Fundur 24.nóv., 1864
Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn.
- Handrit: Fundarbók Kvöldfélagsins 1861-1866
- Safn: Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn
- Dagsetning: 24. nóvember 1864
- Ritari: Árni Gíslason
- Staðsetning höfundar: Reykjavík
- Viðstaddir: XXX
- Lykilorð:
- Efni:
- Nöfn tilgreind: Jón Hjaltalín
Texti
Lbs 486_4to, 0083r Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn.
Bls. 1 (Lbs 486_4to, 0083r)
Ár 1864 24. Nov var fundr haldinn í Kvoldfjelaginu og þa
byrjaði kappræða um hið skaðlega við giptingar í for-
boðnu lifu frummælandi Þorst Jonsson tók fyrst
til máls og tók fram að í katholsku löndunum væri ekki
leift að sistkinabörn ættust nema með páfaleifi. I Dan-
mörk mætti systkinabörn eigast að lögum. Í Moses lög-
máli væri það alt strangara samkv. 3 Mos.b. 18 kap. Hann
tók fram að það væri álit lærðra manna að heyrnar og málleysingjar
fæddust helzt af náskyldum foreldrum einnig fylgi þeim erfða
sjúkdómar (börn sem getin eru í ölæði verða heimsk) Hann
tók einnin fram að allar skepnur yrðu hraustari ef er kæmu af
óskyldum foreldrum en af skyldum. Skild hjónabönd yrðu mjög
ófrjósöm börn þeirra yrðu kyrtlaveik vatnsjúk og með allskonar kvillum og
yrðu skammlíf og enfremur kæmu lángflestir vanskapningar og
vitfyrringar auk m út af skildum hjónarböndum auk mál og heyrnar-
Lbs 486_4to, 0083v Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn.
Bls. 2 (Lbs 486_4to, 0083v)
leysingja. - Í Kína er alls eingum leift að giptast sem skildir
eru og þar eru heldur alls eingir heyrnar og málleysingjar -
Hvervetna þar sem ættir hafa giptst saman hafi þær orðið skammlífar
sjeu ekki hjónaböndin ófrjósöm verði börnin veik bæði á sál og
líkama, og sjeu skild hjónabönd endurtekin þá fari enn ver
Sannaði hann allt þetta með mörgum dæmum eptir
franskan læknir Francis Devay sem hefir miklar ransoknir í þessar
tilliti. - Forseti sem var andm. tók fram að margt af þessu kynni að
vera gott og gilt, en þó væri ef til vill ósannað hvort veikleiki
sá sem frummælandi hefði tekið fram ekki gæti einnig
verið af öðrum rótum runnir en skildum hjónaböndum-
En fremur mundu fáir vera kunnugir í Kína. Frummæl-
andi reyndi að færa sönnur á sitt mál, með því að þetta er
hann hefði sagt væri margt byggt á opinberum skyrslum
úr Frakklandi og Vesturheimi. Gísli Magnússon var á sama
máli og forseti, og bætti því við að hann vildi heldur óska að menn
giptust náið, (ef sjúkleiki gengi í ættir,) heldur en fjær, til þess ekki
fjölguðu veikar ættir, sem hann þó að öðru ekki hefði neina
trú á, því menn yrðu oft m??? þróttminni feðrum sínum þó
komnir væru af óskildum hjónaböndum. Sjúkleiki og eymd
muni opt koma öðrum ytri kríngumstæðum, en frummælandi
hefði ekki sannað álit sitt, þó eitthvað kynni að vera hæft í því
Lbs 486_4to, 0084r Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn.
Bls. 3 (Lbs 486_4to, 0084r)
Frummælandi sagði, að hjer kæmi fram eins og optar að þegar
einhver ný kenning kemur í ljós, þá trúi menn ekki sammleik-
anum nema hann sje barinn inn í þá. Tók hann þá upp aptur
dæmin sín sem hann sagði værði bygð á mathematiskum tölum
sem þó hlytu að sanna nokkuð Tók hann fram einnig fleyri dæmi
hjer á landi. Gísli Magnússon þakkaði frummælanda fyrir
fróðleik þann sem hann hefði gefið með dæmum sínum, en
bað hann ekki byggja ofmikið á þeim. og bætti því við að
efað Ingibjörg Guðmundsdóttir væri veik í tám og fíngrum
af því foreldrar hennar hafði verið skildir þá væri einnig bróðir
hennar Jónas Guðmundsson hraustur maður af því hinir sömu
foreldrar hefði verið skildir. Jón Hjaltalín tók einnig til
máls mjög í sömu átt og forseti og G. Magnússon. Gunnar
Gunnarsson áleit að frummælandi hefði þó sannað álit sitt að nokkru
leiti þar sem hann hefði byggt það á skýrslum, því það væri
að ferð allra vísinda manna á þann hátt, og þarað auki væri
það almennings álit að skildum giptingar væri óhollar og það sanni
þó optast nokkuð. Forseti tók það fram að skýrslur væri ekki
ætíð mjög áreiðanlegar og tok til dæmis skýrslurnar um fjár
kláðann sem gjörðu meira úr heilbrygði fjárins en vera kynni
og reynslan hefði sýnt að þær væru ekki rjettar. Matth. Joch-
Lbs 486_4to, XXX Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn.
Bls. 4 (Lbs 486_4to, XXX)
umsson vildi miðla málum milli manna því það dygði ekki
annað en að leggja trú á læknana, þó sumir þeirra væri vantrúaðir
og þeir yrðu aptur að launa trú þessa á þeim að verða meiri trú
menn sjálfir.
Akveðið var að bjóða í fjelaði procuretor Páli Melsteð
Þorði Guðjohnsen Jens Vigfúsyni og Einari prentara Þórðarsyni.
Næst á fundi talar Matth. Jochumsson um kosti og ókosti leik-
ritsins "Kjartan og Guðrún" eptir Oehlenhleger Andmælendur
Sv. Skúlason og G. Magnússon.
Fundi slitið
H.E. Helgesen Á Gíslason
- Athugasemdir:
- Skönnuð mynd:
- Skráð af:: Eiríkur
- Dagsetning: XX.XX.2011
