg er
Babylon við Eyrarsund! Khöfn vill vera Aþena norðurlanda,
en hún má nú fara að gæta að sjer, að hún verði ekki höfuð-
ból þess, sem er gagnstæætt því fagra. Af hinum óteljandi skemmti
stöðum, sem hjer eru getur maður ekki verið nema á þremur
Kl Leikh, Tívólí og kanske Casino). A Kl. leikhúsinu er sjaldan
leikið neitt sjérlegt núna, - nema Kaupm. í Venedig hef jeg sjéð,
og kannski grætt mikið á. - það er líklega af því að það
fagra passar ekki lengur við smekk lýðsins og tímann.
Á Tívólí fundust mjér skemmtanirnar vera sálarlausar
að söngnum undanskildum, hundakunstum leikfimismanna
Illuminationum etc fann jeg ekkert púður í, og ekkert, sem
getur haft nein áhrif á sálina. Á Casíno er publienn? svo
vitlaust, að það klappar mest fyrir smekkleysinu, og því,
sem er eptir þeirra smekk, þ.e. því, sem er dálítið dónal.
Svo það eitrar fyrir manni alla skemmtunina.
Hjér ganga tveir höfuðstraumar í gegnum
huga allra manna; þeir fara eins og vindurinn, að ann-
ar liggur ofar, og hinn neðar, og í gagnstæða átt.
Þetta er Kunstsandsinn, og Socialismen. <emph>Kunstsands-</emph>
<emph>inn</emph> gengur ekki nema gegnum skárri flokkinn, því
danirnir kæra sig ekkert um <emph>Kunst</emph>. En það er mest gam-
an að skoða, hvernig hann kemur fram. Í öllum búðar-
gluggum er fullt af gipsmyndum; og svo er nú fólk þá
að skoða þetta, og við þessháttar tækifæri hef jeg víst tvisv-
ar heyrt hjer um bil svona samtal og Östergate, jeg geng sjald-
annarstaðar en þar.
<emph>1.Bauni</emph>: þessi mynd er víst eptir Thorvaldsen.
<emph>2.Bauni</emph>: Nei hún er ekki eptir hann, hún er eptir (þennan eða hinn)
<emph>1.Bauni</emph>: Því læt jeg svona, það sjer hver heilvita maður, að
þetta eru ekki meitilfórnir hans.
Svona kemur nú Kunstsandsinn fram á Östergaðe!

bls. 4
Jeg hef líka sjeð hvernig þessi danski Kunstsandi kemur
fram á málverkasafninu í Christiansborg. þar sjezt önnur
hlið af honum. Þegar fólkið er búið að skoða nokkrar myndir
þá fer því að leiðast, og gengur fljótt yfir, og skoðar ekki
nema myndir eins og Herkules og Omfale, Mad Got?-
far og Josef, og lítur ekki við hinn, þetta gera hjer
bæði karlar og <emph>konur</emph>; þær eru sveimjer ekki eptirbátar
með <emph>Kunstsandsinu.</emph>
Um Socialistne-strauminn er lítið að segja, hann
kemur ekki fram í öðru, en dónarnir disputera á
brennivínsknæpum, og eru dæmalaust roggnir, og
þjappa orðunum út úr sjér; það á víst að gefa vitleysuna
sem þeir tala <emph>kraft</emph>
Þó ekki sjé mikið, þá hef jeg þó haft eitt gagn af
því að koma hingað: jeg hef lært að finna þetta nána
samband, sem er á milli myndasmíðar, málverka og skáld-
skapar í orðum. Mjer finnst að jeg geti notað málverk í
skáldskap; bæði til að sýna líkt ástand betur, en jeg
annars gæti gjört, og til að gefa mjer ýmsar Ideer sem
jeg ekki hef þekkt. Jeg hef sjeð mörg málverk, sem jeg
veit, að jeg mun aldrei gleyma, af því þær eru svo
skáldlegar og fallegar. Þó jeg hafi sjaldan verið í leikhúsinu
enn, þá þá get jeg samt sjeð, að jeg muni hafa gagn af því;
mest gagn hefur maður samt af, að sjá sín egin stykki
leikin, það þori jeg að segja.
Vertu nú sæll málari minn! og lifðu sem bezt
þú getur
I öllum guðs bænum skrifaðu mjer nú eitthvað um vikivakann
því Dansinn í Hruna hálfnaður, og jeg lýk við hann. Vertu sæll!
Skrifað í leiðindum á Garði - árið 1872 annan nóvemb.
Þinn einlægur
Indriði Einarsson

Lbs 1464 4to, Garði 28. febrúar 1873

bls. 1
Góði vinur!
Jeg þakka þér fyrir bréfið þitt sem mjer var mikið fróðlegt
og gagnlegt. Biddu fyrir þjer maður jeg brenni mig ekki
strax þó jeg sje snarillur af velgju, jeg læt ekki pessim-
istana drepa mig með tómum orðum; þú ert nú sjálf
sagt lrl.? versti og fyrsti Diogenes, en þegar maður hefur
gagn af þínum skoðunum, þá er allt gott. Þessa
aðfinningar á útgáfu Ny. eru fæstar góðar, nú
ekki líst? mjer þær nú allar, en sumar eru að minn
sta kosti svo að taka mætti og taka ætti til greina
við aðra útgáfu, ef hún gæti komið fyrir, sem líklega
verður þó ekki. Jeg vildi bara að jeg hefði þig nú
á milli handanna þegar jeg er að gungu? gulur
og grænn af bölfaðri heimsku hjer á Babylónus
forngripasafni. Jeg hef verið að skoða Sturlunga
öldina, klerka öldina, og það allt, svo stund-
um hefur það beinlínis lagt upp í höfuðið á ný.
svo hef jeg nú gætt að ?? sverði Ogantans ??
og ljet mig um eftir löngum sporum? handa
honum, sem líka munu heyra til þess háttar
Kavilér, sem hann er. það er ófært fyrir mig,
að hafa ekki lært að leikun nokkurn kapútan

bls. 2
hlut, væri svo gæti jeg máski gert mjer
dálítið meira gagn, því jeg get ekki
hengt það allt upp á minnið, nema
með svo löngum fúna?; sendu mjer nú einn
af púkum þínum til að hjálpa mjer.
Ef þú vilt sjá senu milli Ógautan
Fætters og prestsins í Hruna, sém jeg hef gert
nýlega, þá farðu til Jóns prests Bjarnasonar
jeg hef sent honum afskrift af henni, því
hún er að nokkru leyti hkevf?. með færi. En
hvað dugar að tala um það ?????????
hefur, annaðhvort af reynsluleysi eða
heimsku engan smekk fyrir því er ót-?
isna. Nóg um það, en Danzinn í Hruna
verður að liggja lengi á hyllunni
Mikið má jeg þakka þjer búninga þá,
sem jeg hef sjeð, jeg ætlaði að segja þá sem þú ritaðir
mjer um, það er ómissandi að vita það, en því
er nú ver, að maður hefur ekki hjer á forngripasafninu
útklædda menn frá öllum öldum, eins og til d.
riddarann frá Reformationarinnar? byrjum
þó það gæti orðið einhver galli á þess háttar, þá
væri það alveg ómissandi, til þess að gefa mönn-
um hugmynd. – Overflæðisk hugmynd er betri
en ekkert.

bls. 3
Þú ættir að leiðbeina mjer með það, hvernig
jeg ætti að studiera forngripasafnið, því að það
máttu vita, eins vel, og sá sem veit bezt. Sturl-
ungu hef jeg því miður ekki tíma til að lesa um
leið, ???? verð að bjargast við það, sem jeg gerði
áður en jeg lagðist í mislingunum, því nú verð
jeg að fara að leggja mig eftir Filosophíunni
til þess að fá ekki 0 í vor, og það er svo tafsamt
þó maður geri ekki meira, en sækja fyrirlestra
og skrifa þá, því helvítis haskólakennslan
er svo ópraktísa?, þó hún sje vísindaleg, eru
mennirnir hjer? lærðir.
Tvennt vil jeg að þú skrifir mjer helst
10 hvort það er satt að biskupinn komi á Jörund-
arkneipuna?, og í öðru lagi eitthvert gott ráð
ti lað studiera Fgr.safnið hjerna á praktiskasta
máta, - jeg kem náttúrlega á öll hin söfnin.
Jeg bið að heilsa Eiríki Briem mjög vel
og innilega, hann ætti að skrifa mjer, ef hann hefði
tíma til, - en hafi hann ekki tíma, þá láti hann
mig vita það, t.d. m. í bjefi þínu
Jeg verð nú sjálfsagt búinn að lesa grein-
ina þína í Fjelagsritunum um búningana þegar
jeg fæ bjefið þitt aftur, það dugar ekki annað en
gera eitthvað. Eins og jeg hef margtekið upp, þá er
vest að vera svona vitlaus eins og jeg er. það er
satt! Steinöldinni á fgrsafninu sleppi jeg nærri
því alveg, nema þú hótir mjer rasskellingu.

bls. 4
Frjettir skrifa jeg engar, jeg hata allar frjettir, og
þó langaði mig kannski til að segja þjer kvernig
dönsk blöð tala um Republikina á Spáni, það lýsir
takmörkuðum skoðunum, það er nú ekki þar fyrir
guðspjallið, já Republikin er vitlaus, en maður verð-
ur að varast eins og sjálfan Fætter að tala svo
heimskul. sem þeir, sem aldrei geta haft hugmynd
um Republik. – Vel á minnst, jeg hef, sjeð Fætter
leikinn hjer í Robert de Normandic Sehram
ljek hann, og þótti mjer ekki svo galið, kvenfólkið
í kringum mig var dauðhrætt við hann. Það
versta var að hann mátti fara aleinn niður í
bústað sinn, jeg er ekkert á móti því, að hann
fái eitt, eins og hver annar.
Viðkomandi Nr. er ártalið prentvilla
1871 f. 1801. Guðrún segir „að Margrjet hafi mætt
sjer í göngunum“, en af því Margrjet einmitt ekki
hefur komið inn, þá á áhorfandi að skilja það, að
Áslaug hefur mætt henni í göngunum, en verið í líki
Margrjetar (sbr. mörg dæmi í ísl þjóðsögum) Kl.? Áslaugar
er í framsýn hann er í Bagrunden en þarf ekki að vera
langt frá og getur verið fyrir ofan bæinn, þó bærinn
sje til annarar handar á leiksv. það heyrist enginn
segja neitt þegar Jón sjezt fara brott, hann getur verið
rekinn brott, þó hann sje ekki farinn út. 3Aet?
situr allt inni við spil. Hvar situr sveitafólk við spil?
raunalegast í baðstofunni. – Er nú ekki sumt af þessu
satt? Jæja lifðu sem bezt, og segðu mjer eitthvað
um Hrútana í Hruna! Lifðu vel!
Á Garði – þ. 5 í Góu - 1873
þinn
Indriði Einarsson
(ATH. 28. febrúar 1873? Fyrsti í góu þetta ár virðist vera sunnudagurinn 23. febrúar. EÓA)

Lbs 1464 4to, Garði 14. apríl 1874

bls. 1
Góði vinur minn!
mikið segist þjer þá seinast; jeg þakka tilskrifið, með Devoration-
irnar þínar, búningana og vopnin hef jeg víst góða ástæðu
til að vera nægður með; þú skalt ekki hugsa um að fá þá
til að taka af sér myndir í búningum, ef þeir ekki vilja;
það byggir enginn land með nauðugu fólki. Eiginlega
hef jeg æfinlega mest gagn af brjefunum þínum, og jeg
þakka þjer fyrir marga púnkta seinast jeg get fallist
á margt; ekki get jeg nú samt sagt um það að láta
Hellismann byrja á Hólum, ætlu skólapiltarnir yrðu
svo interessant? já jeg veit ekki.
Jeg hef verið að skoða blöðin og við að lesa þau
hef jeg aldrei fundið að nú er einum sannleika meira
til í heiminum, nefninl. síðan að „Son og Sen.“ var
skrifað í „Tíman“. það er svo satt þó það sje klúrt.
Jeg eignaðist páskafrí, sem jeg gaf mjer sjálfur,
og hjelt því í nokkra daga. Jeg tók „Danzinn í Hruna“
alveg óvart fyrir. Jeg ætlaði eiginleg aað gjöra allt annað
og kom honum feti framar við eina breytingu, sem
jeg gjörði, að steypa tveim persónum saman í eitt. Nú
get jeg líka sagt þjer hvernig hann verður um sig. Hann
er ? Aktar eitthvað 23 Scenubreytingar, það er ómögulegt

bls. 2
að komast af með lítið efnið er dreipt og víða um að fara
jeg ætla að skifta í Colómus og sýna þjer hvernig er.
I Sýning II Sýning III Sýning IV Sýning V Sýning
1 sena Skógur 1. Stofa í Hruna (I.3) 1. Heiði 1. Í Hruna (I.3) 1. Kyrkjan í Hruna
2.se. Kyrkjan í Hruna 2. Kofi í Bergskyl? 2. Skógur (I.1) 2. Baðstofa (II.4) 2. Stofa (I.3)
3.sc. Stofa í Hruna 3. Skógur (I.1) 3. Stofa í Hr. (I.3) 3. Baðstofa 3. Se I,2.
4.sc. Rjóður í skógi 4. Baðstofa. 4 Jarðhús í Hr. 4. Kyrkja V,1
5 Stofa í Hr (I,3) 5. Kyrkja I,2
6 Kyrkjugarðurinn (I,2)
Baðstofa og margt til maður þyrfti decórationir, ???????????????????
????? I.1. Skóg. 2. Kyrkjugarðinn, 3 Kofan í Bergshyl (sem mætti
kannski breyta, 4 Heiði, 5 Jarðhúsið 6 Kyrkjan í Hruna. Þið
fáið samt ekki Danzinn í Hruna að ári, jeg vildi vanda
hann,- og jeg kemst heldur ekki yfir allt í einu, æ jeg
er blessað barn ónýtur og vitlaus.
Jeg ætlaði sem sagt að gera annað í Páskafríinu
mínu, og ætlaði að hafa það tilbúið handa ykkur í haust,
en jeg gat ekki, af því jeg fjekk gott ??? í Danzinum
hætt við að skrifa það niður svo hitt fórst fyrir. Nú má það
vera undir sumrinu og því hvað jeg er upplagður, hvort
jeg get orðið búinn með hitt, jeg nefni ekki nafnið, því
jeg er farinn að leika hinn þögla í því tilliti. Get-
ur þú annars lesið þetta. Það er nú annars ekki þar-
fyrir að þið getið vel leikið, þó jeg sendi ekki neitt hvar
leggur Moliere út fyrir ykkur? það veit jeg ekki segðu
mjer það. Er hann lagður út í bundnum stíl?

bls. 3
Segðu mjer eitt góði málari minn, hvað heldur
þú að það kostaði að þú byggir til skjöld
í fullri stærð, og málaður á fálki í blátt
skjöldurinn ætti að vera úr trje, eða að minnsta kosti
löndin öll, og yfirdreginn með ljereftinu, sem málað
væri á. Jeg held þú skiljir mig, hvað kostaði hann
heldur þú?
það liggur annars nógu vel á mjer í kvöld, eg er
það mest af því að mjer var gefinn Cigarakassi, jeg hef
hjer dálítinn dreng, sem jeg kenni ýmislegt, og þegar hann
kom í kvöld, þá gaf hann mjer Cigarakassa og sagði
það væri sending frá foreldrunum sínum. þú ættir
annars að koma hjer, jeg skyldi bjóða þjer kjaptæði,
Cigar, bjór eða toddy, og svo náttúrlega mat, en hvaða
gagn er að því, þegar hann er ekki íslenzkur.
Jeg lifi annars ekki svo slæmi lífi, við höldum
skylmingakennara hjer á Garði og jeg læri ólmur hjá honum,
Sund-sæsonen er ekki komin enn. BjBrjefa skriftirn-
ar ætla einungis að klára mig jeg hef ekki litið í
bók í hálfan þriðja dag, að öðru leyti er jeg góður,
„nisi qvam þitvita molesta est,“ þú ert æfinlega
með í latínunni elska, ef jeg man rjett. Guðbrandr
Vigfusson er kominn til Hafnar, og það er víst til að
gefa út Sturlungu, ætli hún verði nú ekki komin
fyrr út en Njála frænda míns. Guðbrandur
er duglegur. - - -

bls. 4
Jeg fyrir mitt leyti get þó engu lofað í tilliti
til þess, að senda ykkur eitthvað vegna þess sem jeg sagði
jeg hefði ekki á móti að þú segðir mjer eitthvað um
uðs möguleikana til að leika að vetri. jeg get
í rauninni hvenær sem vera skal sett mig niður og skrifað
Scenu, en jeg vil ekki gera nema það sem jeg ætli að skrifa
um alveg æði innan í mjer, annars verður það engin
fegurð, það verður ekki neitt, því miður hef jeg of oft brotið
þá góðu reglu. Fyrst þegar sorg og gleði vaknar þess sem mað
ur býr til vaknar í manni, og brýst um eins og æðandi hafrót
maður sjer ekki heyrir ekki nema það, finn ekki til neins
nema þess, þá er maður fær, og það sem maður gerir svoleiðis
ætti maður helst að láta standa. amen.
Jeg þakka þjer þitt góða brjef síðast og vil biðja
þig hafir þú ekki mjög mikið að gera að skrifa mjer
næst. Jeg bið að heilsa Eiríki Briem, og óska honum
til hamingju.
Líði þjer ávallt vel þess óskar
þinn einlægi!
Indriði Einarsson

Lbs 1464 4to, Garði 15. ágúst 1874

bls. 1
Góði vinur
Björn Magnússon óskar þjer gú foravi-??
elsi! jeg veit ekki hvers vegna, en það er þó
satt að hann bað mig að skrifa þessa – jeg þakka
bjef skrifað fyrir skömmu.
jeg skrifa ekki langt nje breitt þetta
skifti; telegram hefur þó komið hingað frá Kauf-
mann, og segir það að 2000 manna eða fleiri hefi
verið á þingvelli. 1000 ára hátíðin hafi að öllu
leyti lukkast vel, og allir hafi verið háánægðir,
ball hafi verið í Rvík, og gengið glimrandi etc.
Telegrammið er ekki lengra. En svo lítur út af
þessu sem Kaufmann ætli að skrifa vel um
um okkur, og það er í rauninni gott við sjáum
nú síðar.
Af mjer er fátt að segja nema jeg lifi dável
jeg hef dálítið verið kynnst Gröndal í sumar, og
haft að mörgu leyti gaman af, já ef ekki gott.
Formi Gröndals er jeg ekki hrifinn af. Sleppum því!
Við hjeldum hjer þjóðhátíð, og má lesa af henni í blöðum
Fehtrel.? Berl. Dagstelegr. Ekki var jeg þar.

bls. 2
þeir gerðu þann fjanda að útiloka
allt kvennfólk. þær urðu reiðar við þá,
og svo til að bæta úr þessu, þá safnaði
jeg svo kvennfólkinu saman öllu sem jeg gat,
og arrangeraði skógastrin? fyrir það sama
dag. (þ. 7. Ág) Svo fjekk jeg Eirík Jónsson, og
Benedikt Gröndal til að fara með mjer, og Ágarrd?
sýslumann að vestan. Við skemmtum okkur vel.
og þar sem við komum fram þá var flaggað
fyrir okkur, af því íslenzki kvennbúningur-
inn þekktist í förinni. þar var góð gleði og rauðar
ræður um kveldið.
þetta sinn sendi jeg víst ekkert til að
leika, jeg hef haft sumarfrí reyndar, en jeg hef varið
því mestu til að kynna mjer íslenzku verzlun-
ina til botns, eða svo langt sem jeg komst,
jeg hef skrifað sumt af því hjá mjer sumt
er óunnið. þegar jeg tek frá þessa viku, þá er
jeg nokkurn veginn ánægður með ???
af fríinu mínu. Jeg má ekki yrkja mikið því
jeg þyrfti svo mikið að flýta mjer að ???borðinu
að jeg þykist ekki koma þar nógu snemma.

bls. 3
Mitt studium er elskulegt, jeg get ekki
nógsamlega þakkað lukkunni fyrir að jeg hef valið
það, annaðhvort það náttúrufræði eða ekkert,
náttúrufræði og pólitík eru þau einu vísindi
sem nokkuð duga, undir hið síðara heyra öll sam-
fundsspursmál, og það sem ekki heyrir undir ann-
að hvert þessara er einskisvert.
Nú sendi jeg ykkur víst ekkert, jeg hef lítið
gert í þá stefnu langan tíma. jeg hef hugsað og
hugsað lýriskur er jeg ekki. Tistramskvæði er falleg
poesie? makalaus, jú dæmalaus, jeg hef abonnerats?
uppá „þjóðólf“ það verður víst ????? rit
við hliðina á pólitík, ekki ætla jeg að skrifa mikið
í blöð, jeg er ekki laginn á stuttar ritgjörðir, jeg
vil líka helzt leyta sannleikans sem mest, og sann-
leikurinn bogerar? svo sjaldan í leiðandi arti-
kulum. – Danzinn í Hruna vildi jeg vanda sem
mest, þó þá fari oft verr en illa, hann hefur ýmis
legt í grindinni, sem bendir fremur á fremur stórt
stykki að handlinger? til útfærslan er eða verður
kannski annað. jeg vil helzt pressa heila öld
??? kvöld??nna umgjörð. Hjer tala jeg um

bls. 4
hvað jeg vil, en ekki hvað jeg get. – jeg vil verða energ-
iskur og helzt koma mjer vel áfram Dramatürg
á að vera diplomats vera sem mestur dálítill
Bismarski? og kunna vel að lifa, haga seglum
eftir vindi, brúka þá árar, ef ekki er byrr. Frið-
rik Gíslason er kominn hingað frá Ameríku.
engan hlut segir hann þaðan góðan, Isl. þar
segir hann alla flesta á höfðinu, nú vill hann
helzt komast heim. Kristján Isfelt í Brasil. dáinn
Ljettir eru dollarar Páls Þorlakssonar í vasa Friðriks.
Ef jeg ætti margar óskir þá væri ein sú að
þú skrifaðir mjer um það hvort leikið verður nokk-
uð, þeir gera víst lítið annað en leggja út Hall? og
stýra svo þeir ljetta þeim valla byrðina sem vilja
bera á herðum sér nationala? scenu á Isl, eins og þú.
Ekki skal jeg segja hvort þið fáið margt frá mjer síðar
mig langar oft til að gera eitthvað en oftast verður
lítið úr, ja það er ekki lítil kunst að geta haldið
kjapti fyrir þann sem einhvern tíma hefur ort
eitthvað. það gildir einu hvort maðurinn er gott
skáld, rímnaskáld, leirskáld, salmaskáld, það geta
menn ekki.

bls. 5
Mig langar til að segja eitthvað meira,
jeg hef verið að ganga um málverkasafnið
hjerna, og fundið margt nýtt, sem jeg ekki
hef tekið eftir áður. þú mátt nú ekki hrækja á mig
þó jeg tali um málaralist, jeg treysti þjer til að leið-
rjetta mig, ef jeg spauga. – Rassskellingar þarf jeg
ekki jeg er svo gamall orðinn. Jeg verð að segja það
að engir menn þykja mjer eins og Hollendingar.
það eru tvö málverk frá hendi ins hollenska
skóla sem jeg hef alveg forgapað mig í þessu
seinustu daga. – þú mannst sjálfsagt eftir öðru
því það er eftir Rembrandt það er Kristur
í Emaus. Hann situr þann alvarlegur er hann
og það er meira en raunalegt. Maðurinn er það
er auðsjeð nýkominn upp úr gröfinni, loftið í
herberginu er svo þykkt að ljósið, sem konan kem-
ur inn með lýsir ekki frá sjer. mjer fannst jeg
finna nálykt þegar jeg var búinn að standa fyrir
framan málverkið litla stund. Og postularnir þetta
eru úttaugaðir vinnumenn, báðir sýnast þeir að vera
þreyttir af dagvinn? sínum?
Annað málverk er þar ?????????

bls. 6
sem a nýmaterialistiskri opfattelska skar-
ar framúr hinu. María mey situr undir
Kristi, Kristur er í reyfum og er vafinn í eitt-
hvað hvítt og gróft tói, ekkert nema höfuðið stend-
ur útúr, og utanum reyfana er vafið rauðum bönd
hugsaðu þjer rauðar gjarðir á hvítri 2 potta tunnu
með barnshöfði uppúr. það er verið að bera þeim
gjafir. Jósef kallinn situr hjá Maríu sinni bendir
með annari hendinni hálfbrosleitur á barnið, svona
eins og hann vilji segja „jeg á nú ekki mikið í hon-
um reyndar.“ en hinni hendinni styrðu hann
á kunniglega milli hornan á með?skjöldóttum tarfi
naktinn og honum kemur svo vel saman, að það
er eins og þeir hafi verið aldir upp í sama básn-
um f. g tarfurinn. Lengra burtu sjest ???????
fyrir framan Jósef standa tveir hjarðmenn það
eru lurapiltar, feitir heimskul. og letilegir í lima-
burði og hafa kiði á milli sín til að gefa þeim
kiðið horfir ósköp politik á Hrangan. Til vinstri
eru tvær griðkur af egta hollenzku kneipasta
eldabuskublóði, þær hafa komið með körfu með
????????? og ???? er á öðru ???????, hefur brotið

bls. 7
upp um sig, og er að draga vinda hálsinn á einni
hænunni, María er svona heldur feitur Ma-
donnutypur heldur annarri hendinni á bjóst-
inu af móðurlegri ást styður strángann með
hinni, en gefur þó feigu hænunni glott horn-
augu. – Henni þykir góð hænsnasteik hugs-
aði sá sem ritar þessar línur, þegar hann sá það.
Mjer þykir svo vænt um þetta málverk, að jeg
gleymi því víst aldrei, - það er svo sem 12 þuml.
langt 12 á breidd.
Skrifaðu mjer hvort leikið verður,
allar þessháttar tilraunir interessa mig mjög,
þó jeg ekki geti með stutt það í ár með neinu
verki frá eigin hendi – þú veizt að jeg legg aldrei út.
Kongsæmuerue? væri reyndar gaman að þýða, og
það mætti gera það án mikillar fyrirhafnar en
þau eru víst nokkuð stór á svo fáum fjölum,
sem heima. ---
Jeg elska þig ósköp nú sem endra
nær og segi svo
optime vale!
Indriði Einarsson

Gæði handrits:
Athugasemdir: Ath staðarheiti
Skönnuð mynd: handrit.is

Skráð af:: Elsa Ósk Alfreðsdóttir
Dagsetning:Júlí til Ágúst 2011

Sjá einnig

Skýringar

Tilvísanir

Tenglar