„Fundur 19.maí, 1871“: Munur á milli breytinga

Úr Sigurdurmalari
Fara í flakkFara í leit
Ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
 
(3 millibreytinga eftir 2 notendur ekki sýndar)
Lína 3: Lína 3:
* '''Handrit''': [http://handrit.is/is/manuscript/view/is/Lbs04-0488 Fundarbók Kvöldfélagsins 1871-1874]
* '''Handrit''': [http://handrit.is/is/manuscript/view/is/Lbs04-0488 Fundarbók Kvöldfélagsins 1871-1874]
* '''Safn''': [http://landsbokasafn.is Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn]
* '''Safn''': [http://landsbokasafn.is Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn]
* '''Dagsetning''': XXX
* '''Dagsetning''': 19.maí [[1871]]
* '''Ritari''': XXX
* '''Ritari''': XXX
* '''Staðsetning höfundar''': [[Reykjavík]]
* '''Staðsetning höfundar''': [[Reykjavík]]
Lína 14: Lína 14:


==Texti==  
==Texti==  
[[File:Lbs_488_4to,_00XXv_-_XX.jpg|380px|thumb|right| <br /> [http://image.landsbokasafn.is/source/Lbs_488_4to/Lbs_488_4to,_00XXv_-_XX-hq.pdf Lbs 488_4to, 00XXv Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn.]]]


Bls. 1 ([http://image.landsbokasafn.is/source/Lbs_488_4to/Lbs_488_4to,_0003v_-_7-hq.pdf Lbs 488_4to, 00XXv])
[[File:Lbs_488_4to,_0010r_-_20.jpg|380px|thumb|right| <br /> [http://handrit.is/is/manuscript/imaging/is/Lbs04-0488#0010r Lbs 488 4to, 0010r Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn.]]]
===Bls. 1 ([http://handrit.is/is/manuscript/imaging/is/Lbs04-0488#0010r Lbs 488 4to, 0010r])===
 
Fundur 19 Mai 1871
 
 
 
 
 
Er þörf á að laga Latinuskólann?
 
Forseti varar við rangri meðferð á málinu, og biður um að
 
málið sé rætt fr með allri skynsemd og gætni; Telur skjal
 
frummælanda samið að nokkru leyti vel, en að nokkru
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
----
----
[[File:Lbs_488_4to,_0010v_-_21.jpg|380px|thumb|right| <br /> [http://handrit.is/is/manuscript/imaging/is/Lbs04-0488#0010v Lbs 488 4to, 0010v Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn.]]]
===Bls. 1 ([http://handrit.is/is/manuscript/imaging/is/Lbs04-0488#0010v Lbs 488 4to, 0010v])===
leyti of ríklega orðuð. Sannleikurinn er, að ein stofnun
getur eigi verið fullkomin eða og hefur engu að síður hæfileg-
leika til að ná meiri og betri framförum. Skýrir frá að Julius
Friðriksson sje úr fjelaginu, og arnar honum góðs.
G. Magnússon: Óskar að fá ritgjörð frummælanda upplesna
svo að efnið og meðferðin yngist upp. (Ritgjörðin er lesin).
Forseti. Ritgjörðin er l nokkuð hörð, og hygg jeg að af mjög sje hett
singularis pluralis fyrir singularis, og sömuleiðis er sagærlakis
í staðinn fyrir positiv. Fyrsti hluti ritgjörðarinnar er ofharður
Piltar hr eiga kost á að ná menntuninni, og þeir verða að hafa


[[File:Lbs_488_4to,_00XXr_-_XX.jpg|380px|thumb|right| <br /> [http://image.landsbokasafn.is/source/Lbs_488_4to/Lbs_488_4to,_00XXr_-_XX-hq.pdf Lbs 488_4to, 0004r Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn.]]]
fyrir því, en kennarar eru eigi arangurslausir þegar þeir láta


sækja á sig allann þann froðleik er þorf er á, já jafnvel rétta


Bls. 2 ([http://image.landsbokasafn.is/source/Lbs_488_4to/Lbs_488_4to,_00XXr_-_XX-hq.pdf Lbs 488_4to, 00XXr])
að þeim þann fróðleik, er þeir þurfa, en þá er undir lærisv. kom.
[[File:Lbs_488_4to,_0010r_-_20.jpg|380px|thumb|right| <br /> [http://handrit.is/is/manuscript/imaging/is/Lbs04-0488#0010r Lbs 488 4to, 0010r Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn.]]]
 
Bls. X
hve vel þeir taka við. Það er miður er, er því kannske fremur
([http://handrit.is/is/manuscript/imaging/is/Lbs04-0488#0010r Lbs 488 4to, 0010r])
 
[[File:Lbs_488_4to,_0010v_-_21.jpg|380px|thumb|right| <br /> [http://handrit.is/is/manuscript/imaging/is/Lbs04-0488#0010v Lbs 488 4to, 0010v Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn.]]]
v að kenna hvílrækni pilta, en kennaranna. Þegar dæmt er
Bls. 1
 
([http://handrit.is/is/manuscript/imaging/is/Lbs04-0488#0010v Lbs 488 4to, 0010v])
um eina stofnun má maður til að skoða alla liði hennar,
 
sem óinteresseraður. Hjúin gra garðinn frægan, og svo er um
 
pilta, að það liggur opnara f' þei, að gra skólann frægan en
 
f' kennarann. "Einstrengingsl. menntun": skil jeg eigi rétt til orða
 
tekið., "veiki viljann" Þá er undir því komið hvernig á er litið.
 
"Siðprýði eflir skólann mjög lítið" þykir mér of ríkla orðið. Ef
 
piltum fer aptur í þvi grein, er það síður að kenna kennarinn
 
enda en anda skólans, sem kennararnir eigi ráða við, sem
 
kemur af frelsi skólans, sem jeg álít einn kost við skólann,
 
þareð það er skilyrði fyrir hverri fagurri andarstefnu, sem
 
annars eigi gæti komið fram. Það að goðir Hæfilegleikar pilta er
 
allri umgengi að þakka næst skaparanum. Það að lærdóm-
 
urinn ekki gefur af ser mikla ávexti er t óræett þegar litið er í
 
----
[[File:Lbs_488_4to,_0011r_-_22.jpg|380px|thumb|right| <br /> [http://handrit.is/is/manuscript/imaging/is/Lbs04-0488#0011r Lbs 488 4to, 0011r Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn.]]]
[[File:Lbs_488_4to,_0011r_-_22.jpg|380px|thumb|right| <br /> [http://handrit.is/is/manuscript/imaging/is/Lbs04-0488#0011r Lbs 488 4to, 0011r Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn.]]]
Bls. 2
===Bls. 2 ([http://handrit.is/is/manuscript/imaging/is/Lbs04-0488#0011r Lbs 488 4to, 0011r])===
([http://handrit.is/is/manuscript/imaging/is/Lbs04-0488#0011r Lbs 488 4to, 0011r])
 
budduna, en eigi þegar rætt er um menntunarinnar ómetanl. fjár-
 
sjóð. Þarsem einu fagi svo sem lat. styl. er gefin einleg og öll
 
þyðing er eigi fjarri að meðalið sé tekið f' tilganginn, etn slíkt er
 
eigi meint til hins heiðraða latinu kennara. Kenn. hafa góðan
 
vilja. ultra posse nema obligatur. Sá sem ræktar vel sinn akur
 
er út sök þótt uppskeran verði eigi æskileg. En þá kemur undir öðru
 
veðráttu, jarðvegi, aðhlynningu. Hér hefur því frummálsmaður gefið
 
henn. það hrós, sem nokkrum mann ber í sinni stöðu: ávöxtur-
 
inn verður því mjög kominn undir piltum. Því áður er sagt að
 
kennararnir séu duglegir og gáfaðir menn. Að kennarar slíti að
 
skólinn sé þeirra, en þeir ei skólans, er einstakl.- Að siná syndara
 
náist fremur en stórglæpamenn er of algengt til þess, að það geti
 
talist ein einkennilegt f' þeirra skóla, sem hér ræðir um.
 
G. Magnússon: Forseti talaði of mannúðlega um þetta bréf, sem
 
er þó allglæpalega þægilegt, sem og það svo að ekki óskolagengin
 
maður hefði skrifað svo. Skol. fer á mis við akvörðun sína, er skóln
 
lega nænl. orðað, og getur skilst bæði generaliter og speriuliter.
 
arangur tis svarar ei tilg. sínum" sömul. ef það er tekið general-
 
iter haugalýgi; Að skólinn afli pilt. lítillar menntunar er lygi.
 
Tökum söguna, hún hefur óneitanlega mjög menntandi áhrif.
 
Þannig er svo, að lærðir menn geta vafið ólærðum sauðsvörtum lærðum
 
vosindalega um fingur sér. Aflagar velj siðgæðis er lygi, og þvert á móti
 
sannleika. Aflagar viljann, er hauga helber lýgi. "Ciltatið" er lýgi
 
frek lýgi; Prestarnir er í Arnessýslu tekur síður og nú teknir til
 
dæmis. Að stórglæpir leynist, en y smáglæpam. sé refsað karl, er
 
lýgi, og bið jeg um dæmi því til sönnunar ef það á að takast til
 
greina. Að skólinn ekkert efli hæfilegleika pilta er lýgi. Nóg dæmi
 
þar uppá. Að öll nytsöm fræði sé lærð í skolanum er afæt fá kænleg
 
ofætlun. I orðum ritsins stendur, að skolinn gæti orðið eitthvað
 
----
[[File:Lbs_488_4to,_0011v_-_23.jpg|380px|thumb|right| <br /> [http://handrit.is/is/manuscript/imaging/is/Lbs04-0488#0011v Lbs 488 4to, 0011v Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn.]]]
[[File:Lbs_488_4to,_0011v_-_23.jpg|380px|thumb|right| <br /> [http://handrit.is/is/manuscript/imaging/is/Lbs04-0488#0011v Lbs 488 4to, 0011v Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn.]]]
Bls. 3
===Bls. 3 ([http://handrit.is/is/manuscript/imaging/is/Lbs04-0488#0011v Lbs 488 4to, 0011v])===
([http://handrit.is/is/manuscript/imaging/is/Lbs04-0488#0011v Lbs 488 4to, 0011v])
 
ágengt ef 1 í nytsemdar tilliti ef pd kennarar neyttu síns
 
sama myndugleika. I þessum orðum liggur einber lýgi.
 
Pi I fám orðum er þetta bull allt illkvitnisleg lýgi. -
 
Frummæl. Að jeg kunni að vera of ríkorður játa jeg, en hitt
 
að sam geti sannfært menn af gagnstæðri skoðun um það
 
orvænti jef nema jeg taki og persónuleg dæmi. -
 
Latneska lestrarbókin
 
handa byrjendum.
 
H Forseti og frummálsmaður: H Fyrst liggur fyrir að skoða að
 
hve miklu leyti hún er handa byrjöndum. Víst er hér margt
 
vel valið, sem hann Fabulurnar. En setningar fyrsta kaflans eru er
 
skipuler niður eptir henni miður heppilega stafrofsröð, en eigi
 
ur þnig að þær al avallt smá þyngist. Jeg hefði kosið að sam
 
kynja sten. hefði verið þ höfuð saman, svo að unglingarnir hefðu
 
fengið tækifæri til að dvelja við einstök atriði málsbyggingarinnar.
 
En þott jeg kysi þetta, telst það þar fyrir eigi alveg nauðsynlegt.
 
Fragangurinn á bókinni er æskilegur. Fabulurnar, og Narr. eru
 
sjerl. heppil, og sömul. Adel. og Apoþemata. Jeg hefði aptur á móti
 
óskað að lesikanið væri miklu lengra, því heg hefi miklar mætur
 
á því sökum þess mörgu kosta. Þessv. álit heg að hér sé það sem
 
preestera á sé praesteruð, þótt fyrsti kaflinn sé ei alveg eptir
 
mínu höfði.
 
Guttormur: Annað dæmið er vel þungt, því jeg hygg að þ
 
höfundarnir skylji hana varla sjálfir. Dæmin yfirhöfuð
 
er fögur og þung létt. Borgen er ruslakista ónýt. Lexicomið
 
er ágætt, og hentugt byrjöndum.
 
G.M. andmálsmaður sagði menningu sína á mannud f. lv
 
hátt, en heg get gefið skýringu um þetta mál. Til orða kom
 
----
[[File:Lbs_488_4to,_0012r_-_24.jpg|380px|thumb|right| <br /> [http://handrit.is/is/manuscript/imaging/is/Lbs04-0488#0012r Lbs 488 4to, 0012r Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn.]]]
[[File:Lbs_488_4to,_0012r_-_24.jpg|380px|thumb|right| <br /> [http://handrit.is/is/manuscript/imaging/is/Lbs04-0488#0012r Lbs 488 4to, 0012r Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn.]]]
Bls. 4
===Bls. 4 ([http://handrit.is/is/manuscript/imaging/is/Lbs04-0488#0012r Lbs 488 4to, 0012r])===
([http://handrit.is/is/manuscript/imaging/is/Lbs04-0488#0012r Lbs 488 4to, 0012r])
 
að búa lestrarbók lexicon, en það varð af farast fyrir. Margir
 
eru mátarnir, og yms En nú varð til tekið að búa til lestrarbók
 
með orðasafni. Og datt höfundum ymislegt í hug, sem semur
 
tilbúningur í hug sem búið var, að búa til, en varð að eyðileggja
 
sakir stuttleik bókarinnar. Og einmitt þetta, sem varð að
 
eyðileggja, þykir vanta. - Þessi sam geina setning hefði ef til vill verið
 
æskilegur. En her kemur til greina að það hefði orðið og langt. og
 
sama er að segja um að taka syntaxis í gegn. með dæmum. -
 
Madvig er osystematiskur eigi síður en Lumfet, og er allt sama-
 
tóbakið hjá þeim. Þann Og að semka sel lestrarbók getir þessi
 
móti seinni sannfæringu, gengur eigi. Að við horfum þetta í
 
stafrófsröð er komið er af því að þægilegt þykir að geta upphafs
 
greinanna. 2. dæmið kann að vera þungt er er vandræðalaust.
 
Næst verslunarsambandið við Noreg. Frumm. Gísli Magnusson Andmæl
 
Torfi Magnusson og Frey. Fundi slitið.
 
H.E.Helgesen Jens Pálsson
 
 




Lína 44: Lína 269:
* '''Skönnuð mynd''':
* '''Skönnuð mynd''':
----
----
* '''Skráð af:''': Eiríkur  
* '''Skráð af''': Eiríkur  
* '''Dagsetning''': 2013
* '''Dagsetning''': 2013



Nýjasta útgáfa síðan 24. mars 2015 kl. 22:55

Fundarbók, 1871-74.
Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn.


  • Lykilorð:
  • Efni:
  • Nöfn tilgreind: XXX

Texti


Lbs 488 4to, 0010r Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn.

Bls. 1 (Lbs 488 4to, 0010r)

Fundur 19 Mai 1871



Er þörf á að laga Latinuskólann?

Forseti varar við rangri meðferð á málinu, og biður um að

málið sé rætt fr með allri skynsemd og gætni; Telur skjal

frummælanda samið að nokkru leyti vel, en að nokkru









Lbs 488 4to, 0010v Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn.

Bls. 1 (Lbs 488 4to, 0010v)

leyti of ríklega orðuð. Sannleikurinn er, að ein stofnun

getur eigi verið fullkomin eða og hefur engu að síður hæfileg-

leika til að ná meiri og betri framförum. Skýrir frá að Julius

Friðriksson sje úr fjelaginu, og arnar honum góðs.

G. Magnússon: Óskar að fá ritgjörð frummælanda upplesna

svo að efnið og meðferðin yngist upp. (Ritgjörðin er lesin).

Forseti. Ritgjörðin er l nokkuð hörð, og hygg jeg að af mjög sje hett

singularis pluralis fyrir singularis, og sömuleiðis er sagærlakis

í staðinn fyrir positiv. Fyrsti hluti ritgjörðarinnar er ofharður

Piltar hr eiga kost á að ná menntuninni, og þeir verða að hafa

fyrir því, en kennarar eru eigi arangurslausir þegar þeir láta

sækja á sig allann þann froðleik er þorf er á, já jafnvel rétta

að þeim þann fróðleik, er þeir þurfa, en þá er undir lærisv. kom.

hve vel þeir taka við. Það er miður er, er því kannske fremur

v að kenna hvílrækni pilta, en kennaranna. Þegar dæmt er

um eina stofnun má maður til að skoða alla liði hennar,

sem óinteresseraður. Hjúin gra garðinn frægan, og svo er um

pilta, að það liggur opnara f' þei, að gra skólann frægan en

f' kennarann. "Einstrengingsl. menntun": skil jeg eigi rétt til orða

tekið., "veiki viljann" Þá er undir því komið hvernig á er litið.

"Siðprýði eflir skólann mjög lítið" þykir mér of ríkla orðið. Ef

piltum fer aptur í þvi grein, er það síður að kenna kennarinn

enda en anda skólans, sem kennararnir eigi ráða við, sem

kemur af frelsi skólans, sem jeg álít einn kost við skólann,

þareð það er skilyrði fyrir hverri fagurri andarstefnu, sem

annars eigi gæti komið fram. Það að goðir Hæfilegleikar pilta er

allri umgengi að þakka næst skaparanum. Það að lærdóm-

urinn ekki gefur af ser mikla ávexti er t óræett þegar litið er í



Lbs 488 4to, 0011r Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn.

Bls. 2 (Lbs 488 4to, 0011r)

budduna, en eigi þegar rætt er um menntunarinnar ómetanl. fjár-

sjóð. Þarsem einu fagi svo sem lat. styl. er gefin einleg og öll

þyðing er eigi fjarri að meðalið sé tekið f' tilganginn, etn slíkt er

eigi meint til hins heiðraða latinu kennara. Kenn. hafa góðan

vilja. ultra posse nema obligatur. Sá sem ræktar vel sinn akur

er út sök þótt uppskeran verði eigi æskileg. En þá kemur undir öðru

veðráttu, jarðvegi, aðhlynningu. Hér hefur því frummálsmaður gefið

henn. það hrós, sem nokkrum mann ber í sinni stöðu: ávöxtur-

inn verður því mjög kominn undir piltum. Því áður er sagt að

kennararnir séu duglegir og gáfaðir menn. Að kennarar slíti að

skólinn sé þeirra, en þeir ei skólans, er einstakl.- Að siná syndara

náist fremur en stórglæpamenn er of algengt til þess, að það geti

talist ein einkennilegt f' þeirra skóla, sem hér ræðir um.

G. Magnússon: Forseti talaði of mannúðlega um þetta bréf, sem

er þó allglæpalega þægilegt, sem og það svo að ekki óskolagengin

maður hefði skrifað svo. Skol. fer á mis við akvörðun sína, er skóln

lega nænl. orðað, og getur skilst bæði generaliter og speriuliter.

arangur tis svarar ei tilg. sínum" sömul. ef það er tekið general-

iter haugalýgi; Að skólinn afli pilt. lítillar menntunar er lygi.

Tökum söguna, hún hefur óneitanlega mjög menntandi áhrif.

Þannig er svo, að lærðir menn geta vafið ólærðum sauðsvörtum lærðum

vosindalega um fingur sér. Aflagar velj siðgæðis er lygi, og þvert á móti

sannleika. Aflagar viljann, er hauga helber lýgi. "Ciltatið" er lýgi

frek lýgi; Prestarnir er í Arnessýslu tekur síður og nú teknir til

dæmis. Að stórglæpir leynist, en y smáglæpam. sé refsað karl, er

lýgi, og bið jeg um dæmi því til sönnunar ef það á að takast til

greina. Að skólinn ekkert efli hæfilegleika pilta er lýgi. Nóg dæmi

þar uppá. Að öll nytsöm fræði sé lærð í skolanum er afæt fá kænleg

ofætlun. I orðum ritsins stendur, að skolinn gæti orðið eitthvað



Lbs 488 4to, 0011v Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn.

Bls. 3 (Lbs 488 4to, 0011v)

ágengt ef 1 í nytsemdar tilliti ef pd kennarar neyttu síns

sama myndugleika. I þessum orðum liggur einber lýgi.

Pi I fám orðum er þetta bull allt illkvitnisleg lýgi. -

Frummæl. Að jeg kunni að vera of ríkorður játa jeg, en hitt

að sam geti sannfært menn af gagnstæðri skoðun um það

orvænti jef nema jeg taki og persónuleg dæmi. -

Latneska lestrarbókin

handa byrjendum.

H Forseti og frummálsmaður: H Fyrst liggur fyrir að skoða að

hve miklu leyti hún er handa byrjöndum. Víst er hér margt

vel valið, sem hann Fabulurnar. En setningar fyrsta kaflans eru er

skipuler niður eptir henni miður heppilega stafrofsröð, en eigi

ur þnig að þær al avallt smá þyngist. Jeg hefði kosið að sam

kynja sten. hefði verið þ höfuð saman, svo að unglingarnir hefðu

fengið tækifæri til að dvelja við einstök atriði málsbyggingarinnar.

En þott jeg kysi þetta, telst það þar fyrir eigi alveg nauðsynlegt.

Fragangurinn á bókinni er æskilegur. Fabulurnar, og Narr. eru

sjerl. heppil, og sömul. Adel. og Apoþemata. Jeg hefði aptur á móti

óskað að lesikanið væri miklu lengra, því heg hefi miklar mætur

á því sökum þess mörgu kosta. Þessv. álit heg að hér sé það sem

preestera á sé praesteruð, þótt fyrsti kaflinn sé ei alveg eptir

mínu höfði.

Guttormur: Annað dæmið er vel þungt, því jeg hygg að þ

höfundarnir skylji hana varla sjálfir. Dæmin yfirhöfuð

er fögur og þung létt. Borgen er ruslakista ónýt. Lexicomið

er ágætt, og hentugt byrjöndum.

G.M. andmálsmaður sagði menningu sína á mannud f. lv

hátt, en heg get gefið skýringu um þetta mál. Til orða kom



Lbs 488 4to, 0012r Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn.

Bls. 4 (Lbs 488 4to, 0012r)

að búa lestrarbók lexicon, en það varð af farast fyrir. Margir

eru mátarnir, og yms En nú varð til tekið að búa til lestrarbók

með orðasafni. Og datt höfundum ymislegt í hug, sem semur

tilbúningur í hug sem búið var, að búa til, en varð að eyðileggja

sakir stuttleik bókarinnar. Og einmitt þetta, sem varð að

eyðileggja, þykir vanta. - Þessi sam geina setning hefði ef til vill verið

æskilegur. En her kemur til greina að það hefði orðið og langt. og

sama er að segja um að taka syntaxis í gegn. með dæmum. -

Madvig er osystematiskur eigi síður en Lumfet, og er allt sama-

tóbakið hjá þeim. Þann Og að semka sel lestrarbók getir þessi

móti seinni sannfæringu, gengur eigi. Að við horfum þetta í

stafrófsröð er komið er af því að þægilegt þykir að geta upphafs

greinanna. 2. dæmið kann að vera þungt er er vandræðalaust.

Næst verslunarsambandið við Noreg. Frumm. Gísli Magnusson Andmæl

Torfi Magnusson og Frey. Fundi slitið.

H.E.Helgesen Jens Pálsson




  • Athugasemdir:
  • Skönnuð mynd:

  • Skráð af: Eiríkur
  • Dagsetning: 2013

Sjá einnig

Skýringar

Tilvísanir

Tenglar