Ritgerð (SG-05-17) Um ástina

• Handrit: SG:05:17 Um ástina
• Safn: Þjóðminjasafn Íslands
• Dagsetning: XXX

---

• Lykilorð: ást, trúrækni, trúmál, æðri máttur, hjónaband, oðatiltæki, kvenréttindi, tröllasögur,
• Efni: Sigurður gerir hér grín að þeim sem þykjast trúræknir. Hann lýsir einnig hneykslan sinni á því hvernig karlar fara með eiginkonur sínar sem vegna trúar sinnar eru fastar í slæmum hjónaböndum. Einnig lýsir hann mikilvægi þess að haldast saklaus svo menn fari ekki á mis við hina hreinu ást sem einungis fæst með sakleysi.
• Nöfn tilgreind: XXXXXXX

---

Um ástina

• Texti:

bls. 1

Skop<ref>[ritað með blýanti, allt annað með penna utan NB og striki sem aðgreinir hverju beri að taka sérstaklega eftir. Sjá hér að neðan.]</ref> men halda alment að men^þeir séu guðræknir og kasta
þúngum steini á þá er men halda að hafi aðrar skoðanir
en þeir í trúar efnum, vinir góðir ^hálsar eg hefi jafnan tekið
eptir því að þegar að óvaldar liga og trölla sögur eru
leg’’’s’’’nar í sveit, og ef einkver þarf að bregða sér út
þá biður hann hann^lesaran að bíða við að lesa þar til hann
komí inn aptur, að hann ekki tapi þræðinum, úrsögunni,
enn í krikjunum fara men eini sinni eða tvísfar út
um preðíkunina, líklega af því ^{að þeim leiðist og af því með fram} að mönn um first
það géra lítið til þó men tapi þræði úr preðíkun,
ef að men nú á annað borð vilja spjátra ^sig með því að þikjast
trúaðir og guðræknir, vil eg géfa þeim^mönnum það ráð að þeir æð
mínsta kosti firir síða sakir biðja prestin um að hætta að
preðíka á meðan þeir fari út því annars sannast^kémst það^ovartað upp að
þeim þikir minna varíð í [???] preðikanir en trölla sögur <ref>[hér hefur Sigurður dregið lóðrétta línu með blýanti yfir textann frá þessari línu og að: „á bágt með að rjúfa” sem NB (nota bene) á við um.]</ref>
^{q það er eins og þegar maður kaupir hest eða kú eða þá}
NB<ref>[skrifað með blýanti]</ref> til hvurs giptast flestir? margir men ef ekki flestir?
q til þess að fá sír ^lögbundnagriðku<ref>[húshjálp]</ref>, sem ekki geti með góðu móti
geingið frá honum^þeim þó hann^þeir níðist á henni öllum hennar
sárustu og við kvæmustu kvennlegu til finning um og
digðum ^{líkamlega og andlega}kvæn’’’þeir’’’ skáka[?] í því hróks valdi að hún
er honum lög lega géfin, og bundin með helgum
eiði sem hún ^{1 að minsta kosti} ærunnar vegna ^{2(eptir kvenn mans tilfínning)} ef ekki vegna trúar innar
egi^á bágt með að rjúfa, (þau hjona bönd þurfa að sallast)<ref>[til og með þessari línu nær blýantsstrikið sem á við NB (nota bene), sjá mynd]</ref>
það ^er algeingt að sjá i krikjum með hjalpara sem eru að tosa
þeim sem þeim þikja þess verðir í hin epsta sess sem þeir kalla,
enn hinir spirnast ’’’v’’’ið (ligt og hundar sem eru dregnir til hengíngar)

bls. 2

þeir eru líklega hræddir um þeir sig sulni<ref>[ath óskrýr skrift. gæti verið: sumi (sumir), svlni (svitni)]</ref>? garmarnir
Því ger’’’a’’’ söfnuð’’’irnir’’’sig svona að ‘’’l’’’eikurum’’’,’’’?
alt í einu fara þeir að leika feimn’’’a’’’skóla stráka
sem verið er að skipa niður á skóla bekki eptir
verðug leikum’’’,’’’ og sem roðna og blikna af nirri
ó væntri æru. eða eru ^þá kirkjurnar orðnar að
reglu legu leikhúsi’’’,’’’? hvar men eigi að sína hvernig maður
leiki höfðingja eður dóna’’’,’’’ (eptir^{metorða til skipuninni}(rang for orðníngunni<ref>[ath! óskýr skrift]</ref>))
það er undar legt að allir þessir guðhræddu^heiðursmen skuli
ekki víta að kirkjur eru ætlaðar til als annars. x[1]
^{en að seðja metorða girnd, og að raða mönnum eptir mann virð ing}
X Þú van trú aði maður sem trúir á ekkert æðra
þá þú þikist géra það. reindu ^{hvað það er}að elska hreint.
en álíttu samt ekki að losti sé sama og ást
því sú sama ást kælir bítann í blaðinu (en ærir hann ekki)
hún oggefur þér tvo ^mjallhreinavængi sem lipta þér frá því jarðneska
það er von og trú <image>[merki, líklega gæsalappir eða skrifvilla]</image>^{það kann ástin að auglýsa sem egg etv penninn}<ref>[ath! óskýr skrift gæti líka verið eg getv, eggetr,]</ref>
(eða orðið)
Strax þegar maðurin finn ur til sannrar ástar (ef hann er
saklaus) mun hann verða var við^{að viðurkenna} það mikla ^{oskiljánlega} afl astarinnar
og um leið verkun þess æðra í sjálfum sér, sem eíngin fær
skilið eða líst. hann neiðist þá til að renna vonar og
bænar augum til ‘’’þ’’’ess æðra sem ^{hann finnur að} alt í einu verkar svo mattugt
í hjarta hans með ^{sárum og}inndælum söknuð,^{eplir<ref>[ath! gæti hafa átt að vera eptir]</ref> þra} og kælandi eldi áður
óþektum<ref>[óskyr skrift, gæti verið þælandi?]</ref>’’’,’’’
þá finnur maðurinn að hann er sjálfum sér of ónogur’’’,’’’
þar af kémur að fair ^mûnu gleima sinni firstu ást
af því að astin greip þás^{þá optast}aklausa <ref>[<corr>saklausa</corr>]</ref>^ogovart og með vítundar lausa um þellað<ref>[<corr>þettað</corr>]</ref> mikla_afl
vertu sak laus svo þú ekki missir af þessari til finníng
því hún er verð að reina.

[*ath! eftirfarandi athugasemd var á hægri spássíu]
[1]x
það finst í
hlákunni
sem falið er
í Snjónum

---

• Gæði handrits:
• Athugasemdir: Safn Sigurðar Guðmundssonar Aðfangabók Þjóðminjasafns Íslands, bls. 106: „17. Um ástina. 6 blöð lögð inní það 7da. Margvíslegar hugleiðingar um ástina, táknmál hennar, eðli og óútreiknanleika.”
• Skönnuð mynd:

---

• Skráð af: Edda Björnsdóttir
• Dagsetning: 06. 2012

---

Skýringar

<references group="sk" />

Tilvísanir

<references />