Fundur 21.feb., 1873
| Fundir 1873 | ||||
|---|---|---|---|---|
| 24.jan. | 31.jan. | |||
| 7.feb.? | 14.feb. | 21.feb. | 28.feb. | |
| 7.mar. | 14.mar. | 28.mar. | ||
| 18.apr. | 25.apr. | |||
| 27.maí | 30.maí | •1874• | ||
- Handrit: Fundarbók Kvöldfélagsins 1871-1874
- Safn: Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn
- Dagsetning: 21. febrúar 1873
- Ritari: Magnús Jósefsson
- Staðsetning höfundar: Reykjavík
- Viðstaddir: XXX
- Lykilorð:
- Efni:
- Nöfn tilgreind: XXX
Texti
Bls. 1 (Lbs 488 4to, 0114r)
11. fundur 21. febr.
Fyrst var rætt um hvernig skyldi orfundæra* bokmenntafjel. in capite
et membris.
Frummælandi Jón Bjarnason.
Þgr þetta orðatitl. in cap. et membri. kom fyrst upp þá var
það haft um kap. kkjuna og nú heimfæri jeg þ upp á bokm.
fjel.g held jeg væri bezt að aðgreina það f höfuðið frá hin-
mann. Tvö en höfuðin annað hjer en hitt í Kmhöfn ger
það helzta sem fundið er að bókm. fjel. er að þ gefr út bækr
sem það eiginl. ætti ekki að gefa út, og að það uppbygði
ekki landið sem þörf væri á. margar allgóðar bækr hafa
komið frá þessu fjel. en þær eru fæstar svo að þær upp-
Bls. 2 (Lbs 488 4to, 0114v)
byggi landið eða gjöri neina verul. eposhl* í vís-
indunum. Fjelagið hefði að minni ætlan átt að
gefa út alþjóðlegum bókum, en þær sem það hefr
gefið út eru flestar einstrengingslegar. Goðafræðin
er hvorki handa lærðum nje ólærðum því ólærðir hafa
ekki gagn af henni, en hinir geta eins vel lesið
hana á öðrum málum. Skírnir er hentug bók og
ómissandi, og því lesin af alþýðu en hann er svo ill-
skrifaðr og óljóslega hugsaðr að hann er naumast
lesandi en hann er þó betri en ekkert. Landshags-
skýrslur eru einhver hin ljélegasta bók sem jeg hef
sjeð. þessa 200 dali sem ganga til að gefa þær
út vildi jeg helzt spara, þegar fara á að taka
það úr landssjóði. það er reyndar nauðsynlegt að hafa
slíkar skyrslur. Tíð. um stjórnarmálefninn Ísl eru
ómissandi, en það kemr ei hinu ísl. bókmentafjel
við að vera að gefa þau út, því stjórnin sjálf ætti að
kosta þau. Mannkynsagan er raunar góð en hún
Bls. 3 (Lbs 488 4to, 0115r)
er ópraktisk svo að leikmenn og bændr hafa ekkert gagn
af henni því landaskipunarfræði, er ei að því skapi
á svo unnin hjer að menn geti haft gagn af henni
Heiður þjóðarinnar eflist bezt með mentuninnni g er
það einkum bókmentafjel. sem ætti helzt að styðja að
því, g einkum með því að gefa út e-ð alþjóðlegt
það er svo sem að kasta þessum peningum í sjóinn, sem
menn gefa til Bókmentafj. þegar menn bera það saman
við það sem menn geta fengið frá öðrum löndum
það er gott að það gefi sig við að gefa út fornfræði
sem sem biskupasögur etc</etc> þjóðsögur etc g eru þjóðsögurnar
sú lanbezta sem hefr komið út frá því. Flestallar
bækr sem fjelagið gefr út liggja fyrir utan þess verkahring
og eru ópraktiskar, sem sjezt á því að þjóðinni hefur
als ekki farið fram síðan þetta fjel. komst upp. það er
og skrítið að fjelagið skuli vera að gefa út stúfa af bók-
um Tölvísin er óbrúkandi sökum prentvillna
Jeg álít það óheppil. að bækr handa skólanum skyldu vera
gefnar út af fjelaginu. þ Islendingar þurfa að auka sína
alþýðu upplýfingu sem þeim framast er unt til þess að
geta handið á öðrum þjóðum, sem nú una nokkurn
Bls. 4 (Lbs 488 4to, 0115v)
tíma hefr fleygt fram fjarskamikið, g það ekki sízt
þegar þeir eru að heimta löggjafarvald. Kaupmannah.
deildin þyrfti nauðsynl. að dragast hingað enda
hefr hún ekkert að gera þar þegar nýja póststjórnin
kemst á. það eru líka meiri og fleiri mentamenn hjer
en þar g hvað yrði úr því ef jón dæi. Mjer finst því
annaðhvort höfuðið mega fara af. Forseti hjer er ekki
samverkandi forseta í höfn, g er það ef til vill ekki
gott því í þessu fjel. hefr yfirhöfuð mikið gjörræði kom-
ið fyrir. þótt eitthvað sje gr samþykt á fundi hjer
g gjört að lögum, þá deyr það einhvernveginn út og verðr
að f engu þegar út kemur. Fjárhag fjelagsins veit
jeg ekki um hvernig honum er borgið. Gjaldheimt-
urnar eru alveg í hundunum. (Ath. semd H. H. ; Frá
Reykjavíkrdeild. fær víst enginn rukkarabrjef.) Rvík,
deildin á að vera aðaldeildin samkvæmt lögunum; en
hún gefr sig ekki að því að fylgja því fram. Deildirnar
verða að fylgjast að, en mega ei skiljast sem hingað til.
Deildin hjerna sendi ávalt rit þau sem undir hana eru
borin til Kaupm.hafnardeild. og sýnist svo sem þeir
Bls. 5 (Lbs 488 4to, 0116r)
þori ekki að gefa atkvæði sitt um það. það ætti að keyra
prentarana til að gefa fjelaginu alminleg kjör svo það
gæti látið gefa betr bækrnar út hjerna. In membrins ætti
að bæta fjel. með því að rukka skulda þrjótana og reka
menn til að sækja fundi. In capite aptr í mótoi með því
að hafa forseta hjer í Rkjav.. En jeg efast um að það
yrði að gagni því sá núverandi forseti hefr mjög sjer-
stakar skoðanir í mörgum málum.
Gísli Magnúss.
Frummæl. nefndi að t hefði eigi búið sig undir
þetta mál, enn mjer finst þvert á móti. Mjer finst
flest vera last sem sagt hefur verið um T. Fyrst var
talað um hvernig bæta skyldi fjel. á höfði g limum.
Engum hefði dottið í hug að láta Jón B. læra sjer um
höfuð g limi. Að bæta fjel. á höfði og limum er
að bæta það í stóru og smáu. Ágreiningr. hefr verið
um það að rjetturinn sje í Rv. en það er afhermt. og er
það að nokkru leiti rjett en nokkru rángt. Mjer finst
Fjelagið á að gefa út alþyðl bækr, en það er meiri vandi
að tal semja góðar bækr, en semja þær g jeg vildi að
Jón B. vildi nú semja einhverja góða bók og bera hana
hjer upp á fundi g skyldi jeg mæla með henni. það er
Bls. 6 (Lbs 488 4to, 0116v)
slóðaskapr af forseta að hafa eigi yfir umsjá,
með fje fjelagsins, og því hefr farið sem farið hefr. Fje.
átti einu sinni kost á góðri bók eftir Egilsen g var lagt upp
svo að þ kostaði 4000 dali, svo sögðu sumir að bókin
væri vísindal. sumri að hún væri gagnleg g sumir
ekki, g svo varð ekki neitt af neinu; en það hefði verið
fjelaginu til sóma ef það hefði gefið út þá bók.
Gröndal kom með náttúrulögin; en svo spilti þurkuntan
Jens því öllu g prestrinn síra Hanness sem eyðileggr alt
sem gott er. Jeg er bálfornermaðr út af brjefur Hórasar
það er dæmt um málið á Skírni að málið á hon-
um sje stirt, en hann hefr vakið huga manna í
því sem gjörst hefr erlendis. Eiríkr skrifar sterklega
og fullvel. Jeg hef nýlega búið til orð yfir cumiculus:
jarðsmýgill. Á Skírni var B blómstrandi mál hjá Aml.
og fl. en nú eru frásagan góð. Menn hlaupa hver á
eftir öðrum. Ef e-ð þykir óþýtt þá hamast alllir
á því. Við vildum gefa mikla peninga fyrir
Landsh. skýrsl. ef við hefðum þær frá landsbyggingu
það var sagt að þær væru vitlausar g rangar, en það er óhæfa
Bókmentafjel. stjórn er smánuð fyrir það sem húnþað gerir
Bls. 7 (Lbs 488 4to, 0117r)
en gjöri þeir það þá sjálfir. það var verið að tala um Geografíu-
leysi; lesi þeir nú Oddsins Geograf. Prestatal og próf. er
nauðsynleg bók en ekki eigandi mentandi. það er nauð
synlegt að hafa prentaða kataloga yfir bókasöfnin
hjer, g væri gaman að vita, hve margar bækr hafa tínst
nú um nokkurn tíma. Biskupasög tók Jón til þess
að fá peninga. Málfræðisbækr væru mentandi ef þær væru
á íslensku máli. það vantar mann og menn til
að gefa út mentandi d bækr. þjóðinni fer aptr í
lesvísi var sagt, en það er hringavitlaust; í skóla las
jeg allar bækr sem út komu en núna kemst jeg naum-
ast aftr í lesvísi til að komast yfi rþað sem út kemr.
Nú á tímum er lesið miklu meira en áður. Jeg er skolli
hræddr um það að Tölvísin sje reyndar ónýt bók, en jeg
var þó hvatamaðr að því að hún kæmist út. Ekkert
má segja með orðum en alt með helvítis tökum g tölum
óendanlegum andskot. tölum zum og zum. þg þegar
jeg fór að skoða bókina sá jeg að hún var öðruvísi en
jeg ætlaði. það þarf ei að beja* það blákalt fram að Ísland
þurfi fremr mentun, en önnur lönd, en það þarf fremr
að tal aum hvernig menta skuli. Að sækja bókmenta
Bls. 8 (Lbs 488 4to, 0117v)
fjelagsfundi, þykir mjer ekki koma að neinu gagni því
öllu er svo andskotal. till. það var sasgt að bókmenta-
fjel. mentaði eigi í politískum skilningi; en nú eru það
viðrkent alment að Fjelagsritin gjöri það, og þá ganga þau ei
út fyrir það að þau gefa vissum mönnum ákúrur.
Höfuðið ytra; en ef Jón er eigi, sem vera ber þá ættu
menn að ganga á móti því. Jón er ekki sá maðr að
alt landið sje á rassinum þó hann setji upp tærnar
það var álitið nauðsynl. að fjel. dragist hingað, agur
er það að vísu gott. Kaupm. hafn. deildin ætti að gefa
út kver um heimsviðburði g senda það hingað 2/3
af fje fjelagsins ættu að vra hjer. Jeg vil ekki eyði-
leggja fjel. í Kaupm. höfn sökum. Rasks sem stofnaði það. Jón á
ekki að hafa gjörræði. þar eiga Ísl. að sýna sig og vísa öndverðir
móti. Prestaskólafjel. hefr sýnt rögg af sjer, einkum Lárus Hald.s.s.
með fjárhag fjelagsins hefr verið farið gjörræðisl. en það
hefr nú sínar orsakir. Borgunartíminn er tiltekinn
en honum er ei fylgt g það er eitt af svínsstrikum Jóns
Sigurðssonar. Bokmentafjel. var lastað fyrir útsendingar
en það er hægra um að tala en í að komast. Viðvíkjandi
útleggingu eftir Mattíus, þ´ahefr Jón ætlað Rvíkrfjelaginu
að gera út um það; en það hefr ekki interesserað sig fyrir því.
Bls. 9 (Lbs 488 4to, 0118r)
Svo var verið að tala um að kúska prentarana. það gjörði
Jón Siguðrss. 1. eða 2. árið með alþingistíð. er hann ætlaði
að senda þau út. Bjarni Rector gjörði það g með program
einu sinni. það væri nauðsynl. að fá prentsmiðju hjer sem væri
óháð bæði Einari og stiftamtsmanni. Jeg er yfirhöfuð
sammála frummæl. nema að því leyti að hann kom fram
svo sem lastandi. Lehmann hefr sjeð betr en nokkr
annar viðvíkjandi skuldaskiftum Íslands og Dan-
merkur.
Fundi slitið. Spursmál til næsta fundar var tekið:
eiga Norðmenn þakkir eða vanþakkir skilið fyrir viðskipti
sín við Ísl. á seinni tímum. Frummæl. Sigfús Eymundss.
andmælendr. Þorvaldr Stefenssen g Jón frá Mulum.
H.E.Helgesen Magnús Jósefsson.
- Athugasemdir:
- Skönnuð mynd:
- Skráð af:: Elsa
- Dagsetning: 02.2015
Sjá einnig
Skýringar
<references group="sk" />
Tilvísanir
<references />
