Munur á milli breytinga „Ritgerð (SG-05-14) Samtíningur um böð og sund“
(→bls. 1) |
|||
(4 millibreytingar ekki sýndar frá 2 notendum) | |||
Lína 1: | Lína 1: | ||
− | * '''Handrit''': | + | * '''Handrit''': SG:05:14 Samtíningur um böð og sund |
* '''Safn''': [http://www.thjodminjasafn.is Þjóðminjasafn Íslands] | * '''Safn''': [http://www.thjodminjasafn.is Þjóðminjasafn Íslands] | ||
* '''Dagsetning''': XXX | * '''Dagsetning''': XXX | ||
---- | ---- | ||
− | * '''Lykilorð''': | + | * '''Lykilorð''': Baðmenning, orðsifjar, laugar, sund, kristnitaka |
* '''Efni''': Minnispunktar Sigurðar úr fornsögunum um böð og sund. | * '''Efni''': Minnispunktar Sigurðar úr fornsögunum um böð og sund. | ||
− | * '''Nöfn tilgreind''': | + | * '''Nöfn tilgreind''': Guðmundur, Ryndill, Einar Helgason, Einar Þorgilsson, Ólafur Helgi, Hákon gamli, Einar Ormsson, Þórður Bjarnarson, Þorgrímur Þórarinsson |
---- | ---- | ||
==Samtíningur um böð og sund== | ==Samtíningur um böð og sund== | ||
Lína 15: | Lína 15: | ||
<br/>næst leikum <u>böð</u> | <br/>næst leikum <u>böð</u> | ||
<br/> (Guðm segir við Ryndil.) | <br/> (Guðm segir við Ryndil.) | ||
− | <br/> [[ | + | <br/> [[Heimildir Sigurðar málara | Ljósv. 57]] „ eða þikir þér nokkuð |
<br/>hægra <sup> að ríða </sup> með til laugar um daga„ | <br/>hægra <sup> að ríða </sup> með til laugar um daga„ | ||
− | <br/>menn opt hjá sælíngs dals laug [[ | + | <br/>menn opt hjá sælíngs dals laug [[Heimildir Sigurðar málara | Læxd |
<br/>Sturlúnga I 64]] dubl við laug <del>og víðar þá sömu</del> | <br/>Sturlúnga I 64]] dubl við laug <del>og víðar þá sömu</del> | ||
<br/>sinti á Laxdæla ia enn men <sup> vildu ei </sup><del>hveinka | <br/>sinti á Laxdæla ia enn men <sup> vildu ei </sup><del>hveinka | ||
Lína 24: | Lína 24: | ||
<br/>skirðir í Reykja laugi Laugardal, enn vestan | <br/>skirðir í Reykja laugi Laugardal, enn vestan | ||
<br/>menn í Reykjalaug í síðri Reykjadal | <br/>menn í Reykjalaug í síðri Reykjadal | ||
− | <br/>[[ | + | <br/>[[Heimildir Sigurðar málara | kristni saga 25]]. [1 Sjá hér að neðan] |
<br/> | <br/> | ||
− | <br/>Laugur [[ | + | <br/>Laugur [[Heimildir Sigurðar málara | þorðar saga]] kvæði |
<br/> | <br/> | ||
− | <br/>[[ | + | <br/>[[Heimildir Sigurðar málara | Ljósvetn]] |
<br/> | <br/> | ||
− | <br/>[[ | + | <br/>[[Heimildir Sigurðar málara | Sturl I 75]] segir að menn af klæddust og |
<br/>fóru i laug hjá Laugum í Sælíngsdal? | <br/>fóru i laug hjá Laugum í Sælíngsdal? | ||
− | <br/>[[ | + | <br/>[[Heimildir Sigurðar málara | Sturl I 80]] segir að þeir Einar Helgason |
<br/>fóru opt til (Sælingsdalslaugar) <u>um veturinn</u> | <br/>fóru opt til (Sælingsdalslaugar) <u>um veturinn</u> | ||
<br/>við fimta og sjötta mann 1171 og þeir | <br/>við fimta og sjötta mann 1171 og þeir | ||
Lína 40: | Lína 40: | ||
<br/> | <br/> | ||
<br/>Sturlusinir fóru til Sælingsdalslaûgar | <br/>Sturlusinir fóru til Sælingsdalslaûgar | ||
− | <br/>[[ | + | <br/>[[Heimildir Sigurðar málara | Sturl 3þ. l95]] og moður þeirra Guðny |
<br/> | <br/> | ||
− | <br/>Snorri sturl satí laug [[ | + | <br/>Snorri sturl satí laug [[Heimildir Sigurðar málara | Sturl 4þ.98]] |
<br/>i Reyklolti [sic] ogvoru varð menn við 1228 | <br/>i Reyklolti [sic] ogvoru varð menn við 1228 | ||
<br/> | <br/> | ||
− | <br/>[[ | + | <br/>[[Heimildir Sigurðar málara | Sturl 5 þátt bls. 117]]. maður í lin klæðum |
<br/>og bað kapu er hann kom úr bæði <u>heitu</u> | <br/>og bað kapu er hann kom úr bæði <u>heitu</u> | ||
− | <br/>[[ | + | <br/>[[Heimildir Sigurðar málara | 5þall [sic] 132]] talað um ferð Sauðfellinga |
<br/>til lauga i dali upp. | <br/>til lauga i dali upp. | ||
− | <br/>[[ | + | <br/>[[Heimildir Sigurðar málara | Sturlúnga 7-25]] ofn í bað stofu þar er |
<br/><sup>men</sup> svafu i og afklæddust eptir að þeir | <br/><sup>men</sup> svafu i og afklæddust eptir að þeir | ||
<br/>höfðu legið i fönn. <u>1242</u> | <br/>höfðu legið i fönn. <u>1242</u> | ||
− | <br/>heit bað stofa [[ | + | <br/>heit bað stofa [[Heimildir Sigurðar málara | 7. 102. sturl.]] |
<br/> | <br/> | ||
− | <br/>[[ | + | <br/>[[Heimildir Sigurðar málara | 8þ. þorgils]] niður til Hnýsu hvols laugardagar |
<br/>að <u>skem ta sér</u> og menn hans <u>1253</u> | <br/>að <u>skem ta sér</u> og menn hans <u>1253</u> | ||
<br/>og dubla við konu <ref>[ath! óskýr skrift]</ref>. | <br/>og dubla við konu <ref>[ath! óskýr skrift]</ref>. | ||
<br/> | <br/> | ||
<br/>[Eftirfarandi athugasemd var strikuð út með bláum blýanti. Númeramerkt hér:] | <br/>[Eftirfarandi athugasemd var strikuð út með bláum blýanti. Númeramerkt hér:] | ||
− | <br/><del><u>Laugar = heit böð sést af | + | <br/>[1] <del><u>Laugar = heit böð sést af |
<br/>nafninu | <br/>nafninu | ||
− | <br/>= hafa þeir haft kerlaug | + | <br/>= hafa þeir haft kerlaug |
− | <br/>ar</u> | + | <br/>ar</u></del> |
===bls. 2=== | ===bls. 2=== | ||
Lína 68: | Lína 68: | ||
<br/> | <br/> | ||
<br/>lang eldar 1252 | <br/>lang eldar 1252 | ||
− | <br/>kérlaugar ornar er það vóð yfir [[ | + | <br/>kérlaugar ornar er það vóð yfir [[Heimildir Sigurðar málara | Edda]] |
− | <br/>kér laugar [[ | + | <br/>kér laugar [[Heimildir Sigurðar málara | Jons víkíng asaga]] = (<u>baldorinn</u><ref>[ath! óskýr skrift]</ref>[1. Sjá hér að neðan] |
<br/>og víðar Kötlu draumur | <br/>og víðar Kötlu draumur | ||
− | <br/>[[ | + | <br/>[[Heimildir Sigurðar málara | Bjarnar saga Hit.]] |
− | <br/>og [[ | + | <br/>og [[Heimildir Sigurðar málara | <u>olafs helga</u>]] } |
<br/>þar og heit <sup>vass</sup> böð á <u>Sturlu Reykjum</u>, <u>Baðstofu hver </u>Svitaboð | <br/>þar og heit <sup>vass</sup> böð á <u>Sturlu Reykjum</u>, <u>Baðstofu hver </u>Svitaboð | ||
<br/> <u>súðalauinn</u><ref>[ath! óskýr skrift]</ref> | <br/> <u>súðalauinn</u><ref>[ath! óskýr skrift]</ref> | ||
<br/><del>heitboð að eg held Olafssaga</del> helga og þurheit= <u>tpidorinn</u><ref>[ath! óskýr skrift]</ref> | <br/><del>heitboð að eg held Olafssaga</del> helga og þurheit= <u>tpidorinn</u><ref>[ath! óskýr skrift]</ref> | ||
− | <br/><del>Bjarnar Saga hitdalok.</del> sjá [[ | + | <br/><del>Bjarnar Saga hitdalok.</del> sjá [[Heimildir Sigurðar málara | Sigvalda jarll |
<br/>bisk. 211]] konur fara í laug frá Víðimýri | <br/>bisk. 211]] konur fara í laug frá Víðimýri | ||
<br/>í ofærð og frost enda er þar talað um II II II [2] | <br/>í ofærð og frost enda er þar talað um II II II [2] | ||
Lína 86: | Lína 86: | ||
<br/>af klæddust menn i annari þær voru | <br/>af klæddust menn i annari þær voru | ||
<br/>nógar fyrir 50 mans hver um sig | <br/>nógar fyrir 50 mans hver um sig | ||
− | <br/>[[ | + | <br/>[[Heimildir Sigurðar málara | sturl. 5p. 150]] dyr millibað stofu og |
<br/>el d húss í Alviðru. líklega til NB | <br/>el d húss í Alviðru. líklega til NB | ||
<br/>bera það ann heitt vatn eða eld — | <br/>bera það ann heitt vatn eða eld — | ||
<br/>þeir Einar ormson og þorður Bjarn | <br/>þeir Einar ormson og þorður Bjarn | ||
<br/>ar son <del>fara</del> i Görðum fara í bað (Síjkotludraum) | <br/>ar son <del>fara</del> i Görðum fara í bað (Síjkotludraum) | ||
− | <br/>seint um kvöld. [[ | + | <br/>seint um kvöld. [[Heimildir Sigurðar málara | sturl 7. 24]] |
<br/> | <br/> | ||
− | <br/>[[ | + | <br/>[[Heimildir Sigurðar málara | VígaGlumss. bls 351]] segir að þorgrímr |
<br/>þór arinsson fór til Hrafnagils laugar | <br/>þór arinsson fór til Hrafnagils laugar | ||
<br/>og 6 hús kallar hans | <br/>og 6 hús kallar hans | ||
<br/> | <br/> | ||
<br/>margir menn að skemta sér við | <br/>margir menn að skemta sér við | ||
− | <br/>hrafna gilslaug [[ | + | <br/>hrafna gilslaug [[Heimildir Sigurðar málara | VígaGlums. 385]] |
− | <br/>laug [[ | + | <br/>laug [[Heimildir Sigurðar málara | Kjalnesíngasaga 424 |
− | <br/>bls 425]] Kollafjarðar laug (dupl) [[ | + | <br/>bls 425]] Kollafjarðar laug (dupl) [[Heimildir Sigurðar málara | þorðarsaga]] dubl <ref>[Hér skrifar Sigurður dupl og dubl sem er dæmigert fyrir hans réttritun sem <br/>er mjög á reiki. Þetta er líklega stitting á duplikat eða duplicatum.</ref> |
<br/> | <br/> | ||
<br/>[Eftirfarandi athugasemdir eru á hægri spássíu númeramerkt hér]: | <br/>[Eftirfarandi athugasemdir eru á hægri spássíu númeramerkt hér]: | ||
Lína 115: | Lína 115: | ||
===bls. 3=== | ===bls. 3=== | ||
<br/>[bakhlið] | <br/>[bakhlið] | ||
− | <br/>[[ | + | <br/>[[Heimildir Sigurðar málara | Ljósv 64 bls]] |
<br/>1 „Ryndill hafði skir ok mat aðist | <br/>1 „Ryndill hafði skir ok mat aðist | ||
<br/> skjótt því skivið var þunt„ NB | <br/> skjótt því skivið var þunt„ NB | ||
Lína 124: | Lína 124: | ||
<br/>í vina fagnaði„ | <br/>í vina fagnaði„ | ||
<br/> | <br/> | ||
− | <br/>3 [[ | + | <br/>3 [[Heimildir Sigurðar málara | fostbræðra saga]] |
<br/> | <br/> | ||
− | <br/>4. [[ | + | <br/>4. [[Heimildir Sigurðar málara | Egilssaga]] |
− | <br/>5 [[ | + | <br/>5 [[Heimildir Sigurðar málara | Grettiss saga]] sannar ekkert |
<br/> | <br/> | ||
− | <br/><b>[[ | + | <br/><b>[[Heimildir Sigurðar málara | Eyrbiggja 88]] Skírogoslurað |
<br/>Helgafell</b> hjá Snorra | <br/>Helgafell</b> hjá Snorra | ||
<br/> | <br/> | ||
Lína 141: | Lína 141: | ||
<br/> | <br/> | ||
<br/>Stym bauð þeim í baðið að kvíla sig | <br/>Stym bauð þeim í baðið að kvíla sig | ||
− | <br/>sjá [[ | + | <br/>sjá [[Heimildir Sigurðar málara | Sturl]] |
<br/> | <br/> | ||
<br/>„var þá gefið svá hiett að ber serkirn | <br/>„var þá gefið svá hiett að ber serkirn |
Núverandi breyting frá og með 26. júlí 2012 kl. 10:43
- Handrit: SG:05:14 Samtíningur um böð og sund
- Safn: Þjóðminjasafn Íslands
- Dagsetning: XXX
- Lykilorð: Baðmenning, orðsifjar, laugar, sund, kristnitaka
- Efni: Minnispunktar Sigurðar úr fornsögunum um böð og sund.
- Nöfn tilgreind: Guðmundur, Ryndill, Einar Helgason, Einar Þorgilsson, Ólafur Helgi, Hákon gamli, Einar Ormsson, Þórður Bjarnarson, Þorgrímur Þórarinsson
Samtíningur um böð og sund
- Texti:
bls. 1
aðal skemtun
næst leikum böð
(Guðm segir við Ryndil.)
Ljósv. 57 „ eða þikir þér nokkuð
hægra að ríða með til laugar um daga„
menn opt hjá sælíngs dals laug Læxd
Sturlúnga I 64 dubl við laug og víðar þá sömu
sinti á Laxdæla ia enn men vildu ei hveinka
í kalt vatn þá kristni
úr við að fara
var lög tekinn, Norð lendingar vóru
skirðir í Reykja laugi Laugardal, enn vestan
menn í Reykjalaug í síðri Reykjadal
kristni saga 25. [1 Sjá hér að neðan]
Laugur þorðar saga kvæði
Ljósvetn
Sturl I 75 segir að menn af klæddust og
fóru i laug hjá Laugum í Sælíngsdal?
Sturl I 80 segir að þeir Einar Helgason
fóru opt til (Sælingsdalslaugar) um veturinn
við fimta og sjötta mann 1171 og þeir
Hvams verjar nær 30 fóru til söm laugar
og Einar þor gilsson með 30 menn
(hafa haft Skili yfir sér.)
Sturlusinir fóru til Sælingsdalslaûgar
Sturl 3þ. l95 og moður þeirra Guðny
Snorri sturl satí laug Sturl 4þ.98
i Reyklolti [sic] ogvoru varð menn við 1228
Sturl 5 þátt bls. 117. maður í lin klæðum
og bað kapu er hann kom úr bæði heitu
5þall [sic] 132 talað um ferð Sauðfellinga
til lauga i dali upp.
Sturlúnga 7-25 ofn í bað stofu þar er
men svafu i og afklæddust eptir að þeir
höfðu legið i fönn. 1242
heit bað stofa 7. 102. sturl.
8þ. þorgils niður til Hnýsu hvols laugardagar
að skem ta sér og menn hans 1253
og dubla við konu <ref>[ath! óskýr skrift]</ref>.
[Eftirfarandi athugasemd var strikuð út með bláum blýanti. Númeramerkt hér:]
[1] Laugar = heit böð sést af
nafninu
= hafa þeir haft kerlaug
ar
bls. 2
[opna]
lang eldar 1252
kérlaugar ornar er það vóð yfir Edda
kér laugar Jons víkíng asaga = (baldorinn<ref>[ath! óskýr skrift]</ref>[1. Sjá hér að neðan]
og víðar Kötlu draumur
Bjarnar saga Hit.
og olafs helga }
þar og heit vass böð á Sturlu Reykjum, Baðstofu hver Svitaboð
súðalauinn<ref>[ath! óskýr skrift]</ref>
heitboð að eg held Olafssaga helga og þurheit= tpidorinn<ref>[ath! óskýr skrift]</ref>
Bjarnar Saga hitdalok. sjá Sigvalda jarll
bisk. 211 konur fara í laug frá Víðimýri
í ofærð og frost enda er þar talað um II II II [2]
laugar hús (a dogum Kolbeins) (er Snauðir menn lelusti?[sic])
bisk<ref>[ath! óskýr skrift]</ref> 536 arms svín fellíngar var í baði í
baðstofu sem var úti hús
bisk<ref>[ath! óskýr skrift]</ref> 632,2 bað stofur Hakonar gamla
af klæddust menn i annari þær voru
nógar fyrir 50 mans hver um sig
sturl. 5p. 150 dyr millibað stofu og
el d húss í Alviðru. líklega til NB
bera það ann heitt vatn eða eld —
þeir Einar ormson og þorður Bjarn
ar son fara i Görðum fara í bað (Síjkotludraum)
seint um kvöld. sturl 7. 24
VígaGlumss. bls 351 segir að þorgrímr
þór arinsson fór til Hrafnagils laugar
og 6 hús kallar hans
margir menn að skemta sér við
hrafna gilslaug VígaGlums. 385
laug Kjalnesíngasaga 424
bls 425 Kollafjarðar laug (dupl) þorðarsaga dubl <ref>[Hér skrifar Sigurður dupl og dubl sem er dæmigert fyrir hans réttritun sem
er mjög á reiki. Þetta er líklega stitting á duplikat eða duplicatum.</ref>
[Eftirfarandi athugasemdir eru á hægri spássíu númeramerkt hér]:
[1] baldorinn= heil vassboð þar af
að heitar vassuppsprettur kallast
laugar af kérlaugonum
[2] sinti á laxdæla (Baptisteríum)
og i anni við saur a saga
og indriða þáttaf llbreiðs<ref>[ath! óskýr skrift]</ref>
heming þattur
örrfar oddss.
menn
bls. 3
[bakhlið]
Ljósv 64 bls
1 „Ryndill hafði skir ok mat aðist
skjótt því skivið var þunt„ NB
Bjarnarsaga bls 53
2 „ostr ok skyr var at náttverði„ Bjorn spir
þorst. hvað hann kalli slikt...
Björn „enn ver köllum slíka vist
í vina fagnaði„
3 fostbræðra saga
4. Egilssaga
5 Grettiss saga sannar ekkert
Eyrbiggja 88 Skírogoslurað
Helgafell hjá Snorra
Kotlu draum ur kérlaug
aður han ur fóru að hátta
———————
„var gluggur yfir ofninum (ábaðstofunni)
svó at utan á matti géfa ok var
þol hús akaflega heitt„
Stym bauð þeim í baðið að kvíla sig
sjá Sturl
„var þá gefið svá hiett að ber serkirn
ir þoldu egi i baðinu„
(annað) síðann lét hann gefa utaná
baðit i glugg þann er yfir var
ofninum var þá baðið svo heitt etc.
- Gæði handrits:
- Athugasemdir: 21x26,8cm. Marg samanbrotið.
- Skönnuð mynd:
- Skráð af: Edda Björnsdóttir
- Dagsetning: 7. 2012
Sjá einnig
Skýringar
<references group="sk" />
Tilvísanir
<references />