Ritgerð (SG05-19) Grein gegn Brasilíuferðum og Einari í Nesi

• Handrit: SG:05:19 Grein gegn Brasilíuferðum og Einari í Nesi
• Safn: Þjóðminjasafn Íslands
• Dagsetning: (?)

---

• Lykilorð:
• Efni: Um mikilvægi samstöðu um trúmál í landinu og hvernig undirrituðum Jóni Jónssyni í bæ þykjá ákveðnir menn vinna að sundrungu í samfélaginu.

„19. Grein gegn Brasilíuferðum og Einari í Nesi. 2 blöð. Virðist vera uppkast að blaðagrein. Undirskrifuð af Jóni Jónssyni í Bæ!". (Safn Sigurðar Guðmundssonar Aðfangabók Þjóðminjasafns Íslands, bls. 106, Sarpur 2015)

• Nöfn tilgreind: Jón Jónsson í Bæ, Einar Ásmundsson í Nesi, Sveinki gamli Steinarsson, Sigurður ullband og Gilli bakrauf, M. E., Hvamma Sturla

---

Texti

bls. 1

Sarpur: Menningarsögulegt gagnasafn – © Rekstrarfélag Sarps.

rastu sneið *[ath! óskýr skrift] 1

Putt Putt skömm handa! skitu

skítu refar í brunn karls.<ref group=“sk”>Sigurður vitnar í sama máltæki í SG:05:20 Gagnrýni á Gefn og Benedikt Gröndal</ref> heyr á firn ok endimi;

erm laus maðr [???] og af bak skirtan!

hvat boðar þú mér af löndum? ^x)

þettað sagði forðum Sveinki bondi Steinarsson

^umvið^{og um}þá frændr Sigurð ullband og Gilla bak

rauf og ^viðþann þriðja sem hafði verra nafn.<ref group=“sk”>Fornmanna sögur: eptir gömlum handritum, Kaupmannahöfn, 1832</ref>

enn vér snú um þessum vorum texta að

manni sem optast kemur^birtist opinn berlega fram

undir nafninu^merkinu 5^{ef nafn skal heita}og með því ruf einkenni hafa

þeir Íslenzku heiðurs menn ^{gullhalsarnir} í höfn géfið honum

með mæling til var sem þá mestu fyrir mind

í orði og verki þeir hrósa hönum fyrir ‡[1]

^kristilegahógværð^{og stilling} og snild í orðfæri‡ vera má að það

Seirna sé satt ^{að nokkru það væri best fyrir hann}(enn ekki höfum ver rekið

(ossá að það fyrrsta sé satt heldur ^optþað gagnstæða)

^{og þá því vér viljum helst að þeir reini hann sjálfir sem fyrir mind}‡[2]

oss er og ekki ó kunnugt að ^{á undann oss}menn að norðann

ekki síður enn þeir gull hálsarnir í höfn.

á líta hann sem ein stakan gáfu mann, vera

má að svo sé, enn “af á vöxtunum skuluð þér

þekkja þá„ það má segja um þessar góðu gáfur

að svo er hestur sem hann er hafður

merki tovuna*[ath! óskýr skrift] VII21

[Ath! Eftirfarandi innskotsetningar eru á hægri spássíu. Númeraðar hér og þetta merki: ‡ er notað sem staðgengill innsetningarmerkis Sigurðar]:

[1] einkannlega

þó er um svo

háleitt efni ræðir

og mikil vægt efni

ræðir (sem trú vora)

[2] ‡ nema ef þeir

álíta að flest

sé fátækum

fall boðið þar

sem ver erum

---

bls. 2v

Sarpur: Menningarsögulegt gagnasafn – © Rekstrarfélag Sarps.

2

Þessi maður hefir ekki að oss sé kunnugt

komið fram til neins góðs enn þar a móti

eptir vorri skoðun til mikils ils fyrir

land og líð, og er þó ekki enn búið að

sjá fyrir endann á því, þegar^jafn gáfaðûr

_mennmaður^{sem, þessi er sagður}„kemur þannig klæddir til dyra” þá

[1]má segja um hann eins og forðum var sagt við

Hvamma Sturlu (þó ólíku sé samann að jafna)

enginn fríar þér vits enn meiru ertu grunað

ur um gesku (munt þá boða mer af londum).

þessi sami maður hefir ^{eins og segir í textanum} gert sitt til að grugga

þann brunn er ver Íslendingar köllum

Sann leiks brunn og hnítt ser aptaní vin

sinn M E ‡[2]¹í þeim tilgángi að koma á

al mennu trúar leisi?²eða stefnu laust ‡[3]

eða í 3ja lagi af sér plægni^því oss er kunnugt

að M E hefir verið vega varða fyrir Braselíu fara hans maské bæði‡[4]til

sálar og líkama. þessi maður tala ogum

ófrjálsar skoðanir lúteska og er það að vorum dómi mjög skjald gjæft^skoðunenn hvað sjá

ekki gafu mennirnir sagt er ^ogað hann

hafi mjög gért sér fær um að setja sig í

[ath! eftirfarandi innskotsetningar eru á vinstri spássíu og númeramerktar hér]:

[1]NB nota

þann mann er þeir

itra segja að sé og

á valt muni verða

að góðu einu getið

það er svo ljótur

á því liturinn

eptir þessu á lita

þeir hans trúar

skoðun góða og

retta

[2] ‡ að oss skilst

[3] ‡til að vekja

ein hvern áróu

[4] andlega

og líkamelga

---

bls. 3r

Sarpur: Menningarsögulegt gagnasafn – © Rekstrarfélag Sarps.

3

Samband við katolska og vilji koma á

kátolsku hér. þettað er mitt* [ath! óskýr skrift] higgjuvít og

sýnir mikla sam kvæmni í hugsun hans.

hvernig mundi Katólskum líka ef

stúngið væri uppá við þá að biggja

trú þeirra á trúar leisi‡[1]það þætti

þeim víst ný kenning. og kompliment

^{fyrir sig};

enn nú kémur það besta því af sama

er kapa stakkar og hetta, þessi maður^{þetta 5}(er

allir álíta að se=E Asmundson í nesi)

hefir verið að reina að narra Íslendínga úr

förður landi sínutil Braselíu (máske til að

stofna þar biskubs dæmi) ‡[2] fyrst undir því

yfir skíní að hann gerði það fyrir

þingeyinga af því að þar sé svo hart. <ref group=“sk”> Brasilíuferðirnar, sem Einar Ásmundsson hvatti til, voru hitamál. Sjá t.d.: "Brasilíuferðirnar af Norðurlandi, árin 1863 og 1865." Þjóðólfur 17. árg. 1864-1865, 25.-26. tbl.: bls.100 </ref>

enn ekki hafa það verið þíngeingar

sem ^{sagt er að}hann hafir viljað narra til þess

her um Suður land^{sem sagt er að hann hafi rent} (alt er a einn lækinn

lært)

er nu þessi maður skaðlegur eða ekki jú‡[3]

seijum ver. er ^{sá maður}hannheimskur eða

gáfaður sem alt af er að hrjóta<ref group=“sk”>[ath! óskýr skrift]</ref> uppa nýjum

uppa stúngum, enn sem ekki gétur fundið ann

að eða því nær ekkert ann að enn það sem

[ath! eftirfarandi innskotsetningar eru á vinstri spássíu og númeramerktar hér]:

[1] ‡og afneitun krists (og sakra

mentonum)?

[2] ‡ fyrir vin sinn

[3] ‡ skaðlegur

---

bls. 4

Sarpur: Menningarsögulegt gagnasafn – © Rekstrarfélag Sarps.

það skaðlegasta 4 er‡[á við um: „það skaðlegasta”skað legt og ilt fyrir landoglíð

og það jafn vel ef til vill það skaðlegasta

og hverja þjóð sem er

hann segjum ver að sé fremur heimskur.

enn það skaust mörgum vísdómur sagði

NB grettir su ma segja um hann.

summa

hér máttu nú hann sjá teilann og á leitan

sem segir í þóru* [ath! óskýr skrift, gæti líka átt að vera fórn aldar þulu eða forn aldar þulu] aldar þulu, hverki maðk

jetinn ne mus jetin, heldur stældann

og stór brotinn sem ver verðum að

neiðast til að kalla^{alíta mjög ótrúann voru förðurlandi}förður lands svikara‡[1]

hvað stóra hugmind sem þeir ytra hafa

um hann. því hvað er hættulegra enn

fyrir þettað land enn að narra sem er í

sjálfu sér lángt of fament<ref group=“sk”>[<corr>fámennt</corr>]</ref>, hvað er

og hefir verið hættulegra‡[2]^{í einu landi enn}enn borgara

stríð og inn birðis trúar stríð og ^túar hatur

sem þeir félagar eru að reina að koma hér

á fót, ‡[3] maské stjórn vitríng onum þar itra

þiki það gott og heilsu samlegt.

enn oss aulonum hér heima þikir ekki of

mikil sam heldni þó þettað bætist

hér ekki við. enn ^{hver veitt nema}moske löndum vorum

þiki fysilegt að gína yfir hverri þeirri flugu

sem þessi heil ráði ögruggi, og sjálfum sér sam

kvæmi fyrir lidi þeirra og refar mátar vill koma

í mann þeim.

[ath! eftirfarandi innskotsetningar eru á vinstri spássíu og númeramerktar hér]:

[1] ‡ sem ræður

þegna undan

konungí ó beinlíns

[2] ‡ óeirðir

[3] ‡ og sem ekki

hefir fyr bólað a

af inn lendri rót

---

bls. 5

Sarpur: Menningarsögulegt gagnasafn – © Rekstrarfélag Sarps.

[á sér blaði]

5

og ef svo er þá er ekki um neitt að tala

á þessum frelsis öldum.

Vér vildum óska að þessi heiðrað Einar vildi

sem first safnast til feðra sinna.

það er að _skiljfæri til suður landa því þettað kaus uppbats* [ath! óskýr skrift]

gjarna géð synir að hann muni ^eflaust vera ein

hver suður landa bastarður enn ekki

norrænn,(sé hann^maður af mönnum kominn)

enda sver 5 hann í ættina og er það líklega

natturu fræðisleg skipting a‡[1] dýrum sem hafa

5 klofinn hóf, sem oss er sagt að þeir

stóru frændur hans þar siðra hafi

fílar^nirog nashj nashyrningar.

máské þessi þettað merka 5 sé dípló matísl [^{diplómatískt}] villu letur

uppá rússisku. hvað um gildir talann er

Mrétt álit leg nema í hundi af því það stendur

á stöku ‡[2]^samtog má hjálpa því þannig við

að höfundur inn ^{als þess órán}hángi sjálfur á moti

eða fái ein hvern góð kunningja sinní

Höfn til þess því svo mikill vindur

er í þeim að valla er hætt við að

þeir heingist, þó þeir irðu vind hángnir

alt til ragnarokkurs

Jón Jónsson í Bæ

[ath! eftirfarandi innskotsetningar eru á vinstri spássíu og númeramerktar hér]:

[1]sem hofð

er á^{ættarmark merkir}

[2]látum oss slá

í hund og

---

• Athugasemdir:
• Skráð af: Edda Björnsdóttir
• Dagsetning: 06. 2012

---

Sjá einnig

Ritgerð (SG-05-20) Gagnrýni á Gefn og Benedikt Gröndal

Skýringar

<references group="sk" />

Tilvísanir

<references />