Ritgerð (SG-05-21) Um níðgrein í Fædrelandet

• Handrit: SG:05:21 Um níðgrein í Fædrelandet
• Safn: Þjóðminjasafn Íslands
• Dagsetning: Sennilegast eftir 23. júlí 1866 og fyrir árslok 1867.

<ref group="sk"> Hér er vísað til nafnlausrar greinar ("Brev fra Reykjavik d. 28de August") sem birtist í Fædrelandet þann 12. október, 1865 (bls. 2-3) þar sem er veist að Jóni Sigurðssyni. Greinin var seinna þýdd og birtist í Norðanfara 23. júlí, 1866. Sigurður nefnir þá grein í upphafi.

Greinin er einnig rædd í Þjóðólfi 16.3.1866 (bls. 73 o.áfr.) Svipuð grein í Folkets avis frá sumrinu 1865 er einnig nefnd (bls. 74.)

Jón Sigurðsson birti 33 bls. smárit 1867 "Um Fjárhagsmálið og Meðferð Þess á Alþingi 1865" til að hrekja efni greinanna. Það segir hann innihalda svarbréf sem ritstjóri Fædrelandit hafi neitað að birta. </ref>

---

• Lykilorð: Folkets avis, Föðurlandið
• Efni: Reiðipistill til handa stúdentum í Kaupmannahöfn sem leggja Reykvíkingum orð í munn og setja sig þar að auki á háan stall gagnvart þeim.
• Nöfn tilgreind: Sveinki gamli Steinarsson, Grettir, Bergþóra gamla, Magnús gamli, Oddgeir.

---

Um níðgrein í Fædrelandet

• Texti:

bls. 1

Snæliga snuggir<ref>[Merking sagnarinnar að snugga er ma 'snuðra, hnusa, þefa eftir', sbr. orðin "snæliga snuggir"]</ref> kvaðu<ref>[<corr>kváðu</corr>]</ref> finnar
áttu andra<ref>[skíði]</ref> fala sagði forðum
Sveinki gamli Steinarsson firir liði Elfar
grimanna.<ref>[Elfar-grimar: þeir sem bjuggu í Elvarsýslu - Elvsyssel, Göta Elv) og máltækja sem hann og fylgdarmenn hans höfðu til svars þegar þeir voru að standa uppi í hárinu á sendimönnum Magnúsar konungs berfætts (Sigurði ullarband, Gilla bakrauf (!) og öðrum sem ekki virðist hafa mátt nefna. Sjá: sögu Magnúss konungs berfætts, 10. kafla. Þar er einnig mikið af búningalýsingum). „Snæliga snuggir, kváðu Finnar, áttu andra fala." (Máltæki sem Guðbrandur og Powell (1879) eigna "Sveinka"). (Ritsafn. Arnór Sigurjónsson gaf út. Reykjavík 1945, III:140).]</ref>

Faðir Norðann fara ^{og aðrir} hafa heldur enn ekki
latið drífa á oss ^Íslendinga þikkva örfa flaug það eru
eíngar ásta örfair. <ref group="sk"> Þýðingin á greininni Fædrelandet (12. okt. 1865, bls. 2-3) birtist í Norðanfara 23. júlí, 1866. </ref> heldur örfar etri sképtar <image>innsetningarmerki</image>[1]
sem^{þær eru} hönum hafa verið sendar frá höfn
þar^ogeru líkur þeim sem opt hafa þaðann
komið um^{drifiðá oss} langann aldur. þó að þær seu ekki
allar merktar eða gull reirðar eis og ör. Talna tóhu <ref>[ath! Óskýr skrift]</ref>þó
rónum<ref>[ath! Óskýr skrift]</ref> vér í hverjir skotið hafi
þeim flestum.
<image>strik til aðgreiningar</image>
nöfn þeirra
sumra__
klasúla með oddsgeir í halanum

[Ath! Eftirfarandi athugasemd var á vinstri spássíu]
[1]sem dreng
urinn
hvað í
Sturlungu

bls. 2v

Firrûm höfðu Íslendingar ^{í höfn} það
margt til að bera sem góðir menn
Íslendingar mûndu telja sér til agjætis
(þá var mörgu ^meir,ábóta vanl<ref>[<corr>ábótavant</corr>]</ref> hér heima enn
nú er) enda þoldu menn þá furð ann lega
þeirra að findni þó opt kjæmi það fram
með osvifni og hroka sem þeim er
lægið, af því að menn vissu að góðir
dreingir áttu ^opt. í hlút<ref>[<corr>í hlut</corr>]</ref>.
enn nú er al Það ein kendi þá
íslendinga þar að þeir hjeldu samann
eins og bræður og reindu með því að vega
á moti of riki Dana og sögðu vér
skul um allir halda hóp hvað
sem á dinur <image>innsetningarmerki</image>[1]
enn nú er öldinn önnur
en Nú er þeirra riki orðið í sjálfu sér
sundur þikt eins og riki djöfulsins
og hverninn mun það þá standast?
Eins og öllum er kunnugt þá hafa
margir af þeim heldri þar itra verið
sundur þikkir og jafn vel fjánmenn<ref>[<corr>fjandmenn</corr>]</ref>
niðri, enn nú hafa þeir tekið uppá
því sem áður hefir verið oþekt
meðal íslendinga þar og sem verður
mjög að skjérða á lit þeirra hjá oss

[ath! innskotssetning á vinstri spássíu. Númeramerkt hér:]
[1] þeir vissu og að fornu
Íslendingum þotti
það hin mesta skömm
er tveir sam lendir
deildu í útlöndum
eða skamma landi

bls. 3r

landsmönn um hjér heima. allra hels<ref>[<corr>helst</corr>]</ref> þegar þeir
þikjast svo heimsku lega hafðir yfir oss.
Eins og kunnugt er þá kom í sumar í Folkets
af vís grein sem er full af rógi skömum og
lígi um ^einnokkar besta mann sem aþreifan
legt er að Íslendingur í höfn hefir staðið
fyrir að saminn væri.
Nú ný lega hefir komið lik grein í
Föður landinu úr sömû átt og eru þarí
gérðar allar til raunir að níða og rægja
okkar bestu menn þar itra og ^{saklausa menn} her heima
við dom^{og það stefnu og ástæðu laust}. enn þessi grein hefir það sér til agætis fram ifir hina að hún er sögð að
vera skrifuð í Rvk. enn sem allir gêta
þreifað á að ekki gétur staðist bæði
vegna efnis og tíma.^{það skaust mörgum vís dómur}”skýst<ref>[ath! óskýr skrift]</ref> þeim mörgum vís dómur._{inn, er bitri vón er át„ sagði Grettir.}
ver Reykvíkíngar finnum oss skilt að
gjalda þeim þar ytra hæfi legt þakklæti
fyrir allar þessar guð gjörðir við oss.
því ef vér Rvíkingar og aðrir landsmenn
ekki ^nú vekdu<ref>[ath! óskýr skrift]</ref> þessa rettar mun um ver eingra
skamma svífírðingar reka sem Berdþora gamla sagði.

bls. 4

Ein kír í fjósi vill aðra jafn skítua<ref>[<corr>skítuga</corr>]</ref> ser
þeim þikir ekki nóg að þeir þar seu sundur þikkir
og fjandmen heldur vilja þeir naudga oss
til fjandskapar við sig en síst
er nein um of gott ilt.
Þegar men fara þar itra að leggja í vanda sinn
að skrifa okkur Reykvíkinga höfunda að
þeim greinum sem þeir sjálfir hafa<image>innsetningarmerki</image>[1]
fulla á stæðu til að skammast sín
fyrir þá er kominn tími til að hefja höndur á mótienn eru smamunir
og gamall bæjar bragur hjá þeim
oss er sagt að þeir gullhálsarnir þarna ítra
(séu farnir að líti lækka síg svo að þeir)
ætli að gérast Kaflúngur<ref>[ath! óskýr skrift]</ref> No2 og
vér búumst við við að þeir birtis með stafa
og skreppu með næsta póst skipi með Magnús
[2]gamla í brjósti fylkingar enn Oddgeir
í halanum sem á að gæta að að einginn
dragist aptur úr ^{af þessum [3]drengasæg} eins og þeir fyrir liðarnir
gérðu á stikla stöðum 1030 hvernig sem
á það er litið þá hafa þeir sagt oss strið á
[4]hendur vér segja með Black gamla
reísum vé fyrir vísa verum þungir kuflúngum

[ath! eftirfarandi innskotsetningar voru á vinstri spássíu. Númeramerktar hér.]:
[1] ríta og sem þeir
finna fulla a
[2]enda man ey í
af veilu að han
[3] oreinda [<corr>öreynda</corr>]
[4] sverrissaga kap 94.

---

• Gæði handrits:
• Athugasemdir: 1 blað 32,8x19,1cm. Skrifað á það saman brotið 16,6x19,1cm.
• Skönnuð mynd:

---

• Skráð af: Edda Björnsdóttir
• Dagsetning: 06. 2012

---

Sjá einnig

Sverrissaga kap 94.

Skýringar

<references group="sk" />

Tilvísanir

<references />