Bréf (SG02-214)
- Handrit: SG02-214 Bréf til Sigurðar Gunnarssonar, prests, Hallormsstað
- ‘‘‘Safn’’’: Þjóðminjasafn Íslands
- Dagsetning: 24. mars 1871
- Bréfritari: Sigurður Guðmundsson
- Staðsetning höfundar: Reykjavík
- Viðtakandi: Sigurður Gunnarsson prestur Hallormsstað
- Staðsetning viðtakanda: Hallormsstaður
- Lykilorð: verzlunarfélag, blaðaútgáfa (Norðanfari, Þjóðólfur), Norðmenn, Danir, Íslendingar, Reykjavík
- Efni: „Stofnun verzlunarfélaga á Austurlandi og væntanleg samvinna við Norðmenn á því svðii. Blaðaútgáfa í Reykjavík.“ Safn Sigurðar Guðmundssonar Aðfangabók Þjóðminjasafnsins, bls. 68 (Sarpur, 2015)
- Nöfn tilgreind: Jón Sigurðsson, forseti, Sigfús Eymundsson,
Texti:
bls. 1
Reykjavík 24 Martz 1871
Háttvirti Góði vin!
Eg þakka yður fyrir yðar 2 síðustu góðu bréf
og þykir mér þið hafa komið furðann lega miklu
til leiðar á jafn stuttum og ó hentugum tíma.
Eg hefi skýrt Sigfusi Eymundsyni frá
málinu eins og það nú stendur eins og eg hefi
best gétað; og synt honum sumt úr yðar
bréfi til mín, sem óbeinlinis kémur hönum
við, eða sem þér beidduð mig að skila til hans,
hann ætlar að skrifa yður sitt álit á málinu,
og lofar að géra alt hvað hann gétur, enn
hann er ekki einráður nú kémur til kasta
Norðmanna; sýni þeir nú að hugur fylgi máli
nú géta þeir ei leingur brugðið ossum að vér viljum ekki
sínna þeim, þar sem menn bjóða þeim vörur
og verslunar samband kríngum alt land.
Eg gét framar litið gért í þessu máli, því þið
allir aust firðíngar og Sigfús (eða Norðmenn)
verðið nú að reina að koma ukkur samann
eins og þið best getið, eg hefi lítið vit á því.
Eg vil að eins leifa mér að taka frm fáein
almenn atriði í þessu máli [?]sem mér finst
að ekki komi eins skírt fram og eg vildi.
þér taliðum að menn séu hræddir um að Norðmenn
ætli að kúga okkur „með því að binda menn föstum
félagsböndum til þess að géta ráðið (einir) prisum
og meðferð á okkur„ það er varla að óttast fyrir þessu
fyrst um sinn, því Danir og Björgynjar menn eru
sem stendur, svo að segja svarnir fjandmenn.
bls. 2
og það er óefandi að bæði Danir og Norðmenn
géra hvörjir öðrum alt það ílt í verslunar-
sökum sem þeir géta, og það er alt vatn á
okkar millu að képpnin verði sem mest.
Menn kýnnu að géta óttast þettað ef komið
væri svo að Norðmenn væru búnir alveg
að reka Dani burt (enn það á lángt í land)
enda stendur þá í ukkar sjálfs valdi að
brúka sömu taktíkþá við Norðmenn, og nú
við Dani, nefnilega að skilja eptir nokkrar
Danskar hræður af kaupmönnum, aðeins
til að komast hjá Norskri ein okun og ein-
veldi, það er satt sem Hallgrímur gamli
segir „vondir menn eru í hendi hans
hyrtíngar vöndur sindugsmans, hver
kann mót því að þæta„ ------ Ekki óttast eg
heldur fyrir því að kaupmenn verði veru
lega verri við ukkur í sumar þó þeir viti
af þessari ukkar samtaka til raun, þeir
væru þá alveg vitlausir, ef þeir vildu á þann
hátt neiða ikkur til að vera á móti sér, eg
held miklu fremur að þeir fari að verða
artugir þegar þeir sjá hættuna, géti þeir brúkað
hótanir við ukkur og digur mæli, þá gétið
þið sannarlega gert það sama, þó við séum
fátækir þá höfum við hamíngjunni sé lof
kjapt eins og þeir. ----- Eg veit að margir tala
um þettað mál eins og tóm látum Mörlanda
er lægið, og vilja sofa ögn enn, enn þettað
dugar ekki, fjandmennirr vaka, og við
verðum hvört við viljum eða ekki, gétum
eða ekki,
bls. 3
að versla að minsta kosti að hálfu
við ein hvörja aðra þjóð enn Dani, eða
þó að örðum kost að koma upp eginn verslun
(aktiv verslun) sem þó er sem stendur miklu
örðugra, eg veit hugsanir kaupmanna, þeir
hugsa okkur þeigjandi þörfina ef þessi
Norska verslun mistekst eg segi yður satt að
á hrifinn af því ná þá eins til ukkar þó
þið séuð af skektri, þá fyrst verður „seinni
villann orgari hinni fyrri„ við verð um
að sígla á alt „með gapandi höfðum og ginandi
trjánum„ og fæla allar illar vættir af landi
hér, og hleipa heldur til skipsbrots enn að
lækka seglinn, eða víkja frá því rétta striki.
Onnur aðal mál/hlið málsins er pólitísk
og mér finst menn gjæta þess of litið, eg er viss
um að ef þessi verslunar samtök lukkast í
kríngum alt land að þá fá Danir beig af
því, þeir munu valla hafa búist við þeim
krapt og sam tökum hjá oss, líka sjá þeir
að þessi vor samtök eru sprottin af hatri við
þá bæði útúr vel með ferð þeirra á vorum þjóð-
mál efnum nú til dags, og eins af eldri ánauð,
vera kann þeim detti í hug; að það sé þá
varlega gérandi að vera of ránglátur við
oss, því við kunnum þá að finn a uppá
fleiru þeim í óhag til að hefna okkar.
enda er þettað bæði sú maklegasta og besta
hemd á Dani að kippa úr gripum þeim öllu
því mesta gagni sem þeir hafa af Islandi og
láta óvini þeirra fá það, þettað eina gétum við!
bls. 4
Þér vitið af því að það er í vændum að
hér komi út nýtt blað, eg bið yður að stirkja
það sem mest þér gétið því þar eiga margir
góðir menn hlut að máli, Eg ætla ekki að
fara mörgum orðum um þjóðólf og
Norðannfara eins og þeir nú eru, aðeins
vil eg segja svo mikið: að þegar menn hrósa
hvör öðrum og skjalla hvörjr annann
opin berlega í þeim fyrir hreinustu
opinber föður landssvik þá er mer öllum
lokið, og ef þjóðinn þolir slíkt leingur þá
er hún verri enn þessir örmu blaðaskröggar,
(eg meina helst auglísínguna á bréfi Jóns
Sigurðssonar) hér eru föður landssvíkarar á
hvörri hunda þúfu, sem vilja ef þeir gætu eða
eptir megni spilla öllum okkar þjöðmálefnum
allra helst ef þeir géta hefnt sín með því á
á einhvörjum sem þeir hafa á móti, eg segi líkt
og Sverrir gamli sagði forðum „gæti hvör
sín (jaft fyrir vín um sínum sem óvinum)
enn Guð vor allra„
fyrir géfið þessar línu
yðar
Sigurðr Guðmundsson
- Skráð af: Edda Björnsdóttir
- Dagsetning: Júlí 2013
Sjá einnig
Skýringar
<references group="sk" />
Tilvísanir
<references />
